Twój pracodawca zwolnił cię „z powodu koronawirusa”. Na co powinieneś zwrócić uwagę? Aby wypowiedzenie było zgodne z prawem, musi być uzasadnione względami społecznymi. Oznacza to, że pracodawca potrzebuje ku temu rzeczowych przesłanek. Trwający kryzys nie staje się automatycznie tego rodzaju przyczyną. W związku z tym nie należy tak po prostu godzić się z otrzymanym wypowiedzeniem, lecz w każdym przypadku poddać je weryfikacji prawnej. Należy przy tym wiedzieć, że odwołanie od wypowiedzenia można wnieść przed sądem w ciągu trzech tygodni od jego otrzymania. Termin ten obowiązuje również w czasach koronawirusa. Wyjątkiem dopuszczającym późniejsze złożenie odwołania jest sytuacja, w której pracownik pomimo dołożenia wszelkich możliwych starań nie był w stanie uczynić tego w trakcie wspomnianych wyżej trzech tygodni. Wówczas złożenie odwołania dopuszczalne jest w ciągu dwóch tygodni od ustania okoliczności, które wcześniej uniemożliwiały tę czynność.

Otrzymam zasiłek dla bezrobotnych w Niemczech czy tylko zasiłek Hartz IV?

Prawo do zasiłku do bezrobotnych w Niemczech, będącego świadczeniem ubezpieczeniowym, przysługuje wszystkim, którzy w ciągu ostatnich 30 miesięcy (2,5 roku) przez co najmniej 12 miesięcy byli zatrudnieni jako osoby podlegające obowiązkowi ubezpieczeń społecznych. Zatrudnienie nie musi być ciągłe, 12 miesięcy może wynikać ze zsumowania wielu stosunków pracy. Jeśli warunek ten jest spełniony, przez 6 miesięcy będzie ci przysługiwał zasiłek dla bezrobotnych. Jeśli nie ukończyłeś 50 lat, możesz otrzymywać zasiłek nawet przez rok, o ile w ciągu ostatnich 5 lat byłeś zatrudniony, jako osoba podlegająca obowiązkowi ubezpieczeń społecznych dłużej niż 12 miesięcy. Z kolei osobom powyżej 58. roku życia zasiłek dla bezrobotnych może być wypłacany nawet przez 2 lata. W związku z pandemią koronawirusa zasiłek dla bezrobotnych do końca bieżącego roku wypłacany jest o 3 miesiące dłużej, jeśli okres jego pobierania kończy się pomiędzy 1.05.2020 a 31.12.2020. Jeżeli nie uda się otrzymać zasiłku, możliwe jest złożenie wniosku o świadczenie Hartz IV.

Jak mogę skontaktować się z urzędem pracy (Arbeitsagentur) lub placówką Jobcenter i złożyć wniosek o świadczenia?

Urzędy pracy i placówki Jobcenter z reguły dostępne są tylko telefonicznie bądź online. Wprawdzie odbywają się już konsultacje z doradcami na żywo, jednak ich częstotliwość jest bardzo ograniczona, a samo spotkanie możliwe jest tylko po uprzednim ustaleniu konkretnego terminu. Osobiste wizyty w urzędzie możliwe są tylko w absolutnie wyjątkowych przypadkach i po otrzymaniu wcześniejszej zgody. Dodatkowo uruchomione zostały lokalne numery kontaktowe, jednak dostępność telefoniczna urzędów pracy w dalszym ciągu jest ograniczona. Wnioski o zasiłek dla bezrobotnych oraz o świadczenie Hartz IV można już składać online.

Co muszę zrobić, aby otrzymać zasiłek dla bezrobotnych w Niemczech?

Musisz zgłosić się do urzędu pracy na 3 miesiące przed zakończeniem stosunku pracy. Jeśli termin ten nie może zostać dotrzymany, ponieważ zatrudnienie kończy się wcześniej, należy zawiadomić urząd pracy w ciągu 3 dni roboczych. Jest to możliwe także telefonicznie bądź online. Tego rodzaju zgłoszenie oficjalnie określane jest jako „odpowiednio wczesne zgłoszenie poszukiwania zatrudnienia” (frühzeitige Arbeitsuchmeldung). W tym momencie nie jest jeszcze konieczne osobiste zarejestrowanie się w urzędzie jako osoba bezrobotna. Następuje ono później, po uprzednim wezwaniu przez urząd. Wniosek o zasiłek dla bezrobotnych jest dostępny online i może zostać złożony drogą elektroniczną. W tym celu konieczna jest jednak uprzednia rejestracja online.

Poza tym wniosek można też złożyć telefonicznie lub za pomocą samodzielnie sporządzonego pisma, wysłanego pocztą lub wrzuconego do skrzynki podawczej urzędu. Wówczas urząd przesyła na adres korespondencyjny wnioskodawcy komplet formularzy do wypełnienia.

Co robić, gdy nie przysługuje mi prawo do zasiłku do bezrobotnych lub jego kwota nie pozwala na pokrycie kosztów utrzymania?

Wówczas masz prawo do złożenia wniosku o tzw. podstawowe zabezpieczenie dla poszukujących pracy, potocznie zwane zasiłkiem Hartz IV. Do otrzymania świadczenia uprawnione są wszystkie osoby, których dochody i oszczędności nie pozwalają na pokrycie bieżących kosztów utrzymania. Nie ma przy tym znaczenia, czy jesteś zarejestrowany jako osoba bezrobotna. W związku z tym beneficjentami świadczenia mogą być też pracownicy, których wymiar czasu pracy uległ skróceniu (Kurzarbeit) czy też osoby prowadzące samodzielną działalność gospodarczą, nieotrzymujące świadczeń z puli ubezpieczenia na wypadek bezrobocia.

W przypadku świadczenia Hartz IV każdemu członkowi gospodarstwa domowego przysługuje stała, zryczałtowana kwota. Będzie to przykładowo 432 euro dla singla oraz 308 euro dla 12-letniego dziecka. Do tego dochodzi jeszcze sfinansowanie kosztów czynszu wraz z opłatami. Uzyskiwane dochody zaliczane są (częściowo) na poczet świadczenia, co oznacza, iż wypłacana jest różnica pomiędzy dochodem a przysługującą kwotą świadczenia.

W czasie kryzysu spowodowanego pandemią koronawirusa obowiązują specjalne zasady

Koszty mieszkaniowe pokrywane są w pełnej wysokości. Obecnie nie weryfikuje się, czy ich wysokość jest uzasadniona. Posiadanie oszczędności nie wyklucza już teraz prawa do otrzymania świadczenia. Zasada ta obowiązuje do kwoty 60 000 euro na pierwszego członka gospodarstwa domowego oraz 30 000 euro na każdą kolejną osobę w danym gospodarstwie domowym. Te szczególne zasady obowiązują w odniesieniu do wszystkich wniosków, które zostały złożone do końca września 2020. Jednostkami odpowiedzialnymi za rozpatrywanie wniosków są placówki Jobcenter. Prawo do świadczenia przysługuje od pierwszego dnia miesiąca, w którym złożono wniosek. Nie jest konieczne osobiste stawiennictwo, o Hartz IV wnioskować można również online. Możliwość ta istnieje jednak tylko w placówkach prowadzonych wspólnie przez urzędy pracy i lokalne samorządy, nie obejmując Jobcenter zarządzanych wyłącznie przez władze lokalne.