Jak jest w poszczególnych krajach UE?
Świadczenie emerytalno-rentowe w Unii Europejskiej można otrzymać, osiągając określony wiek i konieczny minimalny okres ubezpieczenia. Niestety, przepisy prawne każdego z państw członkowskich są w tym zakresie różne, również wiek, w którym mamy możliwość przejścia na emeryturę, w zależności od państwa może być inny.
Ponieważ coraz częściej podróżujemy między różnymi krajami, podejmując tam pracę pod działaniem prawa europejskiego, przyjęto następującą zasadę: Składki emerytalne w różnych państwach UE opłacone w ciągu swojego życia nie przepadają i raz nabyte prawa są chronione! Opłacone przez ubezpieczonego składki w państwach członkowskich pozostają w tych krajach, jednak każde państwo, w którym składki były płacone, o ile warunki zostają spełnione, ma obowiązek wypłacić ubezpieczającemu się w danym kraju emeryturę. O koordynacji świadczeń emerytalnych mogli Państwo przeczytać na naszych łamach we wcześniejszych artykułach.
Jeśli osoba ubezpieczona nie spełnia warunków w jednym państwie, wtedy uwzględniane są również okresy z innych państw Unii. W ten sposób najprawdopodobniej dana osoba będzie mogła mimo wszystko otrzymywać emeryturę/rentę. Prawo europejskie dopasowuje do siebie różne systemy zabezpieczeń społecznych poszczególnych państw, jednak obecnie nie przewidziano ich ujednolicenia. Zatem celem koordynacji będzie zapewnienie tych samych praw i obowiązków dla kręgu osób objętych prawem europejskim.
Jakie warunki potrzebne są do otrzymania emerytury w RFN?
Prawo do emerytury/renty w RFN uwzględnia również okresy w innych państwach członkowskich, które z okresami niemieckimi się nie zbiegają. Liczą się tu okresy składkowe do momentu wypłaty świadczenia w Niemczech. Warunkiem wypłaty renty/emerytury w Niemczech jest opłacenie składek. Minimalny wymagany do nabycia prawa do świadczeń okres ubezpieczenia (tzw. staż ubezpieczeniowy) w zależności od rodzaju renty wynosi 5, 15, 20, 35 lub 45 lat.
Ponieważ do obliczenia emerytury w pełnej wysokości liczy się każdy miesiąc, istotne jest to, że w Niemczech do stażu ubezpieczeniowego zalicza się także wszystkie te okresy, które są do dyspozycji w innych państwach członkowskich przy ustalaniu Państwa prawa do emerytury/renty. Prawo do niemieckiej emerytury rozpoczyna się zazwyczaj z pierwszym dniem miesiąca kalendarzowego, na początku którego zostały spełnione warunki. Jeżeli na przykład wiek emerytalny ukończyło się 15 maja, z dniem 1 czerwca można pobierać emeryturę/rentę.
Emerytura z Niemiec a ubezpieczenie w przypadku choroby
Osoby zamieszkujące w Polsce i otrzymujące emeryturę z Niemiec i Polski według przepisów Unii automatycznie podlegają ubezpieczeniu zdrowotnemu w Polsce. Co się jednak dzieje w przypadku, gdy mieszkając w Polsce, otrzymujemy emeryturę tylko z Niemiec? Jeżeli otrzymujemy tylko niemiecką emeryturę, wówczas obowiązuje prawo niemieckie. W takim przypadku, by móc korzystać ze świadczeń medycznych, należy wyjaśnić ze swoją niemiecką kasą chorych, co należy przy tym uwzględnić. Jeśli mieszkaliśmy i pracowaliśmy na terenie Niemiec i w momencie przyznania emerytury pragniemy wrócić do Polski, aby mieć pewność, że nasza emerytura się nie zmniejszy, powinniśmy przed planowaną emigracją poinformować się w swojej instytucji ubezpieczenia emerytalno-rentowego. Istotne będzie także skontaktowanie się ze swoją kasą chorych i wyjaśnienie kwestii dalszego ubezpieczenia na wypadek choroby. Aby zapewnić sobie leczenie w Polsce, w tym wypadku należy powiadomić dotychczasową ubezpieczalnię, że się wyjeżdża (np. do Polski), i złożyć wniosek o otrzymanie formularza E 121. Gdy pracujemy w Niemczech, a pobieramy już emeryturę z innego państwa, nie podlegamy już obowiązkowemu ubezpieczeniu (ubezpieczenia emerytalno-rentowe) w Niemczech, jednak możemy złożyć wniosek w instytucji Niemieckie Ubezpieczenia Emerytalno-Rentowe o objęcie obowiązkiem ubezpieczenia.
Czy można odzyskać zapłacone składki?
Ponieważ zwrot składek jest jednocześnie rozwiązaniem stosunku ubezpieczenia, w większości przypadków niemieckie składki nie będą mogły podlegać zwrotowi. Zatem musimy być świadomi, że w normalnych sytuacjach nie odzyskamy zapłaconych składek. Jednak w pewnych okolicznościach zwrot będzie możliwy. Da się to uczynić w przypadku, gdy nabycie uprawnień na podstawie odprowadzonych składek jest niemożliwe lub w momencie istotnego oddalenia od strefy działania Niemieckich Ubezpieczeń Emerytalno-Rentowych. Zwrot składek następuje po złożeniu odpowiedniego wniosku, który można złożyć w każdej niemieckiej instytucji ubezpieczeniowej, ale także w niemieckiej ambasadzie lub konsulacie. Po zwrocie składek za wszystkie zwrócone okresy nie można już dochodzić żadnych roszczeń.
Opodatkowanie emerytury niemieckiej w Polsce
Przypominamy również, że na podstawie umowy zawartej pomiędzy Polską i Niemcami państwo polskie nie może opodatkowywać emerytur z Niemiec. Z drugiej jednak strony osoby otrzymujące emeryturę z Niemiec mają obowiązek każdego roku składać w Niemczech deklaracje podatkowe.
