1. Kiedy małżeństwo może zostać rozwiązane?

Połowa wszystkich małżeństw w Niemczech się rozpada, większość z nich trwa około 14 lat. By otrzymać więc rozwód, należy zwrócić się do Familiengericht, czyli niemieckiego sądu rodzinnego. Warunkiem jest jednak koniec wspólnoty małżeńskiej. Małżeństwo musi być tak zniszczone, że nie oczekuje się już żadnej poprawy. Pary, które chcą otrzymać rozwód, muszą dowieść, że od roku nie mieszkają ze sobą, co potwierdzi, że ich małżeństwa nie da się już uratować.

2. Który sąd jest odpowiedzialny za sprawy rozwodowe?

Za wszystkie małżeństwa zawarte w Niemczech odpowiedzialne są lokalne sądy rodzinne. Dotyczy to jednak tylko par, których małżonkowie są obywatelami Niemiec. Jeśli jedno z nich pochodzi z innego kraju, pod pewnymi warunkami, może obowiązywać prawo innych państw. Jeśli obaj małżonkowie mieszkają w Niemczech w tym samym okręgu sądowym, odpowiedzialny jest miejscowy sąd rodzinny. Inne przypadki reguluje paragraf 122 prawa rodzinnego Familiengesetz.

3. Jak wnieść pozew o rozwód?

Każdy z małżonków może zlecić prawnikowi, złożenie wniosku w sądzie. Żaden urząd nie sprawdza, kto był winny rozpadowi małżeństwa. Pozew o rozwód można złożyć jednak dopiero po roku rozłąki. Jeśli strony zdecydują się na rozwód za porozumieniem stron, należy to od razu zaznaczyć we wniosku o rozwód. Jeśli małżonkowie tego nie zrobią, zostaną od razu złożone wnioski o sprawy okołorozwodowe, jak przykładowo prawo do opieki nad dziećmi, zasiłek alimentacyjny, wyrównanie roszczeń rentowych. Później sąd dostarcza papiery rozwodowe drugiemu małżonkowi.

4. Jak przebiega sprawa rozwodowa?

Niedługo po złożeniu wniosku o rozwód, sąd przysyła wnioskodawcy rachunek. Jeśli osoba ta nie jest zwolniona z kosztów procesowych, sąd rozpocznie dalsze działania dopiero po uregulowaniu płatności. Przygotowanie do procesu rozwodowego może trwać nawet kilka miesięcy. Później sąd ustala termin rozprawy, na której zjawić muszą się obaj małżonkowie wraz z prawnikami. Po potwierdzeniu, że obie strony pojawiły się w sądzie, sędzia sprawdza dane osobowe małżonków, czy upłynął wspomniany rok separacji, a małżeństwo rzeczywiście się rozpadło. Następnie sędzia wyrównuje roszczenia rentowe oraz decyduje o innych sprawach okołorozwodowych. Gdy tylko rozwód zostanie orzeczony, jest on prawomocny, jeśli obie strony zatrudniły prawnika.

5. Czy rozwód za porozumieniem stron pozwala zaoszczędzić pieniądze?

Jeśli obaj małżonkowie zgodzą się na rozwód, ten może mieć formę rozwodu za porozumienie stron. W takiej sytuacji należy jednak najpierw dogadać się co do wszystkich znaczących spraw, jak podział wspólnego majątku, zasiłek alimentacyjny dla dzieci i małżonka. Należy także osiągnąć porozumienie w temacie opieki nad wspólnymi dziećmi oraz wyrównania roszczeń rentowych (Versorgungsausgleich). Konsultacja prawnicza zapewni w takiej sytuacji pewność, że wzięto pod uwagę wszystkie następstwa prawne. Wszystkie te ustalenia i następstwa najlepiej zawrzeć w umowie rozwodowej (Scheidungs­folgen­vereinbarung). W przypadku niektórych spraw wymagana jest wizyta u notariusza. Rozwód za porozumieniem stron zaoszczędza przede wszystkim dużo czasu, bardzo często potrzebny jest jedynie termin w sądzie. Wystarczy także tylko jeden prawnik, którego koszty opłacą obie strony.

6. Czy trzeba zatrudnić prawnika?

W przypadku sprawy rozwodowej wymagane jest, by jedynie wnioskodawca wynajął prawnika. W przypadku rozwodu za porozumieniem stron, drugi małżonek nie potrzebuje adwokata. Jeśli dojdzie jednak do jakichkolwiek niezgodności pomiędzy stronami sprawy, warto wynająć prawnika. Kogo nie stać na taki wydatek, może zostać zwolnionych z kosztów procesowych.

7. Ile kosztuje rozwód?

Rozwód związany jest z różnymi opłatami. Należy opłacić nie tylko koszty sądowe, lecz także wynajętego prawnika. Koszty są obliczane na podstawie wartości przedmiotu sporu. Im większy majątek, tym wyższa wartość. Sąd ustala w trakcie każdego procesu rozwodowego wartość przedmiotu sporu o wysokości przynajmniej 2 tys. euro. Prawnicy naliczają opłaty procesowe oraz za udział w rozprawie. Do tego dochodzą także opłaty ryczałtowe za pocztę, telefon i podatek VAT. Decydując się na rozwód należy więc liczyć się z kosztem sięgającym przynajmniej czterocyfrowej liczby.

8. Czy rozwód online jest tańszy?

Wiele prawników oferuje swoje usługi online. Całkowity rozwód przez Internet nie jest jednak możliwy. Proces ma bowiem miejsce w odpowiednim sądzie.

9. Czym jest Versorgungsausgleich?

Różnice w prawie do emerytury (Versorgungs­anspruch), które powstały w trakcie małżeństwa muszą zostać wyrównane. W tym celu sąd otrzymuje od ubezpieczycieli odpowiednie informacje emerytalne. Wyrównanie roszczeń rentownych, czyli Versorgungsausgleich następuje poprzez odjęcie jednostek rozrachunkowych (Entgeltpunkt) jednemu małżonkowi i przypisanie ich drugiemu.

10. W jakich sytuacjach należy płacić zasiłek alimentacyjny?

Zobowiązania i obowiązek utrzymania finansowego powstają w stosunku do niepełnoletnich dzieci lub pełnoletnich, które nie są jeszcze niezależne finansowo. Były małżonek ma prawo do ograniczonego czasowo zasiłku alimentacyjnego, jeśli opiekuje się wspólnymi dziećmi, które nie przekroczyły 3 roku życia.