Miesiąc już dawno minął, a nowej pensji nie ma jeszcze na koncie? Jeśli szef przeleje wynagrodzenie zbyt późno, może to spowodować trudności finansowe dla pracownika. W końcu musi on dokonywać regularnych płatności, takich jak czynsz, rachunki za prąd i telefon komórkowy czy ubezpieczenie. Jeśli pracodawca nie wypłaci wynagrodzenia na czas, może to mieć konsekwencje również dla niego. Pracownik może np. zażądać wypłaty zadośćuczynienia w wysokości 40 euro za opóźnienie, a dodatkowo należy mu się również wypłacenie odsetek za zwłokę. Pracownik ma także prawo złożyć wypowiedzenie lub nawet pozew do sądu pracy, jeśli płatność jest znacznie opóźniona.

Co mówi niemieckie prawo na temat terminu wypłaty wynagrodzenia?

Niemiecki kodeks cywilny określa, kiedy należy wypłacić wynagrodzenie. Zgodnie z jego zapisami wynagrodzenie ma być wypłacane po „wykonaniu usługi”. Oznacza to, że pracownik jest początkowo zobowiązany do świadczenia pracy z góry. Oznacza to, że jeśli np. w umowie o pracę uzgodniono miesięczną płatność, pracownik musi najpierw przepracować cały miesiąc, aby otrzymać wynagrodzenie. Ponadto: „Jeżeli wynagrodzenie jest obliczane na podstawie jednostek czasu, należy je wypłacić po upływie poszczególnych jednostek czasu”. Oznacza to, że jeśli uzgodniono np. płatność miesięczną, pracodawca musi ją wypłacić na koniec miesiąca.

Jaka jest różnica między wynagrodzeniem (Lohn) a pensją (Gehalt)?

Terminy „wynagrodzenie” i „pensja” są często używane jako synonimy. Nie oznaczają one jednak dokładnie tego samego. Jeśli pracownik otrzymuje pensję, otrzymuje regularną miesięczną płatność. Kwota ta jest stała i nie zależy od faktycznie przepracowanych godzin. Z drugiej strony, wynagrodzenie jest obliczane na podstawie stawek godzinowych i jest wypłacane pracownikowi codziennie, co tydzień lub co miesiąc. Wysokość wynagrodzenia na koniec miesiąca zależy np. od liczby godzin przepracowanych w danym miesiącu.

Kiedy wynagrodzenie musi się znaleźć na koncie?

Z reguły umowa o pracę określa, kiedy wynagrodzenie musi się znaleźć na koncie pracownika. Przykładowo może ona stanowić, że wynagrodzenie jest należne pierwszego dnia następnego miesiąca. Możliwe są jednak również odstępstwa od tej zasady. Na przykład w umowie o pracę może być zapis, że wynagrodzenie ma być wypłacane 15 dnia miesiąca lub na koniec miesiąca. Jednakże regulacje dotyczące terminu wypłaty wynagrodzenia mogą być też zawarte w zbiorowych układach pracy lub umowach o pracę. Spółki z radą zakładową powinny zwrócić na to uwagę, ponieważ rada zakładowa ma prawo do współdecydowania o czasie, miejscu i sposobie wypłaty wynagrodzenia. Jednakże federalna ustawa o płacy minimalnej określa również ograniczenia dotyczące terminu wymagalności wynagrodzenia. Zgodnie z prawem pracodawca jest zobowiązany do jego wypłaty najpóźniej w ostatnim bankowym dniu roboczym miesiąca następującego po miesiącu, w którym praca została wykonana (wyjątki dotyczą rozliczeń czasu pracy). Przykład: Zgodnie z tą regulacją wynagrodzenie za styczeń 2024 r. musiałoby znaleźć się na koncie najpóźniej 29 lutego 2024 r.

Ile dni opóźnienia może mieć wypłata wynagrodzenia?

