Określane jest to mianem „chwilowej niezdolności do pracy”, zezwalającej na nieobecność w miejscu pracy. Osoby objęte ustawowym ubezpieczeniem zdrowotnym mają również możliwość otrzymania „oficjalnego” zwolnienia od pracy dla zapewnienia opieki nad chorym dzieckiem. Dotyczy to jednak wyłącznie dzieci, które nie ukończyły 12. roku życia. W tym celu konieczne jest poświadczenie ze strony lekarza, iż sprawowanie opieki jest rzeczywiście konieczne. Gdy oboje rodzice są zatrudnieni w takim samym wymiarze czasu pracy, sami mogą zdecydować, kto przejmie opiekę nad chorym dzieckiem i w związku z tym będzie nieobecny w pracy. Zasadniczo zwolnienie od pracy przysługuje temu z rodziców, który pracuje mniej.
Czy pracownik w Niemczech musi poinformować pracodawcę o chorobie dziecka?
Tak. Pracownik jest zobowiązany poinformować pracodawcę o przyczynie swojej nieobecności. Informację o chorobie dziecka powinien on mu przekazać jeszcze przed opuszczeniem miejsca pracy. Pracodawca może wymagać stosownego poświadczenia, z którego będzie wynikało, że pracownik nie może wykonywać pracy z powodu nieprzewidzianej choroby dziecka. W przypadku ewentualnego procesu sądowego pracownik zwykle musi przedłożyć zaświadczenie od pediatry, potwierdzające konieczność sprawowania przez niego opieki nad chorym dzieckiem. W takiej sytuacji obowiązek pracy ustępuje niejako tzw. obowiązkowi staranności. A jak długo pracownik w Niemczech może pozostać w domu? Okazuje się, że okres, w którym pracownik będzie nieobecny z powodu „chwilowej niezdolności do pracy”, powinien być stosunkowo krótki. Z reguły jest to parę dni. Jeśli zatrudniona osoba skorzysta ze zwolnienia od pracy w ramach swojego ustawowego ubezpieczenia zdrowotnego, może ona wziąć wolne w celu sprawowania opieki nad chorym dzieckiem na okres maksymalnie 10 dni roboczych w danym roku kalendarzowym. W przypadku rodzin wielodzietnych będzie to odpowiednio do 25 dni roboczych dla każdego z rodziców. Z kolei gdy pracownik samotnie wychowuje dziecko, maksymalna liczba wolnych dni roboczych wyniesie 20 (jedno dziecko) bądź 50 (dwoje dzieci i więcej) w roku kalendarzowym.
Co z wynagrodzeniem pracownika za czas nieobecności?
Zasadniczo obowiązuje zasada „nie ma wynagrodzenia bez świadczenia pracy”. Jeśli jednak pracownik nie z własnej winy nie jest w stanie wykonywać pracy przez pewien krótki okres, zastosowanie ma §616 niemieckiego kodeksu cywilnego. A to oznacza, że pracownik w dalszym ciągu ma prawo domagać się wynagrodzenia. Nagła, tymczasowa niezdolność do pracy nie powoduje bowiem utraty prawa do wynagrodzenia, a kiedy zatem pracownik w Niemczech otrzymuje zasiłek chorobowy? W tym wypadku przepisy stanowią, że jeśli pracownik skorzysta z opieki nad chorym dzieckiem w ramach ustawowego ubezpieczenia zdrowotnego, pracodawca nie wypłaca wynagrodzenia za czas nieobecności. W jego miejsce pojawia się tzw. zasiłek opiekuńczy na opiekę nad chorym dzieckiem (niem. Kinderkrankengeld). Konieczne jest jednak, by chore dziecko było ubezpieczone razem z podlegającymi ustawowemu ubezpieczeniu rodzicami, pozostawało z nimi we wspólnym gospodarstwie domowym oraz nie ukończyło jeszcze 12. roku życia bądź było osobą niepełnosprawną ewentualnie wymagającą stałej opieki. Wysokość zasiłku chorobowego to 70% stałych dochodów, jednak nie więcej niż 90% wynagrodzenia netto. W przeciwieństwie do roszczenia o wynagrodzenie pracodawca nie może wykluczyć zasiłku chorobowego za pomocą zapisu w umowie o pracę, postanowienia zbiorowego układu pracy czy też porozumienia zakładowego. Pracownik ubezpieczony prywatnie może wziąć jedynie nieodpłatne wolne, którego długość odpowiada ilości dni wolnych na opiekę nad chorym dzieckiem, przysługującej osobom ubezpieczonym ustawowo.
Czy pracodawca w Niemczech może wypowiedzieć umowę pracownikowi, jeśli ten nie pojawi się w pracy?
Zasadniczo tak. Jeśli pracownik bez powodu nie zjawi się w pracy, narusza on tzw. obowiązek spełnienia świadczenia głównego. Jeśli jednak nieobecność była spowodowana ważnymi przesłankami, wypowiedzenie okaże się bezzasadne.
