Czym jest Teilzeitarbeit?

Gdy tylko zatrudniony pracuje mniej, niż wynosi standardowy czas pracy, jest zatrudniony na część etatu, czyli pracuje w formie Teilzeitarbeit. Do tej kategori zaliczają się także osoby zatrudnione w niewielkim wymiarze godzin (niem. geringfügig Beschäftigte). Mamy tutaj jednak do czynienia z jedną zasadniczą różnicą. Geringfügige Beschäftigtigung zapewnia jedynie ubezpieczenie od następstw nieszczęśliwych wypadków, nie obejmuje jednak ubezpieczenia emerytalnego i zdrowotnego. Osoby pracujące w Austrii mogą rozpocząć kilka stosunków pracy na część etatu, jeśli normalny, tygodniowy czas pracy nie zostanie przekroczony. Ilość godzin, które taka osoba przepracuje w miesiącu, jest końcowo sprawą, którą pracownik musi ustalić z pracodawcą.

Powody zatrudnienia na część etatu

Powody Teilzeitarbeit są różne. Często mieszkańcy kraju muszą opiekować się niepełnoletnimi dziećmi czy starszymi członkami rodziny. Istnieją także następujące powody:

Studia lub kształcenie

Kto jeszcze studiuje lub odbywa kształcenie zawodowe czy dokształca się, nie musi zrezygnować z pracy zarobkowej. Zamiast tego może rozpocząć pracę na część etatu.

Work-Life-Balance

Coraz częściej młode osoby korzystają z pracy na część etatu, by mieć więcej czasu na życie prywatne.

Praca po okresie karencji

Powrót do codzienności zawodowej po zakończeniu okresu karencji może nieść ze sobą wiele trudności. Organizacja pracy i życia rodzinnego nie należy bowiem do najłatwiejszych zadań. Z tego powodu część matek i ojców korzysta z Elternteilzeit, czyli elastycznego czasu pracy dla rodziców.

Teilzeitarbeit przed emeryturą

Kolejnym powodem pracy na część etatu niektórych osób jest zbliżająca się emerytura. Altersteilzeit, czyli praca w niepełnym wymiarze pracy w wieku emerytalnym umożliwia mieszkańcom Austrii zredukowanie czasu pracy. Do tego wymagana jest jednak zgoda pracodawcy. Co ciekawe, w czasie Altersteilzeit pracownicy nie tracą prawa do zasiłku chorobowego, odprawy, świadczeń z ubezpieczenia na wypadek bezrobocia, a ich składki emerytalne dalej są opłacane.

Wady i zalety pracy na część etatu

Zalety

• Więcej czasu wolnego,
• Więcej czasu na kształcenie,
• Lepszy Work-Life-Balance,
• Mniej problemów z pogodzeniem pracy z życiem rodzinnym,
• Elastyczny podział czasu.

Wady

• Mniej wynagrodzenia,
• Często duży stres związany z obciążeniem pracy i nadgodzinami,
• Gorsze szanse awansu,
• Mniejsze składki na ubezpieczenie emerytalne,
• Mniejszy dostęp do informacji zakładowych, poprzez rzadsze przebywanie w firmie,
• Mniej kontaktu ze współpracownikami.

Prawa i wymogi

W Austrii nie ma ogólnego prawa do pracy na część etatu, formę tę oferują pracodawcy. Jednak w przypadku niektórych chorób pracownicy mają prawo do Teilzeitarbeit przez 1-6 miesięcy, w którym pracownik może zredukować swój czas pracy o 25-50%. Tzw. Wiedereingliederungsteilzeit przysługuje osobom, które przebywały na zwolnieniu chorobowym dłużej niż 6 miesięcy. By wysokość pensji nie była jednak znacznie mniejsza, kasa chorych wypłaca do wynagrodzenia dodatkowo tzw. Wiedereingliederungsgeld, którego wysokość ustalana jest indywidualnie.

Stosunek pracy na część etatu ustalany jest pisemnie. Umowa ta musi zawierać takie informacje jak tygodniowy czas pracy i podział na konkretne dni czy godziny w ciągu dnia. Austriackie prawo pracy zapewnia przy Teilzeitarbeit także:

Obowiązek informacji o wolnym miejscu pracy

Jeśli pracownik jest zatrudniony na część etatu, a w firmie zwolni się posada z większą ilością godzin, pracodawca jest zobowiązany do poinformowania o tym fakcie pracownika.

Obowiązek traktowania wszystkich równo

Mniejszy czas pracy w porównaniu z osobami pracującymi na pełen etat, nie daje przyzwolenia do faworyzowania niektórych zatrudnionych. Świadczenia, premie i bonusy ustalone w zbiorowym układzie pracy, jak dodatek świąteczny, nie mogą zostać wypłacone tylko zatrudnionym na pełen etat. Także osoby na Teilzeitarbet mają do nich prawo. Wysokość ich dodatku jest jednak odpowiednio zmniejszona, by pasowała do ilości świadczonego czasu pracy.

Ochrona przed zwolnieniem

Także w temacie zakończenia stosunku pracy obowiązują te same prawa jak w przypadku osób pracujących na pełen etat.

Prawo do Elternteilzeit

W Austrii na część etatu pracuje ponad milion osób. W większości to kobiety. Jednym z powodów takiego stanu rzeczy jest Elternteilzeit. Podczas gdy nie ma ogólnego prawa do pracy na część etatu, sytuacja wygląda inaczej w przypadku osób posiadających dzieci. Elternteilzeit to prawnie ustalona możliwość pracy na część etatu skierowana do matek i ojców. By skorzystać z tej formy pracy, należy poinformować o tym fakcie pracodawcę pisemnie 3 miesiące przed przejściem na Elternteilzeit.  Należy podać datę chęci przejścia na część etatu i jego zakończenia.

