Montaż rusztowań w Niemczech

Nie ma placu budowy bez rusztowań. Ale nie zawsze ustawiają je zarejestrowane firmy rusztowaniowe. Mogą to robić również rzemieślnicy z innych branż. Dotyczy to jednak tylko ich własnej pracy. Montaż rusztowań dla osób trzecich jest przede wszystkim zarezerwowany dla branży rusztowań, a tym samym dla zarejestrowanych firm rusztowaniowych, które nabyły odpowiednie kwalifikacje podczas trzyletniego szkolenia i egzaminu mistrzowskiego. To samo dotyczy konstrukcji specjalnych. Wynika to z faktu, że montaż rusztowań roboczych i ochronnych nie jest prostą czynnością i nie ogranicza się do rusztowań elewacyjnych w budownictwie jednorodzinnym, ale obejmuje szeroki zakres konstrukcji elewacyjnych, od tych na pomnikach po wieżowce, wieże kościelne lub zakłady przemysłowe.

Oto, co ustawa przejściowa powinna zmienić w praktyce

Kwestia tego, która branża może montować jaką formę rusztowania i kiedy, została na nowo uregulowana od lipca 2024 r., kiedy to ograniczenia zostały zaostrzone przez ustawodawcę. Określają to poprawki do tzw. ustawy przejściowej. Federalny Cech Budowniczych Rusztowań (niem. Bundesinnung für das Gerüstbauerhandwerk) oczekuje, że nowe przepisy przyczynią się do dalszej poprawy bezpieczeństwa pracy. Ale czym skutkują one w praktyce? Istnieją różnice w zależności od branży. Na przykład zmiany i wyjaśnienia w prawie przejściowym oznaczają postęp dla branży rusztowań. Jednak niektóre firmy z innych branż muszą od teraz przestrzegać ograniczeń i nie mogą samodzielnie wykonywać prac rusztowaniowych.

22 branże, które również mogą wznosić rusztowania

Przepisy ustawy przejściowej powstały wraz z rejestracją branży rusztowań jako rzemiosła wymagającego zezwolenia w załączniku A do kodeksu rzemieślniczego z 1998 r., określającego również listę 22 zawodów, które nadal mogą samodzielnie montować rusztowania, ponieważ potrzebują ich do własnej pracy – takich jak dekarze czy tynkarze. Jednak zdefiniowane wówczas wyjątki są dziś nadal bardzo niejasne. Oznacza to, że firmy z 22 wymienionych branż mają praktycznie prawo do wznoszenia wszelkiego rodzaju rusztowań roboczych i ochronnych, w tym złożonych konstrukcji, takich jak rusztowania podwieszane lub rusztowania w budownictwie przemysłowym.

Zawody wymienione w ustawie przejściowej to: murarze i betoniarze, cieśle, dekarze, budowniczowie dróg, osoby zajmujące się izolacją ciepła, zimna i dźwięku, budowniczowie studni, kamieniarze i rzeźbiarze, tynkarze, malarze i lakiernicy, kominiarze, ślusarze, inżynierowie chłodnictwa, hydraulicy i inżynierowie ogrzewania, inżynierowie elektrycy, stolarze, szklarze, kafelkarze, płytkarze i mozaikarze, producenci kostki betonowej i lastryko, producenci znaków i reklam świetlnych, osoby zajmujące się czyszczeniem budynków.

Cel ustawy przejściowej

Ustawa przejściowa ma na celu umożliwienie branżom, które wymagają rusztowań do wykonywania zawodu i wcześniej „uczestniczyły” w nim, kontynuowania tej pracy na zasadzie przejściowej. Celem całego przedsięwzięcia nie było jednak zapewnienie firmom, które w rzeczywistości nie były zaangażowane fachowo w branży rusztowań, prowadzenia działalności również w tym sektorze.

Działalność ta ma być zarezerwowana dla specjalistów ze względu na jej niebezpieczny charakter i zagrożenia związane z wadliwymi rusztowaniami. Poprzednia wersja ustawy przejściowej, która zostanie zastąpiona w lipcu 2024 r., prowadziła do problemów w branży rusztowań. Dotychczasowa ustawa przejściowa została bowiem zinterpretowana szerzej, niż pierwotnie zakładano.

W przeszłości wielokrotnie specjaliści z branży budowlanej zauważali, że znaczna liczba firm z innych branż nie tylko wznosi rusztowania robocze i ochronne w ramach własnej działalności, ale także w przeważającej mierze wznosi rusztowania robocze i ochronne jako odrębną usługę dla stron trzecich za pośrednictwem innych rejestracji handlowych. Ma to poważne konsekwencje, w szczególności w odniesieniu do możliwości wystąpienia wypadków. Od 1 lipca 2024 r. ustawodawca ograniczył ten proceder.

W nowej ustawie przejściowej władze określiły konkretne zasady dotyczące tego, kto może montować jakie rusztowania. Przedsiębiorstwa z 22 branż będą mogły wówczas stawiać wyłącznie rusztowania robocze i ochronne, które są bezpośrednio związane z ich własnym świadczeniem usług. Mogą one stawiać rusztowania niezbędne do ich własnej pracy. Mogą również pozostawić je na miejscu dla kolejnych branż. Nie mogą jednak wznosić ich specjalnie dla osób trzecich i nie mogą wznosić wspomnianych konstrukcji specjalnych.

Montaż rusztowań: kiedy wymagane jest świadectwo kwalifikacji

Jest to możliwe tylko wtedy, gdy firmy niebędące specjalistami są wpisane do rejestru monterów rusztowań i przedstawią niezbędne wymagania oraz dowód wiedzy specjalistycznej. Musiało to nastąpić do 30 czerwca 2024 r., aby praktyka danej firmy mogła być kontynuowana jak dotychczas. W szczegółowym piśmie Niemiecka Konfederacja Rzemiosła (ZDH) wyjaśniła szczegóły nowego prawa przejściowego i określiła wymagania dotyczące wpisu do rejestru handlowego rusztowań.

W szczególności należy dokonać rozróżnienia między trzema grupami przypadków:

Sekcja 5 kodeksu rzemieślniczego (HwO) ma zasadniczo zastosowanie do prac rusztowaniowych, które mogą być wykonywane przez firmę z innej branży. Stanowi ona, że prace muszą być technicznie lub zawodowo związane z zakresem usług oferowanych przez daną branżę, lub uzupełniać ją ekonomicznie. Mogą one również odgrywać jedynie podrzędną rolę w danym zleceniu realizowanym przez firmę i stanowić maksymalnie 20% wielkości zamówienia. Firmy nie mogą także reklamować prac rusztowaniowych ani brać udziału w przetargach publicznych.

Ustawa kładzie nacisk na bezpieczeństwo pracy – nie tylko dla pracowników, ale także dla przechodniów i użytkowników dróg, którzy często przejeżdżają w pobliżu placów budowy. Jako branża niebezpieczna, branża rusztowań jest również przypisana do wysokiej klasy zagrożenia w ustawowym ubezpieczeniu wypadkowym. W związku z tym firmy z tej branży dokładają wszelkich starań, aby zapewnić bezpieczeństwo pracy.