Jak działa transport publiczny w Szwajcarii?
Transport publiczny (Öffentlicher Verkehr, w skrócie ÖV) jest zasadniczo podzielony na cztery obszary:
- Transport międzynarodowy: Szwajcarskie Koleje Państwowe (SBB) współpracują na arenie międzynarodowej z zagranicznymi partnerami.
- Transport dalekobieżny: Łączy duże miasta z innymi miastami i lotniskami. Większość tras obsługiwana jest przez SBB pociągami Interregio i Intercity.
- Regionalny transport pasażerski: Łączy różne miejscowości w danym regionie. Odbywa się to zazwyczaj w ramach związków taryfowych i przewozowych.
- Transport lokalny: W celu dokładnego skomunikowania miejscowości często Szwajcarzy wykorzystują tramwaje lub autobusy.
Szwajcarskie koleje SBB, a rodzaje biletów – jak je kupować?
W szwajcarskim transporcie publicznym potrzebny jest bilet (niem. Billett) na całą trasę przejazdu. Bilety podróżni mogą nabyć za pośrednictwem Szwajcarskich Kolei Państwowych (SBB) lub regionalnych związków komunikacyjnych. Dostępne opcje zakupu to:
- w kasie lub w automatach biletowych,
- na stronie internetowej SBB,
- w aplikacji mobilnej SBB,
- u regionalnych przewoźników (online, przez telefon lub w kasie).
Na stronie i w aplikacji oprócz zwykłych biletów można kupić także bilety promocyjne (tzw. Spartickets). Są one przypisane do konkretnego połączenia i dostępne od sześciu miesięcy przed podróżą aż do godziny przed odjazdem.
Bilet w regularnej cenie jest ważny we wszystkich rodzajach pociągów, zarówno w Intercity, jak i w pociągach regionalnych. Trzeba jedynie zwrócić uwagę na wybraną klasę (1. lub 2.).
Wskazówka:
Jeśli podróżujesz po Szwajcarii niemieckim ICE lub francuskim TGV, nie potrzebujesz dodatkowego biletu.
Aplikacja „Easy Ride” od SBB
W aplikacji mobilnej SBB dostępna jest funkcja Easy Ride. Umożliwia ona szybkie „zameldowanie się” przed wejściem do wagonu i „wymeldowanie” po dotarciu do celu. Nie trzeba wcześniej wybierać trasy przejazdu.
Jeśli korzystasz z Easy Ride kilka razy dziennie, aplikacja automatycznie obliczy najtańszą możliwą opcję.
Przykład: Jeździsz kilka razy dziennie tramwajem po Zurychu. Zamiast płacić za każdy przejazd osobno, aplikacja naliczy koszt biletu dziennego.
Tageskarte, czyli bilet dzienny w Szwajcarii
Jeśli planujesz kilka przejazdów w ciągu jednego dnia, warto rozważyć zakup biletu dziennego (niem. Tageskarte). Takie bilety, ważne na całej sieci połączeń SBB, można kupić bezpośrednio w SBB lub w swojej gminie.
Na stronie internetowej SBB oraz w aplikacji mobilnej dostępne są również promocyjne bilety dzienne (niem. Spar-Tageskarten). Liczba tych biletów jest jednak ograniczona, dlatego zazwyczaj trzeba je rezerwować z wyprzedzeniem.
Wskazówka:
Wiele regionalnych związków komunikacyjnych oferuje tzw. bilet dzienny od godziny 9:00 (9-Uhr-Tageskarte). Jest on tańszy niż standardowy bilet dzienny i umożliwia nieograniczoną liczbę przejazdów w wybranych strefach – od godziny 9:00 rano.
Abonamenty w szwajcarskim transporcie publicznym
Często korzystasz z transportu publicznego? W takim przypadku warto rozważyć zakup tzw. abonamentu (niem. Abonnement, w skrócie Abo). W Szwajcarii dostępne są różne rodzaje abonamentów:
- na konkretne trasy,
- moduły (niem. Module): obejmujące określone strefy + konkretne trasy,
- dla całych związków komunikacyjnych, np. Zürcher Verkehrsverbund (ZVV) lub Berner Libero.
Można też kupić wieloprzejazdowy bilet (niem. Mehrfahrtenkarte). Umożliwia on wykorzystanie określonej liczby przejazdów lub dni. Bilet należy każdorazowo skasować przed rozpoczęciem podróży.
Generalabonnement (GA) – ogólnoszwajcarski abonament
To najbardziej uniwersalna karta – daje nielimitowany dostęp do większości środków transportu w całej Szwajcarii. Porównywalna z niemiecką BahnCard 100.
