Wszystkie szkody gospodarcze są utrudnieniem dla przedsiębiorstwa. Niektóre z nich pokrywa ubezpieczenie, innych nie. Wpierw trzeba rozróżnić rodzaje szkód:
– poprzez niepoprawne wykonanie pracy
– na majątku zakładowym
– na własności osób trzecich (np. klienta lub dostawcy)
Za wyrządzoną szkodę z powodu niepoprawnie wykonanej pracy odpowiadasz tylko wtedy, gdy z własnej winy pracowałeś zbyt wolno lub nieodpowiednio skoncentrowany.
Złe wykonywanie pracy może być powodem do zwolnienia pracownika – nie uprawnia jednak pracodawcy do zmniejszenia Twojego wynagrodzenia.
Odpowiedzialność pracownika jest ograniczona
Pracownik odpowiada za wszystkie szkody na osobie i szkody materialne, jeżeli jest im winien, przy czym nie jest ważne, komu została wyrządzona szkoda. Pracownik odpowiada również za szkody na majątku wobec swojego pracodawcy. Należy jednak pamiętać, że odpowiedzialność pracownika jest ograniczona. Warto prześledzić kluczowe sytuacje.
> Odpowiadasz za szkodę wyrządzoną na majątku tylko wtedy, gdy powstała w wyniku błędnej decyzji spowodowanej zaniedbaniem lub nieprzestrzeganiem przepisów zakładowych.
> Za szkodę materialną wyrządzoną nieumyślnie odpowiadasz w ograniczonym stopniu.
> Odpowiedzialność może zostać ograniczona w umowie o pracę lub w zbiorowym układzie pracy np. do świadomego działania lub zaniedbania.
> Pracodawca może być współwinny spowodowaniu szkody, jeśli nie poinformował cię był o możliwości wystąpienia zagrożenia.
> Za szkody na osobie, które zostały wyrządzone w wyniku wypadku przy pracy, odpowiedzialność ponosi w pierwszej kolejności ubezpieczyciel (w tym wypadku Unfallversicherungsträger); w przypadku obowiązkowych opłat osób trzecich, np. ubezpieczeń pojazdu, najpierw trzeba wziąć je pod uwagę.
W przypadku znacznej winy lub zaniedbania odpowiadasz sam
Odpowiedzialność pracownika za szkodę spowodowaną podczas wykonywania pracy prawo dzieli w zależności od stopnia ponoszonej winy. Zgodnie z wewnątrzzakładową rekompensatą za poniesioną szkodę rozróżniamy:
> niewielkie zaniedbanie – nie ponosisz odpowiedzialności
> umiarkowane zaniedbanie – szkoda zostaje podzielona pomiędzy pracodawcę a pracownika
– znaczne zaniedbanie lub świadome działanie – sam ponosisz odpowiedzialność za wyrządzoną szkodę.
Wzięto również pod uwagę, że nawet najbardziej dokładnemu pracownikowi może zdarzyć się pomyłka, jak również – że przy pracy za pomocą drogich i delikatnych narzędzi może dojść do bardzo dużych szkód.
O umiarkowanym zaniedbaniu mówimy wtedy, gdy pominięto należytą ostrożność. Podział odpowiedzialności za wyrządzoną szkodę pomiędzy pracodawcę a pracownika zależy od kilku kwestii:
– jak bardzo zawinił pracownik
– jak duże jest ryzyko wyrządzenia szkody
– stanowisko pracownika (np. uczeń, brygadzista)
– wysokość wynagrodzenia
– wysokość wyrządzonej szkody
– lata pracy w danym przedsiębiorstwie
– doświadczenie zawodowe
W przypadku znacznego zaniedbania lub świadomego działania pracownik z reguły sam ponosi odpowiedzialność za wyrządzoną szkodę. Przez znaczne zaniedbanie rozumiemy błędne wykonanie obowiązków, które niczym nie można usprawiedliwić. Dla przykładu kilka sytuacji:
> nie zaciągnąłeś hamulca ręcznego na spadzistym terenie
> prowadziłeś samochód pod wpływem alkoholu lub środków odurzających
> pozostawiłeś portfel bez nadzoru w sklepie.
Uwaga: nawet w przypadku znacznego zaniedbania możliwe jest umorzenie ponoszonej odpowiedzialności.
Umorzenie odpowiedzialności może wystąpić, kiedy np. istnieje znaczna różnica między twoim wynagrodzeniem a stopniem ryzyka wyrządzenia szkody podczas wykonywanej pracy.
Odpowiedzialność pracownika w przypadku wyrządzenia szkody na osobach trzecich
Jeżeli wyrządziłeś szkodę osobie spoza przedsiębiorstwa (np. klientowi), odpowiadasz przed nim wspólnie z pracodawcą, jako „dłużnik solidarny”. Oznacza to, że poszkodowany może wybrać: czy zażąda całkowitego odszkodowania od pracodawcy czy pracownika. Dzieje się tak dlatego, że przepisy wewnątrzzakładowej rekompensaty za wyrządzoną szkodę dotyczą tylko pracodawcy i pracownika – dlatego też pracodawca jest zobowiązany do zwolnienia pracownika od odpowiedzialności za wyrządzoną szkodę w zależności od stopnia jego winy.
Wypadki przy pracy rządzą się swoimi prawami
Analizując wypadek przy pracy, przede wszystkim trzeba rozróżnić, czy poszkodowany został kolega z pracy (szkoda na osobie), czy uszkodzeniu uległa maszyna (szkoda materialna).
Jeżeli poszkodowana jest osoba (współpracownik, pracodawca), nie ponosisz odpowiedzialności za wyrządzoną szkodę. Koszty (leczenia, zadośćuczynienie za ból, renta) uregulowane zostaną dzięki ubezpieczeniu od następstw nieszczęśliwych wypadków.
W przypadku wyrządzenia szkody na osobie ponosisz za nią konsekwencje tylko w wyjątkowych sytuacjach – jeżeli sam świadomie spowodowałeś wypadek przy pracy lub kiedy wydarzył się on w drodze do pracy.
Pracownik sam ponosi odpowiedzialność za szkody materialne
Branżowa kasa ubezpieczeń społecznych zajmuje się tylko szkodami na osobie. Za szkody materialne, do których doszło podczas wypadku przy pracy, pracownik odpowiada z reguły sam. Gdy do uszkodzeń doszło podczas wykonywania pracy, obowiązują zasady umorzenia odpowiedzialności za wyrządzoną szkodę.
