Otóż zawarcie umowy o dzieło zakłada, że rzemieślnik i zleceniodawca porozumieli się co do ogólnego zakresu usług, które ma zrealizować rzemieślnik. Nie jest jednak konieczne, aby obie strony uzgadniały i zapisywały w umowie każdy pojedynczy szczegół związany z wykonaniem danej usługi. Obu stronom umowy zaleca się jednak, aby jak najdokładniej określić przedmiot świadczenia. Dzięki temu można uniknąć późniejszych niejasności odnośnie do oczekiwanego zakresu usług, jak i zapobiec sporom dotyczącym ewentualnych aneksów do umowy. Przykładowo w przypadku wymiany umywalki w łazience przedmiot świadczenia mógłby zostać opisany następująco: Dostawa i montaż umywalki marki X, model Y, wielkości Z; demontaż i ponowny montaż istniejącej armatury, przyłączenie do dopływu oraz odpływu wraz z zamontowaniem nowych uszczelek. Poszczególne usługi składające się na przedmiot świadczenia oczywiście zostałyby odpowiednio wycenione.

Wynagrodzenie nieobligatoryjne

Uzgodnienie wynagrodzenia zasadniczo nie jest obligatoryjne przy zawieraniu umowy o dzieło. Zgodnie z par. 632 ust. 1 niemieckiego kodeksu cywilnego wynagrodzenie uznaje się za ustalone na drodze milczącego porozumienia, jeśli w danych okolicznościach można oczekiwać wykonania dzieła jedynie za wynagrodzeniem. Oprócz tego par. 632 ust. 2 kodeksu cywilnego mówi, iż w przypadku nieuzgodnienia wynagrodzenia przez strony umowy za obowiązujące należy uznać wynagrodzenie zgodne z typowymi, aktualnie obowiązującymi stawkami. Aby uniknąć nieporozumień co do kwestii, czy i jakie wynagrodzenie uznać za „typowe”, rzemieślnicy powinni kłaść ogromny nacisk na to, aby przy zawieraniu umowy ze zleceniodawcą jasno i jednoznacznie określić obowiązujące zasady wynagradzania. W praktyce powszechnie stosowane są poniższe podstawowe modele wynagradzania, jednak zawsze wymagają one skonkretyzowania w zależności od specyfiki danej umowy:

• Umowa z wynagrodzeniem według cen jednostkowych

W idealnym przypadku model ten zawiera listę wszystkich pozycji, które zostały użyte do zrealizowania umowy. W odniesieniu do każdej pozycji ustalana jest cena – tak zwana cena jednostkowa. Oznacza to, że jednostka danej pozycji (wyrażona np. w metrach kwadratowych, kilogramach czy sztukach) kosztuje ustaloną sumę pieniędzy. Dodatkowo szacunkowo określa się, ile jednostek z poszczególnych pozycji będzie koniecznych do wykonania dzieła. Cena jednostkowa mnożona jest przez ilość jednostek, a następnie sumowane są łączne ceny poszczególnych pozycji. Po całkowitym zrealizowaniu usługi rzemieślnik powinien dokonać obmiaru. Na podstawie faktycznego zużycia poszczególnych materiałów ustalane jest ostateczne wynagrodzenie rzemieślnika. W praktyce przedstawiany przez rzemieślnika obmiar bardzo często jest zarzewiem sporów ze zleceniodawcą. Z tego powodu – jeśli tylko jest to możliwe – obie strony umowy powinny dokonać wspólnego obmiaru, aby wykazać, które z pozycji i w jakiej ilości okazały się niezbędne do zrealizowania usługi.

• Umowa z wynagrodzeniem ryczałtowym

W tym przypadku strony ustalają stałą cenę za wykonanie zamawianej usługi. Ewentualne ryzyko związane z faktem, iż do jej wykonania potrzebne będą większe nakłady pracy/materiałów niż pierwotnie zakładano, ponosi zasadniczo rzemieślnik.

• Umowa ze stawką godzinową

W przypadku płacy godzinowej rzemieślnik oraz zleceniodawca ustalają stawkę godzinową oraz ceny materiałów dostarczanych przez rzemieślnika. Ten wariant stanowi najmniejsze ryzyko ekonomiczne dla wykonawcy usług. Konieczne jest jednak prowadzenie karty godzin pracy, na której widnieją informacje, w jakim okresie czasu i przez kogo zostały wykonane poszczególne prace. Takie zestawienie, sporządzane przez rzemieślnika, powinno być codziennie zatwierdzane podpisem zleceniodawcy. Ta metoda postępowania najlepiej zapobiega późniejszym nieporozumieniom dotyczącym wynagrodzenia.

Możliwe są formy mieszane oraz kombinacje

Obok powyższych podstawowych form wynagradzania obowiązują również formy mieszane, podlegające dowolnym ustaleniom przez strony umowy. Część usług może więc zostać przykładowo rozliczona według cen jednostkowych, a wynagrodzenie za inne usługi z tego samego stosunku umownego będzie wypłacone na podstawie stawki godzinowej. Wymaga to jednak odpowiednich ustaleń pomiędzy obiema stronami umowy.