Jeżeli ustalono sztywną datę wypłaty wynagrodzenia, pracodawca popada w zwłokę z chwilą przekroczenia tej daty. Przykład: Jeśli umowa przewiduje, że wynagrodzenie musi się znaleźć na koncie 15. dnia miesiąca, pracodawca jest w zwłoce z wypłatą już wtedy, gdy wpłynie ono na konto dzień później, tj. 16. dnia miesiąca. Kiedy jeszcze pracodawca narusza swoje obowiązki w zakresie wypłaty wynagrodzenia?

Pracodawca narusza swoje umowne zobowiązania do wypłaty wynagrodzenia nie tylko wtedy, gdy wynagrodzenie jest wypłacane na konto pracownika zbyt późno. Dzieje się tak również np. wtedy, gdy pracodawca wypłaca tylko część wynagrodzenia, co nie zostało uzgodnione z pracownikiem lub jest uzasadnione szczególnymi względami. Pracodawca nie może po prostu wstrzymać wypłaty wynagrodzenia nawet po zwolnieniu pracownika.

Wynagrodzenie stażysty niewypłacone w terminie: czy do stosunku szkoleniowego mają zastosowanie szczególne przepisy?

Tak, specjalne zasady mają zastosowanie do wypłaty dodatków szkoleniowych. Ustawa o szkoleniu zawodowym (BBiG) określa, kiedy należy wypłacić dodatek szkoleniowy. Zgodnie z nią stażyści muszą otrzymać wynagrodzenie za bieżący miesiąc kalendarzowy najpóźniej do ostatniego dnia roboczego miesiąca.

Prawa pracowników a opóźnienie w wypłacie wynagrodzenia

Jeśli pracodawca spóźnia się z wypłatą wynagrodzenia, pracownicy mają ustawowe prawo do odszkodowania. Zgodnie z nim pracodawca musi wówczas wypłacić im ryczałt w wysokości 40 euro. Należne są również odsetki za zwłokę. Zgodnie z prawem domyślna stopa procentowa za dany rok wynosi 5 punktów procentowych powyżej stopy bazowej. Przykład: Umowa o pracę stanowi, że wynagrodzenie ma być wypłacane na koniec miesiąca. W związku z tym wynagrodzenie musi wpłynąć na konto pracownika najpóźniej ostatniego dnia miesiąca. Jeśli tak się nie stanie, pracownik ma prawo ubiegać się o ryczałt w wysokości 40 euro od pierwszego dnia następnego miesiąca. Wcześniejsze ostrzeżenie ze strony pracodawcy nie jest do tego konieczne.

Szef nie wypłaca wynagrodzenia na czas: czy jest możliwe złożenie wypowiedzenia?

Istnieją różne możliwości:

Wezwanie do zapłaty. Jeśli pracodawca nie wywiązuje się ze swojego umownego obowiązku wypłaty wynagrodzenia, pracownik może najpierw wysłać pisemne wezwanie do zapłaty. Pismo powinno zawsze określać termin płatności.

List ostrzegawczy. Pracownik ma również możliwość wystosowania upomnienia. Co do zasady, jest to również warunek wstępny do rozwiązania stosunku pracy bez wypowiedzenia (jeśli jest taka wola).

Odmowa pracy. Pracownik ma również prawo do odmowy pracy („prawo zatrzymania”). Nie ma to jednak zastosowania w każdym przypadku. Pracownik nie może odmówić pracy:

• jeśli w grę wchodzi tylko niewielkie roszczenie o zapłatę,
• jeżeli należy spodziewać się jedynie krótkotrwałego opóźnienia w wypłacie wynagrodzenia,
• jeśli pracodawcy grożą nieproporcjonalnie wysokie szkody w wyniku odmowy pracy,
• jeśli zaległe wynagrodzenie jest zabezpieczone w inny sposób.

Roszczenie o odsetki i odszkodowanie. Pracownik ma prawo do wypłaty ryczałtu w wysokości 40 euro oraz odsetek za każdy dzień zwłoki.