Prawo do pracy na Elternteilzeit obowiązuje do 7 roku życia dziecka dla pracowników:

• Którzy pracują w firmie, która zatrudnia więcej niż 20 osób,
• Których stosunek pracy trwa nieprzerwanie przynajmniej od 3 lat,
• Którzy mieszkają w jednym gospodarstwie domowym dzieckiem (lub sprawują opiekę nad dzieckiem).

W czasie, w którym jeden z rodziców korzysta z Elternteilzeit, drugi nie może tego robić. Możliwy jest jednak dzielony Elternteilzeit. Wtedy zarówno ojciec, jak i matka spędzają z dzieckiem tyle samo czasu.

Wynagrodzenie

W sprawach wynagrodzenia osoba zatrudniona na część etatu, nie może być traktowana gorzej niż inni. W zbiorowym układzie pracy ustalono, że tacy pracownicy muszą otrzymywać wynagrodzenie tak jak pracownicy na pełen etat za wykonane obowiązki w podanym czasie pracy. Wynagrodzenie ustalane jest na podstawie tygodniowego czasu pracy.

Kto sam negocjuje wysokość swojej pensji, powinien się zastanowić, jaka kwota będzie wystarczająca, by pokryć wszystkie wymagane wydatki i dobrze przygotować się do rozmowy z szefem. Jeśli pensja nie może zostać podniesiona, warto porozmawiać o benefitach.

Osoby zatrudnione na część etatu mają także prawo do:

• Dodatkowych świadczeń (jeśli zbiorowy układ pracy takowe przewiduje),
• Zasiłku chorobowego,
• Wynagrodzenia za urlop i inne losowe sytuacje, które nie pozwalają na wykonywanie pracy.

Rady dla osób pracujący na część etatu

Niektóre modele pracy na część etatu bazują na stosunkowo elastycznych ustaleniach co do czasu pracy. Często można znaleźć w umowie o pracę bardzo niską tygodniową liczbę godzin, a w zależności od natłoku pracy ich liczba jest dopasowywana. Co na pierwszy rzut oka nie wygląda podejrzanie, może nieść ze sobą wiele wad. Taki rodzaj pracy wymaga dobrego gospodarowania własnymi finansami. Razem ze spadającym natłokiem pracy, spadnie bowiem wysokość pensji.

Elastyczny czas pracy jest w nowoczesnym świecie zawodowym ważnym dodatkiem. Z tego powodu pracodawcy bardzo często nie proponują ścisłych godzin pracy. Ważne, by tygodniowy czas pracy został przepracowany, nieważne w jakiej formie.

Nagodziny a Teilzeitarbeit

Kto, będąc zatrudniony na część etatu i pracuje dłużej, niż wymagano, wykonuje godziny nadliczbowe (niem. Mehrarbeit). Jeśli czas pracy przekracza 40 godzin tygodniowo, wtedy pracownik wykonuje nadgodziny. Należy pamiętać, że praca nadliczbowa i nadgodziny są wyjątkiem, a nie standardową praktyką.

Zapłata

Zasadniczo za pracę w dodatkowych godzinach wypłacany jest dodatek o wysokości 25% za każdą dodatkową godzinę. Pracodawca może zaoferować także dodatkowy czas wolny. Jeśli pracownik regularnie wykonywał nadgodziny, musi zostać to uwzględnione przy wypłacaniu świadczeń dodatkowych.

Odmowa

Osoby zatrudnione na część etatu muszą wykonywać godziny nadliczbowe tylko, gdy nie mają innych ważnych powodów do opuszczenia miejsca pracy, jak opieka nad dziećmi czy wizyta u lekarza. W przypadku Elternteilzeit nikt nie musi wykonywać dodatkowej pacy.

Zwiększenie czasu pracy

Każda osoba, która chciałaby zwiększyć swój czas pracy, powinna porozmawiać z radą zakładową. Jeśli w firmie zwolni się posada z większą ilością godzin, pracodawca musi poinformować o tym pracownika zatrudnionego na Teilzeitarbeit.

Zmniejszenie czasu pracy

Ta sama zasada dotyczy zmniejszenia czasu pracy. Zmiany należy spisać w odpowiednim porozumieniu.

Gleitzeit

Ruchomy czas pracy (niem. Gleitzeit) jest w dzisiejszych czasach bardzo powszechny i często oferowany osobom pracującym na część etatu. W przypadku Gleitzeit pracownik musi zjawić się na miejscu pracy w określnych godzinach, przykładowo od 10 do 14.

Konto czasu pracy

W niektórych zakładach pracy obowiązują konta czasu pracy. Na początku roku pracownik z pracodawcą ustalają roczny czas pracy. Kto więc z początkiem roku będzie spędzał więcej czasu w firmie, będzie mógł nieco odpocząć w pozostałej części roku.

Urlop

Także osoby zatrudnione na część etatu mają prawo do urlopu. Jego ilość jest zależna od czasu pracy. Osoba na Teilzeitarbeit ma także prawo do wolnego w święta i dni ustawowo wolne od pracy.

Job-Sharing

Jedną z możliwości pracy na część etatu jest Job-Sharing. W takiej sytuacji dwóch pracowników dzieli się jednym miejscem pracy, a także wynagrodzeniem, świadczeniami i prawem do urlopu. Warunki pracy akceptować musza obydwie osoby, tak jak każde zmiany w umowie.