Dla wspomnianych trudności istnieje jednak pewne łagodzące rozwiązanie. Otóż dzięki umowie o swobodnym przepływie osób (FZA) firmy mające swą siedzibę w Niemczech lub w większości pozostałych krajów Unii Europejskiej (tudzież Europejskiego Stowarzyszenia Wolnego Handlu EFTA) mogą delegować pracowników na pewien ograniczony czas na terytorium państwa szwajcarskiego. A zgodnie z umową o swobodnym przepływie osób trwający maksymalnie 90 dni pobyt na terenie Szwajcarii zwolniony jest z obowiązku uzyskania stosownego zezwolenia.

1.  Podstawowa zasada – umowa o swobodnym przepływie osób

Podstawowa zasada całego systemu brzmi następująco: dopóki oddelegowanie nie przekracza okresu trzech miesięcy (a więc 90 dni roboczych w roku kalendarzowym), zezwolenie na pobyt nie jest konieczne (por. art. 5 FZA). Jeśli jednak praca na terenie Szwajcarii wykonywana jest dłużej niż przez 8 dni roboczych w danym roku kalendarzowym, konieczne jest zgłoszenie takiego pobytu na co najmniej 8 dni przed planowanym terminem rozpoczęcia pracy (art. 6 ust. 1 ustawy o delegowaniu pracowników oraz art. 9 ust. 1’ rozporządzenia dot. wprowadzenia swobodnego przepływu osób), z zastrzeżeniem wyjątków ujętych w art. 6 ust. 3 ustawy o delegowaniu pracowników. Powyższy obowiązek związany z przekroczeniem okresu 8 dni roboczych ma zastosowanie w stosunku do podjęcia jakiegokolwiek zatrudnienia czy też świadczenia usług wszelakiego rodzaju, niezależnie od lokalizacji. Wyjątkiem są zlecenia związane z serwisowaniem/utrzymaniem, które wykonywane są wielorazowo w różnych lokalizacjach dla tego samego klienta. Koncentrując się jedynie na ograniczeniach czasowych, można stracić z oczu kilka niuansów, które kryje w sobie omawiany system uregulowań. Należy zwrócić na nie uwagę.

2.  Tych reguł należy przestrzegać

Na początku należy podkreślić, że podstawą obliczeniową obowiązującą w stosunku do dni oddelegowania jest jeden dzień roboczy – niezależnie od tego, ile trwała danego dnia faktycznie świadczona praca. Nie ma więc znaczenia, czy w danym dniu pracownik wykonywał pracę przez 2 czy 12 godzin, z puli 90 dni przysługujących w danym roku kalendarzowym odliczony zostanie mu jeden dzień. Powyższe zasady łagodzi nieco pewne ustępstwo: jako dni robocze liczone są tylko te od poniedziałku do piątku, sobota i niedziela nie są tutaj uwzględniane. Jeśli na przykład pracownik oddelegowany został od soboty, 17 stycznia 2015, a w poniedziałek 26 stycznia wrócił z delegacji, liczone będą tylko dni od 19 do 23 stycznia włącznie (a więc pięć dni). Nie ma na to wpływu fakt, iż pracownik przebywał na terenie Szwajcarii ponad 8 dni. Poza tym należy zauważyć, że naliczanie z 90-dniowej puli dni rozpoczyna się dopiero w momencie, w którym zaczyna mieć zastosowanie obowiązek zgłoszenia pobytu, a więc począwszy od ósmego dnia oddelegowania w ramach danego roku kalendarzowego. Nie wolno przy tym zapomnieć, że obowiązek zgłoszenia pobytu dotyczy zarówno pracownika, jak i pracodawcy. W rzeczywistości wspomniane zgłoszenie powinno nastąpić po ośmiu dniach świadczenia pracy/usług na terenie Szwajcarii, niezależnie, czy są one świadczone na podstawie jednego czy wielu zleceń. Reguła ta obowiązuje w stosunku do każdego pojedynczego zlecenia.

3.  Pula 90 dni dla pracownika oraz pracodawcy

Pula 90 dni nie jest do dyspozycji tylko jednej ze stron. Naliczane w jej ramach dni oddelegowania dotyczą zarówno pojedynczego pracownika, jak i pracodawcy. Prawdą jest jednak, że na początek pula 90 dni przypisywana jest do przedsiębiorstwa, które deleguje pracownika. W związku z tym obowiązuje ona w stosunku do zleceń, przy których konieczne jest naliczanie wchodzących w jej skład dni. Należy przy tym podkreślić, że w momencie wyczerpania puli 90 dni ani przedsiębiorstwo, ani jego pracownicy nie mogą już korzystać w danym roku kalendarzowym z przysługujących im korzyści, zapewnionych przez opisany wyżej system.

4.  Szczególne uregulowania

Po pierwsze, nie ma możliwości „kumulacji” puli 90 dni i wywołania „efektu wzmocnienia” w przypadku zatrudnienia wielu pracowników przy tym samym zleceniu. Wychodząc więc z założenia, że pracownicy A, B, C i D zostali oddelegowani na okres dwudziestu dni, dokładnie tyle zostanie odliczone z 90-dniowej puli. Pozostałe saldo to 70 dni. Patrząc z drugiej strony, poszczególne okresy są sumowane w przypadku oddzielnego wykonywania indywidualnych zleceń. Wobec tego w naszym przykładzie pula dni poszczególnych pracowników zmniejszy się do 70, jeśli pracownicy A i B zakończą trwające 20 dni oddelegowanie, zanim jeszcze C i D zostaną oddelegowani w przyszłości na kolejne 20 dni w tym samym roku kalendarzowym. Jednocześnie saldo pozostałych w puli pracodawcy dni wynosić będzie 50.

Wniosek

Biorąc pod uwagę tło opisanego powyżej systemu uregulowań, okazuje się on pomocną alternatywą w przypadku sporadycznych, rozłożonych na przestrzeni roku krótkotrwałych zleceń tudzież w przypadku pojedynczego zlecenia – o ile skorzysta się z przysługującej puli 90 dni. W związku z tym w interesie każdego pracodawcy jest, aby jak najlepiej wykorzystać każdy z przysługujących z tej puli dni pracy, a tym samym skorzystać z idei ustawy o swobodnym przepływie osób.