Anna przyjechała z rodzicami do Szwajcarii. Niedługo po tym rozpoczęła staż. W ramach niego zarabia 2000 franków miesięcznie. Z niecierpliwością czeka na swoją pierwszą pensję i już kilka razy myślała, jak ją wyda. Kiedy pieniądze wpłynęły na jej konto, trochę się zdziwiła. Z pierwotnych 2000 CHF pozostało tylko 1836,45 CHF.
Anna wiedziała, że będą jakieś potrącenia z wypłaty. Ale aż tyle? Jest zaskoczona, że już w wieku 17 lat wpłaca pieniądze na fundusz emerytalny. Młodzi ludzie płacą składki na ubezpieczenie społeczne od 1 stycznia roku, w którym kończą 18 lat. Anna osiągnęła pełnoletność 22 lutego 2024 r., więc płaci składki przez cały rok.
Takich osób jak Anna z przykładu powyżej jest w Szwajcarii sporo. Jednak w ostatecznym rozrachunku potrącenia nie powinny nikogo dziwić. Wszak w Polsce też z wypłaty brutto część pieniędzy trzeba oddać. Jak to działa w Szwajcarii?
Tak wygląda przykładowa szwajcarska lista płac wraz z potrąceniami
Po ukończeniu 18. i 25. roku życia w Szwajcarii następują ważne zmiany w ubezpieczeniach zdrowotnych, świadczeniach edukacyjnych i składkach na ubezpieczenia społeczne.
Ubezpieczenie zdrowotne w Szwajcarii
Po ukończeniu 18 lat młodzi muszą sami wybrać kasę chorych i wysokość franszyzy. Składki rosną, ponieważ przechodzą do kategorii „młodzi dorośli”. Po 25. roku życia obowiązują standardowe składki. W pewnym sensie jest się wtedy dojrzałym w kwestii ubezpieczenia.
Edukacja i Ausbildungszulagen
Do 25. roku życia rodzice mogą otrzymywać dodatki edukacyjne Ausbildungszulagen (min. 268 CHF/mies.). W przypadku śmierci rodzica można ubiegać się o rentę półsierocą i świadczenia uzupełniające. Po ukończeniu 25 lat dodatki i renty dziecięce są wstrzymywane.
Ubezpieczenia społeczne
Od 25. roku życia każdy zatrudniony w Szwajcarii opłaca pełne składki na ubezpieczenia społeczne, w tym fundusz emerytalny, co prowadzi do wyższych potrąceń z wynagrodzenia.
O jakich sumach mowa? Poniższe wyliczenia świetnie obrazują, ile netto zostaje z szwajcarskiej wypłaty:
| 18-24 letnia osoba | 25-31 letnia osoba | |
| Roczne wynagrodzenie | 24 000 CHF | 48 000 CHF |
| Wynagrodzenie miesięczne | 2 000 CHF | 4 000 CHF |
| Potrącenia | ||
| AHV/IV/EO – 5,3% | 106 CHF | 212 CHF |
| ALV – 1,1% | 22 CHF | 44 CHF |
| NBUV – 0,584% | 11,70 CHF | 23,35 CHF |
| Fundusz emerytalny | 23,85 CHF | 212,35 CHF |
| Łączne potrącenia | 163,55 CHF | 491,70 CHF |
| Wynagrodzenie netto | 1836,45 CHF | 3508,30 CHF |
Odcinek wypłaty w Szwajcarii, a potrącenia. Wyjaśnienie oznaczeń i skrótów
1. AHV, IV, EO
Potrącenie to jest opłacane w połowie przez pracownika i w połowie przez pracodawcę. Firma przekazuje składki swoje i pracownika do odpowiednich firm ubezpieczeniowych. Na liście płac widnieje tylko część potrącana z wynagrodzenia pracownika.
Z łącznej kwoty 10,6% (dwa razy 5,3%), 8,7% trafia do ubezpieczenia emerytalnego i rentowego (AHV – Alters- und Hinterlassenenversicherung). Te pieniądze są wykorzystywane je do współfinansowania emerytur. 1,4% trafia do ubezpieczenia na wypadek niepełnosprawności (IV – Invalidenversicherung). Wypłaca ono renty osobom niepełnosprawnym i wspiera ich integrację społeczną. Wreszcie, 0,5 procent trafia do programu kompensacji dochodów (EO – Erwerbsersatzordnung). Wypłaca on rekompensatę wynagrodzenia w przypadku służby wojskowej lub obrony cywilnej oraz, na przykład, zasiłki macierzyńskie.
2. Ubezpieczenie na wypadek bezrobocia (ALV)
To potrącenie również opłacana po równo pracownik i pracodawca. Ubezpieczenie na wypadek bezrobocia (ALV – Arbeitslosenversicherung) wypłaciłoby pracownikowi w Szwajcarii zasiłek w wysokości od 70 do 80 procent poprzedniego wynagrodzenia w przypadku utraty pracy.
3. Ubezpieczenie od wypadków poza miejscem pracy (NBUV)
Ubezpieczenie od wypadków poza miejscem pracy (NBUV – Nichtbetriebsunfallversicherung) opłaca wyłącznie pracownik. Wchodzi ono w grę, jeśli zatrudniona osoba ulegnie wypadkowi w czasie wolnym od pracy. Na przykład, jeśli ulegnie kontuzji podczas uprawiania sportu i złamie nogę. Ubezpieczenie wypadkowe pokrywa nie tylko koszty lekarza, transportu i hospitalizacji, ale także utratę zarobków podczas rekonwalescencji i leczenia.
W formie dziennego świadczenia wypadkowego ubezpieczenie pokrywa 80% płacy, począwszy od trzeciego dnia, przed którym firma płaci utracone wynagrodzenie. Pracodawca sam finansuje ubezpieczenie od wypadków przy pracy (BUV – Berufsunfallversicherung), które obejmuje ewentualne wypadki pracowników w godzinach pracy.
4. Potrącenia na fundusz emerytalny
Zasadniczo pracownik wpłaca składki na fundusz emerytalny (Pensionskasse) pracodawcy w wieku 18 lat. Nie są to jednak jeszcze składki oszczędnościowe na starość, ale raczej finansują polisę ubezpieczeniową od ryzyka, która wypłacałaby emeryturę oprócz IV w przypadku niezdolności do pracy.
5. Składka na ubezpieczenie chorobowe
Składka na ubezpieczenie chorobowe nie jest obowiązkowa. Może być jednak przewidziana w umowie o pracę lub zbiorowym układzie pracy. Wysokość potrąceń jest różna. Kwoty te również opłaca w połowie pracownik i w połowie pracodawca.
W większości przypadków ten rodzaj ubezpieczenia chorobowego wypłacany jest przez około 720 dni, jeśli pracownik zachoruje. Pracownik nie jest objęty składką na ubezpieczenie chorobowe. Gdyby przykładowo rzeczona Anna zachorowała na dłuższy okres, pracodawca musiałby wypłacać jej wynagrodzenie tylko przez trzy tygodnie w pierwszym roku zatrudnienia.
Źródło: beobachter
Zdjęcie: freepik