Obejmuje również Liechtenstein, Konstancję i Domodossola. Nie obejmuje niektórych statków i kolejek górskich.
Na trasach turystycznych często obowiązuje zniżka (np. Jungfraujoch).
Halbtax – połowa ceny na bilety
Karta Halbtax zapewnia 50% zniżki na bilety. Obowiązuje na większość połączeń kolejowych, autobusowych i tramwajowych, choć niekiedy (np. kolejki górskie) zniżka może być mniejsza.
Od 2023 roku dostępna jest także karta Halbtax Plus. To przedpłacona karta, z której można korzystać przez 12 miesięcy. Otrzymujesz dzięki niej dodatkowy bonus do wykorzystania na bilety, a niewykorzystane środki (bez bonusu) są zwracane po roku.
Uwaga! Halbtax Plus nie zawiera standardowego Halbtax – trzeba go kupić osobno!
Kiedy opłaca się kupić bilet abonamentowy?
Zacznij od oszacowania kosztów wszystkich zaplanowanych biletów jednorazowych w typowym miesiącu z kartą Halbtax (50% zniżki) i bez niej. Jeśli korzystasz z różnych środków transportu (tramwaj, autobus, pociąg), uwzględnij je w wyliczeniach.
Nastepnie porównaj je z kosztami abonamentu.
Dla przykładu:
Abonament GA (Generalabonnement) kosztuje około 322 CHF miesięcznie (2. klasa). Abonament regionalny (np. dla całego kantonu Zurych) – około 247 CHF. Podróż do pracy na trasie Zurych–Berno (bilet w jedną stronę z Halbtax: 26.50 CHF). 20 przejazdów miesięcznie = 530 CHF Abonament GA kosztuje natomiast 322 CHF. Oszczędność to w tym wypadku ponad 200 CHF miesięcznie.
Ulgi na bilety dla dzieci i młodzieży w Szwajcarii
W Szwajcarii dzieci i młodzież korzystają z różnych ulg na transport publiczny. Przepisy mogą się różnić w zależności od wieku oraz regionu, ale ogólnie obowiązują następujące zasady:
- Dzieci do określonego wieku (zwykle do 6. roku życia) mogą podróżować bezpłatnie same lub w towarzystwie osoby dorosłej posiadającej ważny bilet.
- Dzieci i młodzież w wieku od 6 do 16 lat mogą korzystać z biletów ulgowych, które pozwalają na o połowę tańsze przejazdy. Dla nich dostępne są bilety na normalnych Zasady warunkach z dużymi rabatami, a także specjalne zniżki w formie abonamentów.
- Młodzież powyżej 16. do 25. roku życia może korzystać z biletów ulgowych lub abonamentów dla młodzieży, które są dostępne w różnych formach – na konkretne trasy, na regionalne połączenia, a także na całe sieci transportowe.
Warto zauważyć, że dla dzieci i młodzieży dostępne są różne karty i abonamenty, podobnie jak dla dorosłych. W tym także Halbtax, czy GA.
Zwierzęta i rowery w szwajcarskim transporcie publicznym
Psy
Psy o wysokości do 30 cm, podróżujące w torbie lub klatce, mogą podróżować bezpłatnie. Pozostałe psy muszą posiadać bilet na transport, który kosztuje połowę ceny biletu 2. klasy. Dostępne są różne opcje biletów: bilety na pojedynczą trasę, bilety dzienne w cenie 25 CHF, bilety miesięczne w cenie 60 CHF oraz bilety roczne, które kosztują 350 CHF i są powiązane z SwissPass właściciela.
Rowery
Rower wymaga osobnego biletu na transport. Dostępne są różne opcje biletów: bilet na pojedynczą trasę, bilet dzienny (dostępny także jako karnet wielodniowy) oraz roczny Velo-Pass, który jest zintegrowany z SwissPass. W okresie od marca do października, w pociągach InterCity (IC), często wymagana jest rezerwacja miejsca dla roweru, która wiąże się z dodatkowymi opłatami.
Cztery praktyczne wskazówki dotyczące transportu publicznego w Szwajcarii
- Zawsze porównuj ceny biletów: Aplikacja SBB pozwala sprawdzić najkorzystniejsze oferty. Warto korzystać z tzw. Spartickets (bilety promocyjne) – oszczędność sięga nawet 70%.
- Transport nocny: W większych miastach dostępne są autobusy i pociągi nocne – idealne dla nocnych marków.
- Lokalne sieci taryfowe: W miastach takich jak Zurych czy Genewa obowiązują lokalne abonamenty, często tańsze niż GA.
Unikaj kar: Podróż bez ważnego biletu wiąże się z wysokimi mandatami.
