Każdy pracownik zatrudniony na pełnym etacie, ale także praktykant, pomocnik, pracownik zatrudniony za 450 euro (Minijobber) czy pracownik sezonowy ma prawo do urlopu. Ustawowo ustalony urlop dla pracownika na pełnym etacie, który wynosi co najmniej 24 dni rocznie przy pracy wynoszącej 6 dni tygodniowo lub 20 dni rocznie przy 5 dniach tygodniowo. Pracodawca nie może pracownikowi przyznać mniej dni urlopowych, nawet jeżeli ten się na to zgodzi. W zbiorowym układzie pracy (Tarifvertrag) zawarte są specjalne uregulowania dotyczące urlopów).

Prawo do urlopu pracowników zatrudnionych na pełnym etacie

Często sami pracodawcy proponują swoim pracownikom urlopy dłuższe niż ustawowo ustalone. Bundesurlaubsgesetz (BUrlG) zawiera prawa związane z urlopem. Jeżeli zatem pracodawca chce udzielić swojemu pracownikowi więcej urlopu, powinien uregulowania te zawrzeć w umowie z dodatkowymi ustaleniami, takimi jak np. skrócenie dodatkowych dni urlopu w przypadku bezpłatnego chorobowego. Dodatkowe ustalenia mają prowadzić do tego, by pracownik widział różnicę pomiędzy ustawowym a dodatkowo przydzielonym urlopem. Warunkiem uzyskania prawa do urlopu jest okres co najmniej jednego pełnego miesięcznego zatrudnienia. Nie musi to być jeden miesiąc kalendarzowy, może to być np. okres 16.10.–15.11. Pracownikowi należy się wtedy 1/12 urlopu ustawowego za każdy pełny przepracowany miesiąc.

Nie od razu

Nowo zatrudniony pracownik nie może jednak od razu wymagać od pracodawcy urlopu. Pełny wymiar urlopu przysługuje dopiero po sześciu przepracowanych miesiącach. Jeżeli pracownik nalega, bo było to ustalone przy zatrudnieniu, pracodawca udziela mu urlopu na własną odpowiedzialność. Należy jednak zwrócić uwagę na ilość przysługujących mu dni w danym okresie. W przypadku wcześniejszego zwolnienia pracodawca traci już dany mu urlop, ponieważ nie może żądać od niego już udzielonego urlopu z powrotem.

Prawo do urlopu pracowników zatrudnionych w niepełnym wymiarze pracy

Jeżeli pracownik pracuje w niepełnym wymiarze pracy, czy jest to 8 godzin dziennie, czy też 4 godziny – nie stanowi to różnicy w jego prawie do urlopu. Przy pracy pięć dni tygodniowo przysługuje mu co najmniej 20 dni urlopu.

Określonym grupom pracowniczym przysługują odrębne zasady:

1. Dla pracowników poniżej 18. roku życia ustawowo ustalony wymiar urlopu wynosi:
   • 30 dni – jeśli niepełnoletni na początku roku ma poniżej 16 lat
   • 27 dni – jeśli niepełnoletni na początku roku nie ma 17 lat
   • 25 dni – jeśli niepełnoletni na początku roku nie ma 18 lat
   • dodatkowe 3 dni urlopu – w przypadku zatrudnienia w górnictwie.
2. Pracownikowi niepełnosprawnemu przysługuje dodatkowo 5 dni urlopu rocznie.
3. Pracownikom przebywającym na macierzyńskim (Elternzeit) pracodawca ma prawo skrócenia urlopu o 1/12 za każdy pełny miesiąc. W tym przypadku liczy się pełny miesiąc kalendarzowy.

Organizacja urlopów w przedsiębiorstwie

Czy pracownik może wykorzystać swój cały przysługujący mu urlop w jednym okresie?

Według prawa pracownik powinien wybierać swój urlop w jednym ciągu. W praktyce wygląda to jednak inaczej. Pracodawca może odmówić udzielenia długiego urlopu, jeżeli ma ku temu podstawy. Przyczyną odmowy może być w przypadku małego przedsiębiorstwa zagrożenie jego prawidłowego funkcjonowania. Pracownik ma wtedy jednak prawo do pełnego dwutygodniowego urlopu ustalonego w innym terminie.

Co w przypadku, gdy pracownicy proszą o udzielenie urlopu w tym samym okresie?

Obowiązkiem pracodawcy jest udzielanie urlopu pracownikowi. Pracownik nie ma prawa samodzielnie przystąpić do urlopu bez potwierdzenia pracodawcy. Zatem pracodawca ma możliwość odmowy urlopu z powodów dotyczących przedsiębiorstwa lub kiedy inny z pracowników ma ważniejsze powody, by pójść na urlop. To pracodawca musi zdecydować, który z jego pracowników ma pierwszeństwo wyboru okresu urlopu. Ważne, aby zwrócić uwagę w wyborze na wiek, stanowisko zajmowane w firmie, stan zdrowia i czy ma dzieci w wieku szkolnym. Jeśli pracownik przez dłuższy okres czasu nie był na urlopie, powinien on mieć pierwszeństwo.

Czy pracodawca może zarządzić przerwę urlopową (Betriebsferien)?

Zasadniczo pracodawca może zarządzić przerwę urlopową. Powinien jednak w decyzji tej uwzględnić interesy pracowników. Jeżeli zatrudnia pracowników, którzy mają dzieci w wieku szkolnym, przerwa ta powinna obejmować chociaż część okresu wakacji dzieci. Przy zasadach dotyczących urlopów jest zatem szereg kwestii, na które należy zwrócić uwagę. To jednak w interesie pracownika i pracodawcy jest, aby znać prawo dotyczące zasad udzielania urlopów. Prawo konkretnie ustala liczbę dni urlopu, ale jest to liczba „co najmniej”. Sam pracodawca decyduje o liczbie dodatkowych dni wolnych oraz o okresie, w którym pracownik z urlopu tego korzysta.

W razie pytań zapraszamy na
www.smuda-consulting.com
lub telefonicznie
0048 / 77 403 24 26