Mała firma z jedną siedzibą, trzema pojazdami służbowymi i dziesięcioma pracownikami płaci obecnie 36,72 euro jako miesięczny abonament radiowo-telewizyjny. Kwota ta jednak szybko rośnie wraz z liczbą lokali i pojazdów w przedsiębiorstwie. Na przykład dla średniej wielkości piekarni z trzema lokalami i dziesięcioma pojazdami wynosi już 91,80 euro miesięcznie. Od czasu reformy w 2013 r., kiedy tzw. opłata GEZ zmieniła się w Rundfunkbeitrag, miesięczne koszty dla firm wzrosły. Zwłaszcza osoby posiadające kilka pojazdów służbowych były wówczas tak zirytowane, że skargi trafiły aż do Federalnego Trybunału Konstytucyjnego – jednak bez powodzenia dla firm. Jedyną zmianą, jaką wówczas wprowadzono, było zwolnienie z opłaty osób posiadających drugie miejsce zamieszkania.

Abonament RTV: Formalności związane z odwołaniem się

Zasadniczo można złożyć sprzeciw wobec decyzji o naliczonej opłacie abonamentowej, jeśli otrzyma się ją po raz pierwszy. Istnieje jednak tylko kilka powodów, które uprawniają do zwolnienia i tym samym skutecznego odwołania. Odwołując się, trzeba także spełnić kilka formalności. Sprzeciw musi wpłynąć do Beitragsservice nie później niż miesiąc po otrzymaniu decyzji o naliczonej opłacie – pod warunkiem, że nie jest ona jeszcze ostateczna.

Kto może się ubiegać o zwolnienie z opłaty?

Firmy mogą się ubiegać o zwolnienie z obowiązku uiszczania opłaty Rundfunkbeitrag, jeśli są otwarte tylko sezonowo i generują tylko sezonową sprzedaż, np. lodziarnie. W okresie koronawirusa można było także ubiegać się o zwolnienie z abonamentu RTV, jeśli firma musiała zostać zamknięta z powodu urzędowych nakazów związanych z pandemią. W takim lub podobnym przypadku nie trzeba również odprowadzać składki na czas zamknięcia.

Specjalne przepisy dla firm

Beitragsservice wymienia szereg specjalnych regulacji dla firm i instytucji. Oto najważniejsze:

• Małe firmy bez pracowników lub z niewielką liczbą pracowników płacą niższe opłaty abonamentowe niż duże przedsiębiorstwa. Limity to 8 pracowników (przedział 1) i od 9 do 19 pracowników (przedział 2).

• Jeden pojazd służbowy przypadający na siedzibę firmy podlegającej składkom jest zwolniony z abonamentu.

• Osoby samozatrudnione lub freelancerzy, którzy pracują w domu i uiszczają już opłatę RTV za swój dom, nie muszą uiszczać osobnej opłaty za lokal/pokój używany do pracy. Lokal jest zwolniony z opłat jednak tylko wtedy, gdy można się do niego dostać wyłącznie przez prywatny dom.

• Opłata Rundfunkbeitrag nie jest pobierana za lokale czysto biznesowe lub funkcjonalne bez urządzonego miejsca pracy. Dotyczy to np. magazynów tymczasowych, kontenerów budowlanych, transformatorowni, turbin wiatrowych, zajezdni pojazdów lub stoisk targowych.

• Jeśli firma jest całkowicie zamknięta przez co najmniej trzy kolejne miesiące kalendarzowe, możliwe jest zwolnienie z opłaty abonamentowej na ten okres. Wniosek należy jednak złożyć z wyprzedzeniem.

Kiedy firma zalega z opłatą

Brak konieczności płacenia to jedno. Ale od czasu do czasu, zwłaszcza po reformie, słyszy się o płatnikach zalegających z opłatami lub osobach, które odmawiają uiszczenia opłaty abonamentowej. Co się z nimi dzieje? Dane z Beitragsservice przedstawiają dość dokładny obraz niemieckiego społeczeństwa. Według rocznego raportu 8% zalega z płatnościami, a do prawie 4 mln użytkowników wysłano upomnienia lub wszczęto wobec nich postępowanie egzekucyjne.

Odmowa uiszczenia opłaty abonamentowej: od upomnienia do egzekucji

Zasadniczo procedura upominawcza i ustawowa egzekucja są takie same jak w przypadku innych instytucji publicznych. W związku z opłatą abonamentową nie obowiązują żadne specjalne zasady. Na pierwszym etapie – gdy płatność jest zaległa po raz pierwszy – osoba, która nie uiściła opłaty RTV, otrzymuje przypomnienie o płatności. Jeśli po tym płatność nadal nie zostanie dokonana, ponoszone są dalsze koszty, a osoba lub firma otrzymuje decyzję nakazującą dokonanie opłaty (niem. Festsetzungsbescheid). Jest to tzw. nakaz egzekucyjny (niem. Vollstreckungstitel), a kwota w nim określona jest do zapłacenia wraz z dopłatą za zwłokę. 

Każdy, kto wielokrotnie nie uiszcza opłaty abonamentowej Rundfunkbeitrag lub celowo płaci z opóźnieniem, nie otrzymuje już przypomnień o płatnościach, ale zamiast tego bezpośrednio, jako pierwszy krok, decyzję nakazującą dokonanie opłaty.

Kiedy dłużnik nie zapłaci zaległych kwot nawet po pierwszym wezwaniu do zapłaty (Festsetzungsbescheid), otrzyma kolejne upomnienie (niem. Mahnung). Jeśli jednak nadal będzie się uchylał od płatności, wówczas następuje egzekucja. Ta z kolei opiera się na przepisach prawnych poszczególnych krajów związkowych. W ramach egzekucji roszczenia są egzekwowane przez właściwe organy egzekucyjne – np. poprzez zajęcie mienia i nałożenie komornika. Chociaż możliwe byłoby podjęcie kroków prawnych przeciwko egzekucji, ma to niewielkie szanse powodzenia zgodnie z wcześniejszymi wyrokami w sprawie abonamentu RTV. Uzasadnienie, że nie korzysta się z publicznych usług nadawczych, nie jest akceptowane przez sądy.