Zaświadczenie lekarskie w przypadku choroby a prawo pracodawcy do informacji na temat niezdolności do pracy

Zaświadczenia lekarskie często nie dają pełnego obrazu w odniesieniu do niezdolności do pracy. Na przykład czas trwania niezdatności nie jest jasno określony lub częściowa niezdolność do pracy nie jest wystarczająco jasno opisana (czynności, które może wykonywać pracownik częściowo niezdolny do pracy). 

W takich przypadkach pracodawca może zapytać lekarza, jak rozumieć zaświadczenie lekarskie w przypadku choroby lub może trwać niezdolność do pracy pracownika. Tajemnica lekarska nie ma zastosowania do uzasadnionego wniosku o uzyskanie dokładnych informacji na temat niezdolności do pracy.

Wskazówka: Pracodawca powinien w swojej firmie uregulować kwestię terminu dostarczenia zaświadczenia lekarskiego. Zasadniczo zaświadczenie lekarskie jest wymagane „najpóźniej od trzeciego dnia roboczego”. Pracodawca ma jednak prawo zażądać zaświadczenia nawet w przypadku krótszych okresów niezdolności do pracy.

Pracownik stale choruje, ale tylko przez jeden lub dwa dni. Czy pracodawca może żądać zaświadczeń lekarskich?

Ciężar dowodu w związku z niezdolnością do pracy spoczywa na pracowniku. Pracodawca ma prawo żądać zaświadczenia lekarskiego od pierwszego dnia choroby, nawet jeśli regulamin pracy stanowi inaczej.

Pracownik chorował przez kilka dni, ale nie zgłosił się do lekarza i nie ma odpowiedniego zaświadczenia

Jest to naruszenie przepisu regulującego sposób, w jaki pracownicy muszą przedstawić dowód niezdolności do pracy. Kontynuacja wypłaty wynagrodzenia jest nadal możliwa, jeśli pracownik może udowodnić, że faktycznie był chory. 

Czy ciągłość wypłaty wynagrodzenia może zostać anulowana, jeśli zaświadczenie nie zostanie dostarczone na czas?

Umowa o pracę stanowi, że zaświadczenie lekarskie musi być dostarczone najpóźniej od trzeciego dnia choroby. Jednak obowiązek dalszej wypłaty wynagrodzenia nie jest związany z dostarczeniem zaświadczenia lekarskiego. W takim wypadku obowiązuje procedura polegająca na wydaniu ostrzeżenia i zażądaniu zaświadczenia. Tylko odmowa może prowadzić do anulowania ciągłości wypłaty wynagrodzenia.

Pracownik przedkłada zaświadczenie lekarskie, co do którego pracodawca ma wątpliwości. Co wtedy?

Czasami wykorzystywane są zaświadczenia lekarskie, które zostały wystawione retrospektywnie na podstawie opisu pacjenta. Takie zaświadczenie lekarskie trudno uznać za dowód niezdolności do pracy. W razie potrzeby pracodawca może wówczas zwrócić się o zaświadczenie lekarskie do lekarza orzecznika.

Badanie zaświadczenia lekarskiego w przypadku choroby przez lekarza orzecznika

Lekarz orzecznik to lekarz, który może zostać dowolnie wyznaczony przez firmę. Badanie przez lekarza przeprowadzane jest na koszt pracodawcy. Kwestią sporną z prawnego punktu widzenia jest to, w jakim zakresie spółka ma prawo żądać badania przez swojego lekarza. Niektórzy twierdzą, że prawo to wynika z obowiązku lojalności. Z drugiej strony argumentuje się, że takie prawo może wynikać jedynie z umowy o pracę lub regulacji uzgodnionej jako wiążąca w umowie o pracę.

Wskazane jest, aby pracodawca zawarł w regulaminie pracy zapis, że firma ma prawo do przeprowadzenia badań lekarskich przez swojego zaufanego lekarza. Jeśli pracownik odmówi wizyty u lekarza orzecznika – wbrew takiemu przepisowi i po odpowiednim upomnieniu – będzie to skutkowało anulowaniem obowiązku dalszego wypłacania wynagrodzenia. 

Zaświadczenie lekarskie może być również obalone przez zachowanie pracownika. Nie wystarczy jednak zauważenie pracownika wychodzącego na spacer po kilkudniowym leżeniu w łóżku lub spotkanie pracownika z zaburzeniami psychicznymi podczas kolacji w restauracji. Muszą być ku temu konkretne dowody. 

Przykład: Pracownik przebywał na zwolnieniu lekarskim z zaświadczeniem lekarskim z powodu problemów z kręgosłupem. Pracodawca dowiedział się, że w tym czasie przebudowywał swój dom. W tym przypadku zaświadczenie lekarskie z pewnością do obalenia przez zachowanie pracownika. Firma może wstrzymać dalszą wypłatę wynagrodzenia i żądać zwrotu wypłaconego wynagrodzenia. Pracodawca ma również możliwość natychmiastowego zwolnienia oszukującego pracownika bez okresu wypowiedzenia.

Pracownik przebywający na zwolnieniu lekarskim chce podróżować. Czy firma może wstrzymać wypłatę wynagrodzenia?

Jeśli pracownik jest chory od dłuższego czasu, a lekarz wyraźnie wyraził na to zgodę, nie można przerwać ciągłości wypłaty wynagrodzenia pomimo urlopu. W szczególności, gdy są przesłanki ku temu, że taka zmiana miejsca pobytu będzie sprzyjać powrotowi do zdrowia. Zaleca się jednak, aby kwestia ta została wyjaśniona przez lekarza orzecznika.