Postępowanie sądowe przed sądem pracy. Jeśli wynagrodzenie nadal nie jest wypłacane, istnieje również możliwość jego dochodzenia przed właściwym sądem pracy. W takim przypadku zaleca się zasięgnięcie porady u prawnika specjalizującego się w prawie pracy lub np. w związku zawodowym.

Ubieganie się o zasiłek dla bezrobotnych/zasiłek z tytułu niewypłacalności (Insolvenzgeld). W pewnych okolicznościach pracownik może być uprawniony do zasiłku dla bezrobotnych, nawet jeśli stosunek pracy nadal istnieje. Jeśli pracodawca nie jest w stanie wypłacić wynagrodzenia z powodu grożącej niewypłacalności i zbliża się tzw. zdarzenie niewypłacalności, pracownik może się również ubiegać o zasiłek z tytułu niewypłacalności (Insolvenzgeld).

Rozwiązanie stosunku pracy. Istnieje również możliwość nadzwyczajnego rozwiązania umowy o pracę bez wypowiedzenia. Zwykle wymaga to od pracodawcy znacznych zaległości w płatnościach, zarówno pod względem czasu, jak i wysokości wynagrodzenia. Z reguły wcześniej musi zostać wystosowane bezskuteczne upomnienie. Jeśli pracownik zrezygnuje z pracy bez okresu wypowiedzenia z powodu niewypłaconego wynagrodzenia, może on również wystąpić z roszczeniem o odszkodowanie (zazwyczaj obejmuje to odszkodowanie za zaległe wynagrodzenie do końca zwykłego okresu wypowiedzenia, a także odprawę jako rekompensatę za utratę zatrudnienia).

Czy istnieją uzasadnione powody, dla których pracodawca nie musi wypłacać wynagrodzenia?

Tak, ale pracodawca nie może wstrzymać wypłaty całego wynagrodzenia, a jedynie jego część. Wynika to z faktu, że pracodawca jest zobowiązany do przestrzegania tzw. limitu potrąceń. Powody potrącenia części wynagrodzenia to np.:

• kiedy pracownik zachorował, ale nie przedłożył zaświadczenia o niezdolności do pracy,
• kiedy pracownik odmawia przekazania ważnych dokumentów lub zapisów,
• kiedy pracownik jest winien szefowi dużą sumę pieniędzy,
• kiedy pracownik ma długi i toczy się przeciwko niemu postępowanie egzekucyjne.

Czy wynagrodzenie może być wypłacane z góry?

Nic nie stoi na przeszkodzie, aby wynagrodzenie zostało przelane na konto pracownika wcześniej. Pracodawcy mogą również wypłacać swoim pracownikom zaliczki na poczet wynagrodzenia (np. z powodu przewidywanych nadgodzin). Decyzja o wypłacie zaliczki należy jednak zawsze do pracodawcy.

Czy pracodawca może zmienić termin wypłaty wynagrodzenia ze środka na koniec miesiąca?

Co do zasady, termin wypłaty wynagrodzenia jest częścią umowy o pracę. Pracodawca nie może po prostu zmienić daty wypłaty bez zgody pracownika. Wymagałoby to np. umowy zmieniającej.

Kiedy wynagrodzenie jest wypłacane, jeżeli termin płatności wypada w weekend?

Ważną rolę odgrywają tutaj godziny i dni pracy banków. Wiele banków nie prowadzi księgowań w soboty, niedziele, święta lub w nocy. To sprawia, że wypłata wynagrodzenia w weekend jest raczej mało prawdopodobna.

Pensja nie wpłynęła po złożeniu wypowiedzenia – co robić?

Nawet po złożeniu wypowiedzenia obowiązkiem pracodawcy jest wypłacenie byłemu pracownikowi jego (zaległego) wynagrodzenia. Jeśli pracodawca nie wypłaci wynagrodzenia po rozwiązaniu umowy, pracownicy mogą podjąć podobne kroki, jak w przypadku gdy pracodawca nie wypłaca wynagrodzenia w momencie zatrudnienia pracownika. Zaleca się wysłanie upomnienia i złożenie skargi do sądu pracy.