Prawo przewiduje świadectwo pracy, które zawiera: ogólne informacje o osobie, dokładną nazwę pracodawcy, długość trwania stosunku pracy, jak i rodzaj zatrudnienia. Pracodawca nie jest jednak zobowiązany do wystawienia takiego świadectwa pracy, w którym zostaną zawarte informacje o jakości wykonywanych prac (kwalifikowane świadectwo pracy/qualifiziertes Dienstzeugnis). W świadectwie pracy nie może znaleźć się nic, co utrudni osobom znalezienie nowego zatrudnienia. Budową i formułowaniem tekstu zajmuje się pracodawca, którego podpis musi znaleźć się na dole dokumentu.
Z opisu wykonywanych obowiązków, osoba czytająca świadectwo musi otrzymać jasny obraz na temat prac wykonywanych przez byłego pracownika danej firmy. Jeśli zakres prac zatrudnionego zmienił się w trakcie okresu pracy, na świadectwie muszą znaleźć się wszystkie obowiązki. W świadectwie pracy nie można zawrzeć informacji o pełnionych funkcjach zakładowych i ponadzakładowych (rada zakładowa, związek zawodowy).
Każdy pracownik po zakończeniu stosunku pracy ma prawo do świadectwa pracy w formie pisemnej, jednak dopiero po jego zażądaniu. O tzw. okresowe świadectwo pracy można poprosić także już w trakcie zatrudnienia. Wystawienie takiego świadectwa nie ma żadnego wpływu na świadectwo pracy na koniec zatrudnienia. Prośby o świadectwo nie trzeba argumentować, a koszty za jego wystawienie przejmuje pracodawca (w przypadku świadectwa końcowego) lub w niektórych sytuacjach pracownik (w przypadku świadectwa okresowego, jeśli zażąda tego pracodawca).
Wprawdzie prawo zabrania wystawiania świadectw pracy, które utrudnią pracownikowi znalezienie nowego zajęcia, lecz szczególnie w przypadku kwalifikowanych świadectw pracy były pracodawca może sformułować stwierdzenia, które na pierwszy rzut oka wydają się, być pozytywne, choć wcale takie nie są. W razie wątpliwości warto zwrócić się do austriackiej Izby Pracowniczej Arbeiterkammer, gdzie odpowiednio wykwalifikowane osoby zajmą się sprawdzeniem świadectwa pracy. Jeśli te nie będzie wyglądało tak, jak powinno, można zażądać od byłego pracodawcy poprawnie wypełnionego świadectwa pracy.
Warto wspomnieć, że prawo do otrzymania świadectwa pracy przepada dopiero po 30 latach od zakończenia stosunku pracy. Wiele zbiorowych układów pracy oraz umów pracy przewiduje jednak przedawnienie roszczeń, jeśli te nie zostaną zgłoszone pisemnie w odpowiednim czasie. Po przekroczeniu tego okresu nie ma możliwości uzyskania świadectwa pracy. Najlepiej zażądać wystawienia świadectwa pracy od razu po zakończeniu stosunku pracy, ponieważ nawet jeśli osoba poprosi o jego wyrobienie w terminie, może go nie otrzymać, ponieważ firma przykładowo ogłosi upadłość.
10 sformułowań pojawiających się w świadectwach pracy oraz to jak mogą zostać odebrane przez nowego pracodawcę:
- Schulnote 1 = Superlativ, wo immer möglich
W bezgranicznie pozytywnym świadectwie pracy nie brakuje superlatyw: pracownicy, których praca zadowalała właściciela firmy, otrzymują od byłego pracodawcy najwyższą ocenę. We wszystkich innych sformułowania znajdują się już jakieś zarzuty.
- „Frau X. hat sich stets bemüht“
Pani X. bardzo się starała, lecz wynik jej pracy jest wątpliwy.
- „Beim Projekt XYZ hat sich Herr S. mit ganzer Kraft eingesetzt… “
Pan S. starał się tylko przy tym jednym projekcie.
- „Frau U. hat sich im Rahmen ihrer Fähigkeiten eingesetzt …“
Zakres zdolności pracownika był tak mały, że obejmował jedynie kilka umiejętności.
- „Herr F. hat sich stets als integrative, kommunikationsstarke Persönlichkeit ins Team eingebracht“
Pan F. tyle gadał, że ledwo nadążał pracować.
- „Frau A. verfügte über Fachwissen und zeigte großes Selbstvertrauen“
Dużo gadania i nic poza tym.
- „Herr R. hat die übertragenen Arbeiten ordnungsgemäß erledigt“
Prace są wykonane wprawdzie należycie, lecz pracownik nie wykazywał własnej inicjatywy.
- „Frau P. war stets mit Interesse und Begeisterung bei der Sache“
Sama euforia nie jest gwarancją sukcesu.
- „Herr Z. trug durch seine Geselligkeit zum guten Betriebsklima bei“
Pan Z. bardzo dużo plotkuje.
- „Frau K. setzte sich insbesondere für die Belange der Belegschaft ein“
Pracownica, która nie zgadza się na wszystko.
Jeśli świadectwo pracy nie odpowiada merytorycznie lub formalnie regułom prawnym, pracownik może zażądać poprawki. Jeśli kwalifikowane świadectwo pracy zostanie uznane za wybrakowane przez pracownika, ten może je odesłać do byłego pracodawcy, który nie jest jednak zobowiązany do przeformułowania swoich wypowiedzi na korzyść byłego zatrudnionego. Jego obowiązkiem jest natomiast wystawienie prostego świadectwa pracy zgodnego z prawem. Przy przedstawieniu jednak tylko prostego świadectwa pracy u nowego przełożonego, ten może uznać, że brak kwalifikowanego świadectwa pracy oznacza niezadowolenie ówczesnego pracodawcy z pracownika.
Jeśli były pracodawca wzbrania się przed wystawieniem świadectwa pracy lub nie chce go poprawić, należy sporządzić odpowiedni dokument i pisemnie dochodzić swoich praw. Najlepiej podać termin w którym były pracodawca powinien wystawić świadectwo i poinformować, że w kolejnym krokiem będzie ścieżka sądowa. Jeśli właściciel firmy dalej nie będzie chciał wystawić świadectwa, najlepiej zwrócić się do sądu pracy i spraw społecznych (Arbeits- und Sozialgericht).
