Coraz więcej osób w Niemczech występuje z Kościoła. W zeszłym roku liczba ta wniosła 272 tys. katolików. To aż o 26% więcej niż w 2018 roku. W przypadku protestantów wyniki są podobne. 270 tys. osób dokonało apostazji, czyli całe 22% więcej w porównaniu z 2018 rokiem. Najczęstszym powodem wystąpienia z Kościoła jest podatek kościelny, czyli Kirchensteuer w Niemczech. Jednak nie zawsze taka decyzja oznacza oszczędność.

Apostazja w Niemczech

Samo wystąpienie z kościoła jest bardzo szybkie. Należy osobiście zgłosić się w odpowiednim miejscu (w zależności od kraju związkowego może być to sąd rejonowy lub urząd stanu cywilnego) z dowodem tożsamości, wypełnić formularz i podpisać. Zasadniczo należy uregulować także opłatę. Powodu apostazji podawać nie trzeba.

Wystąpienie z kościoła, a skutki dla partnera

Kto zdecyduje się wystąpić z Kościoła, nie musi płacić podatku kościelnego. Jednak jeśli dana osoba znajduje się w związku partnerskim lub małżeńskim, druga połówka z dużym prawdopodobieństwem będzie musiała płacić wyższy podatek. Tak zwane besonderes Kirchgeld pobierane jest w niektórych częściach Niemiec od osób żyjących w związku z wyznawcami innych religii.

Finanzamt oblicza stawkę podatkową na podstawie wspólnego dochodu zobowiązanego do opodatkowania. W zależności od dochodu pobierana jest roczna stawka między 96 euro a 3600 euro. Besonderes Kirchgeld pobierane jest, gdy przekracza tzw. Kircheneinkommensteuer.

PRZYKŁAD: Dobrze zarabiający inżynier wystąpił z Kościoła. Jego żona, która pracuje jako fryzjerka, ma niski dochód. Para rozlicza się z podatku razem. Do obliczenia podatku kościelnego pod uwagę brany jest wspólny opodatkowany dochód, więc kobieta zapłaci wyższy podatek niż dotychczas. To nie obowiązuje jednak we wszystkich niemieckich regionach. Besonderes Kirchgeld pobierane jest przez Kościół katolicki wszędzie poza Bawarią, Badenią-Wirtembergią i Nadrenią Północną-Westfalią. Kościół protestancki pobiera opłatę wszędzie poza Bawarią.

Na co należy uważać

Po otrzymaniu decyzji podatkowej należy sprawdzić, czy podatek kościelny został pobrany za część roku, w której dana osoba była jeszcze członkiem Kościoła. Zmiana musi zostać wpisana także na elektronicznej karcie podatkowej (niem. elektronische Lohnsteuerkarte). Jeśli informacji tej zabraknie, podatek kościelny będzie nadal pobierany. Potwierdzenie apostazji powinno rozwiać wszelkie wątpliwości.

Podatek kościelny może zostać wliczony do Sonderausgaben

Rzeczywista wysokość podatku kościelnego jest niższa niż podane stawki. Kirchensteuer można odliczyć bowiem w pełnej wysokości od podatku. Opłatę podaje się przy kategorii wydatków specjalnych (Sonderausgaben). Odpowiednio do stawki obliczany jest zwrot podatku. Wyjątkiem objęty jest podatek od dochodu z kapitału (Kapitalertragsteuer), jeśli roczna kwota wolna od podatku na dochód z odsetek i dywidend zostanie przekroczona. Przy obliczaniu tego podatku bank uwzględnia Kirchensteuer.

Religijne skutki apostazji

Kto zdecyduje się wystąpić z Kościoła, nie rezygnuje tylko z płacenia podatków, lecz także z bycia częścią wspólnoty kościelnej. W Kościele protestanckim pożądane jest, by przy chrzcie przynajmniej jeden z rodziców należał do Kościoła. Nie jest to jednak wymóg w całym kraju, w większości przypadków decyduje więc proboszcz, jakie warunki należy spełnić, by ochrzcić dziecko. Także w Kościele katolickim decyzja jest podejmowana w zależności od przypadku.

Zasadniczo, by wziąć ślub, przyszła żona i przyszły mąż muszą należeć do Kościoła. Jeśli tylko jedna połówka jest protestantem, obowiązują różne regulacje. Niektóre kościoły wydają zgody na takie małżeństwa, inne odprawiają tylko msze z okazji zawarcia małżeństwa. W Kościele katolickim decyzja jest podejmowana przez biskupa.

Kto nie jest członkiem Kościoła katolickiego, nie będzie miał katolickiego pogrzebu. Po apostazji zakłada się, że dana osoba nie chciała zostać pochowana po chrześcijańsku, jednak członkowie rodziny mogą mieć takie życzenie. Decyzja podejmowana jest w zależności od przypadku. W Kościele protestanckim zasadniczo nie ma takiej możliwości. W szczególnych przypadkach może zostać wydana jednak zgoda.

Ponowne wstąpienie do Kościoła

Zasadniczo ponowne wstąpienie do Kościoła jest możliwe i bezpłatne. Ponowny chrzest nie jest potrzebny. Trzeba jednak odbyć specjalny kurs. Osoby, które po raz pierwszy stają się członkami wiary, muszą odbyć dodatkowo katechezę i zostać ochrzczone.  

Apostazja w poszczególnych landach