Niedawno Valendas zdobyła od UN Tourism tytuł „Best Tourism Villages”, a organizacja ta, działająca w strukturach ONZ, od 2021 roku co roku wyróżnia najlepsze wsie turystyczne.
Kluczowe kryteria UN Tourism
Organizatorzy nagradzają wsie, w których tradycyjne zajęcia, takie jak rolnictwo i leśnictwo, odgrywają znaczącą rolę, a lokalne społeczności rozwijają turystykę jako narzędzie promowania i ochrony swojego dziedzictwa kulturowego oraz intensywnie angażują się w zrównoważony rozwój turystyczny.
W tym roku Valendas znalazła się w gronie 52 wsi wyłonionych spośród ponad 270 zgłoszeń z 65 państw członkowskich. Szwajcarska organizacja turystyczna zgłosiła również wniosek z Evolène w kantonie Valais. Chociaż ta wieś nie otrzymała nagrody, trafiła przynajmniej do programu „update” dla miejscowości o dużym potencjale.
Po raz pierwszy od rozpoczęcia programu w 2021 roku tylko jedna szwajcarska wieś dołączyła do elitarnej grupy, obecnie liczącej 182 wyróżnione miejscowości na całym świecie. Nagroda zapewnia wsiom dodatkową widoczność oraz daje im dostęp do ogólnokrajowych i międzynarodowych sieci wymiany doświadczeń, wiedzy i możliwości szkoleniowych.
Dotychczasowe zwycięskie wsie Szwajcarii: 2025
W 2025 roku Szwajcaria zgłosiła Valendas oraz Evolène.
Valendas
Wieś liczy 300 mieszkańców, leży naprzeciwko Flims i Laax, wysoko ponad Ruinaultą, i otwiera drogę do doliny Safiental. Valendas, podobnie jak wiele górskich miejscowości, zmagała się z wyludnieniem, jednak w ostatnich latach sytuację zmienił aktywny rozwój prowadzony przez stowarzyszenie Valendas Impuls. Wieś słynie również z drewnianej fontanny, która w niektórych miejscach zdobyła rozgłos. Zbiornik wodny ma 8 metrów długości i 5 metrów szerokości, a jego zwieńczeniem jest figura nimfy. Konstrukcja powstała w 1760 roku, natomiast w 2011 r. przeszła gruntowną renowację. Wiele osób określa ją nawet jako największą drewnianą fontannę w Europie.
Zwycięzcy 2024
W 2024 roku Szwajcaria zgłosiła sześć wsi: Ernen, Lavizzara, Lens, Romoos, Splügen oraz Valendas.
Splügen
Splügen słynie między innymi z „Pschuuri”, archaicznego zwyczaju karnawałowego, który trafił na szwajcarską listę niematerialnego dziedzictwa kulturowego. Turystyka odgrywa dużą rolę w dolinie Rheinwald, a Splügen pełni funkcję jej głównej miejscowości. Wieś leży w dogodnym punkcie na osi północ–południe, a miłośnicy aktywnego wypoczynku znajdą tu szeroką ofertę przez cały rok. Od 2020 roku Splügen wraz ze swoimi starymi domami wchodzi w skład Parku Natury Beverin.
Romoos
Romoos, położone w Rezerwacie Biosfery UNESCO Entlebuch, również zdobyło nagrodę w 2024 roku. Wieś w regionie Napf stawia na łagodną turystykę i postrzega siebie jako miejsce szczególnie zrównoważone i bogate kulturowo. Romoos również potrzebowało dwóch prób, zanim zdobyło wyróżnienie. Warto dodać, że turyści mogą w tej miejscowości samodzielnie płukać najczystsze „złoto świata”.
Zwycięzcy 2023
W 2023 roku Szwajcaria zgłosiła pięć wsi: Bregaglia, Morcote, Romoos, Saint Martin oraz Saint-Ursanne.
Morcote
Ikoniczna wieś nad jeziorem Lugano zdobyła w 2023 roku tytuł „Best Tourism Village”. Morcote zachwyca położeniem na zboczu, wąskimi uliczkami i kościołem Santa Maria del Sasso położonym ponad wsią. Wieś oferuje „italinità” dla smakoszy oraz piękną trasę pieszą prowadzącą aż do San Salvatore. Morcote współpracuje także z Uniwersytetem Szwajcarii Włoskiej w Lugano w ramach programu „Master in Sustainable Tourism”, aby stworzyć cyfrowy system informacji, który motywuje odwiedzających do zachowań proekologicznych i nagradza ich postępy.
Saint-Ursanne
Saint-Ursanne również zdobyło nagrodę w 2023 roku. Średniowieczne miasteczko nad rzeką Doubs uchodzi za prawdziwą perłę, a most prowadzący do centrum robi ogromne wrażenie. Miłośnicy aktywności na świeżym powietrzu znajdą tu doskonałe warunki: szlaki piesze, trasy rowerowe oraz możliwości sportów wodnych. Projekt „Circuit Secret Gourmand” wspiera lokalną gastronomię i niewielkie przedsiębiorstwa spożywcze.
Zwycięzcy 2022
W 2022 roku Szwajcaria zgłosiła Ernen, Andermatt oraz Murten.
Andermatt
Andermatt zdobył wyróżnienie w 2022 roku. Wieś mocno kojarzy się z przedsiębiorcą Samim Sawirisem, który pojawił się tam po raz pierwszy w 2005 roku i od tamtej pory znacząco wpłynął na rozwój miejscowości. Projekt „Andermatt Responsible” skupia się na turystyce oszczędzającej zasoby. Andermatt otaczają przełęcze Oberalp, Gotthard i Furka, a od północy można tam dotrzeć przez legendarną wąską dolinę Schöllenenschlucht.
Murten
Murten również zdobyło wyróżnienie w 2022 roku. Średniowieczne miasteczko przyciąga zamkiem, murami miejskimi oraz projektem „Bio Gemüse Seeland”, który wspiera zrównoważoną turystykę i ekologiczną uprawę warzyw. Również turystyka zimowa rozwija się tu coraz intensywniej, a styczniowy festiwal światła regularnie przyciąga gości nad jezioro.
Zwycięzcy 2021
W 2021 roku Szwajcaria zgłosiła trzy wsie: Gruyères, Saas-Fee oraz Valposchiavo i wszystkie zdobyły nagrodę.
Saas-Fee
Pierwszy sukces w rankingu zdobyła Saas-Fee. Wieś pozostaje wolna od ruchu samochodowego, a otaczają ją potężne lodowce i liczne czterotysięczniki. Saas-Fee otrzymała również tytuł „Energiestadt GOLD”, który zakłada realizację co najmniej 75% działań z zakresu efektywności energetycznej i ochrony klimatu.
Valposchiavo
Valposchiavo od 2016 roku prowadzi program „100% Valposchiavo”, który wzmacnia lokalną gospodarkę w odległej dolinie za przełęczą Bernina. Dolina zachwyca także krajobrazem: ogród lodowcowy, jeziora górskie oraz włoski charakter centrum miejscowości tworzą wyjątkowy klimat.
Gruyères
Gruyères również zdobyło wyróżnienie w pierwszej edycji. Średniowieczne miasteczko z imponującym zamkiem i widokiem na Moléson przyciąga wielu odwiedzających. W regionie stawia się na lokalne produkty, a gwiazdą gastronomii pozostaje ser Gruyère AOP, który powstaje właśnie tutaj.
Źródło: Watson
Foto: Freepik
