Okazuje się, że umowa o pracę zawarta na czas określony, podany do konkretnej daty lub przewidziany na wykonanie konkretnej pracy, ulega automatycznego rozwiązaniu z upływem czasu lub osiągnięciem wyznaczonego celu. Taką umowę można rozwiązać wcześniej tylko w wyjątkowych przypadkach. Z ważnego powodu pracodawca może w trybie natychmiastowym rozwiązać każdy rodzaj umowy o pracę, zarówno taką zawartą na czas określony, jak i nieokreślony.

Ważny powód

Może nim na przykład popełnienie przestępstwa przez pracownika na szkodę pracodawcy lub przywłaszczenie mienia pracodawcy. Pracodawca ma dwa tygodnie na wypowiedzenie umowy z ważnego powodu, po upływie tego czasu traci prawo do wypowiedzenia z tego powodu. A według niemieckiego prawa pracy umowa o pracę może zostać rozwiązana w następujący sposób: za pomocą wypowiedzenia, za pomocą umowy znoszącej określony stan lub rozwiązującej określony stosunek prawny, przez upływ terminu (umowy na czas określony), poprzez osiągnięcie odpowiedniego wieku. Jak już wspomniano wyżej, wypowiedzenie to najczęstsza forma zakończenia stosunku pracy. Pracownik nie zgadzający się z rozwiązaniem umowy o pracę może wytoczyć powództwo przed sądem pracy w terminie do trzech tygodni od daty doręczenia pisemnego wypowiedzenia umowy. Po upływie tego terminu pracownik traci prawo do powoływania się na niezgodność wypowiedzenia z prawem. Jeżeli wypowiedzenie umowy było niezgodne z prawem, strony zawierają przed sądem ugodę, w której pracownik zgadza się na rozwiązanie umowy w zamian za zapłatę odprawy.

W jakim terminie pracodawca może wypowiedzieć umowę?

Stosunek pracy może być wypowiedziany do piętnastego albo do końca miesiąca kalendarzowego. Ustawowe okresy wypowiedzenia to: 1 miesiąc wypowiedzenia po dwóch lat pracy, 2 miesiące – po pięciu latach pracy, 3 miesiące po 8 latach pracy, 4 miesiące po 10 latach pracy, 5 miesięcy po 12 latach pracy, 6 miesięcy po 15 latach pracy, 7 miesięcy po 20 latach pracy. W okresie próbnym wynoszącym 6 miesięcy okres wypowiedzenia wynosi 2 tygodnie, nawet jeżeli wypowiedzenie zostanie wręczone w ostatnim dniu próbnym. W wyjątkowych przypadkach okresy wypowiedzenia mogą zostać skrócone, jeżeli umowy o pracę były zawierane na okres krótszy niż 3 miesiące albo w zakładach pracy zatrudniających mniej niż 20 pracowników. Jeżeli umowa kończy się z upływem okresu, na który została zawarta, lub zostaje wypowiedziana przez pracownika, nie są przewidziane jakiekolwiek roszczenia prawne do wypłaty odszkodowania.

Koniec umowy a roszczenia prawne

Nie zmienia to jednak faktu, że pracownik ma często dość duże szanse na uzyskanie odszkodowania na drodze negocjacji z pracodawcą. Jeżeli jednak nie potrafimy porozumieć się z naszym pracodawcą, powinniśmy skorzystać z pomocy adwokata. Pomoc fachowa adwokata jest tutaj istotna, w szczególności co do wysokości odprawy. Jednak nie powinno się przy tym pomijać sytuacji gospodarczej pracodawcy. Bardzo ważne jest również w momencie zwolnienia, aby jak najszybciej się zgłosić do niemieckiego urzędu pracy. Najlepiej już następnego dnia po otrzymaniu wypowiedzenia, a nie dopiero po upływie okresu wypowiedzenia, który może wynosić wiele miesięcy. Pracownik może również próbować na drodze negocjacji uzyskać odprawę. Pracodawcy bardzo często wypłacają odprawę, choć prawo pracy wcale ich do tego nie obliguje. Niejednokrotnie istnieją jednak istotne „pieniężne” przesłanki do wypłaty takiej „dobrowolnej” odprawy. Główną przyczyną skłaniającą do wypłaty odprawy jest dla pracodawcy ryzyko procesu przed sądem i związane z tym poważne nakłady finansowe. Szczególnie w wypadku procesów opierających się na ustawowej ochronie przed wypowiedzeniem lub rozwiązanie umowy bez zachowania okresu wypowiedzenia. W praktyce po wypowiedzeniu często następuje wypłata odprawy. Czasami ma to miejsce dopiero w trakcie procesu z zakresu ochrony przed wypowiedzeniem i wbrew zaciętemu oporowi pracodawcy.

Świadectwo pracy

Pracownik po zakończeniu stosunku pracy może od byłego pracodawcy żądać wystawienia świadectwa pracy. Świadectwo musi zawierać co najmniej dane o rodzaju i okresie wykonywanej pracy, a na żądanie pracownika – także obiektywną ocenę świadczonej przez pracownika pracy. Świadectwo powinno zawierać wszystkie istotne fakty, które są ważne dla ogólnej oceny. Pracodawca nie jest zobowiązany do ujawnienia zdarzeń niepożądanych. Negatywne oceny są dopuszczalne tylko wtedy, gdy były charakterystyczne dla całego okresu zatrudnienia.