Raz w roku przychodzi ten czas: mieszkańcy Szwajcarii świętują swoją ojczyznę. Szwajcarzy mają urodziny 1 sierpnia – przynajmniej tak mówią. Ale czy to prawda?
Co dokładnie świętuje Szwajcaria?
W święto państwowe kraj świętuje założenie Szwajcarii. Jednak 1 sierpnia jako tradycyjne święto narodowe jest znacznie młodsze niż sama Konfederacja Szwajcarska. Data ta została kiedyś ustalona przez Radę Federalną. W 1891 roku rząd wpadł na pomysł uczczenia 600. urodzin Helvetii wprowadzając obchody święta narodowego. W XIX wieku Szwajcaria była jednym z ostatnich krajów bez swojego wyjątkowego dnia. Rada Federalna wyznaczyła datę 1 sierpnia na „dostojne narodowe obchody 600-lecia”. Jednak święto narodowe zostało oficjalnie wprowadzone dopiero w 1899 roku, po tym, jak zostało po raz pierwszy obchodzone.
Dlaczego akurat 1 sierpnia?
Karta Federalna (Bundesbrief) z 1291 roku, uważana powszechnie za najstarszy dokument konstytucyjny Szwajcarii, od XIX wieku jest oficjalnie uznawana za swego rodzaju dokument założycielski Konfederacji Szwajcarskiej. Statut federalny jest datowany na „początek sierpnia 1291”. Traktat, który wspomina o dolinach Uri, Schwyz i Unterwalden, nie jest nowoczesną konstytucją. To zlepek tekstów zawierający elementy z zakresu prawa publicznego, karnego i cywilnego, a także prawa międzynarodowego, ścigania oszustw i pomocy prawnej. Podkreśla również autonomię wymiaru sprawiedliwości.
Czy święto jest bezsporne?
Pomysł Rady Federalnej, by w 1891 roku uczcić 600. urodziny Helvetii, początkowo wywołał zamieszanie i kontrowersje. Bo w tamtych czasach nie 1 sierpnia 1291, ale 8 listopada 1307 był popularnie przyjętą datą założenia Konfederacji. W XVI wieku humanista Aegidius Tschudi dodał tę datę do tzw. przysięgi Rütli – według tradycji to „środa przed martini”. Mieszkańcy Uri okazali się uparci w tej kwestii: cztery lata po pierwszym federalnym święcie w 1891 roku wyrzeźbili „1307” jako datę założenia na pomniku Tella w Altdorfie i świętowali drugie 600-lecie w 1907 roku.
Czym jest przysięga Rütli?
Przysięga Rütli (Rütlischwur) jest uważana za legendę założycielską Szwajcarii. Mężczyźni z kantonów Uri, Schwyz i Unterwalden przypieczętowali wieczną unię, w której obiecali wzajemną pomoc i wsparcie. Tajnym miejscem spotkań spiskowców była Rütli, łąka nad Jeziorem Czterech Kantonów. Sojusz skierowany był przede wszystkim przeciwko Habsburgom, którzy w tym czasie starali się zwiększyć swoje wpływy na terenach u wejścia Gottharda. Przysięga towarzyszy o wzajemnej pomocy jest uważana za podstawę starej konfederacji.
Co mówią badania?
Dziś badania nie zakładają już konkretnej daty założenia, ale raczej stopniowe kształtowanie się szwajcarskiej struktury państwowej. Karta federalna z 1291 r. jest uważana za pieczęć sojuszu, ponieważ w tamtym czasie było wiele podobnych tego typu dokumentów. Według historyka Ursa Altermata istniały polityczne powody, dla których 1 sierpnia wysunął się w latach 80. XIX wieku na pierwszy plan jako nowe „urodziny”: pół wieku po powstaniu państwa federalnego, Szwajcaria potrzebowała ideologii, która pogodziłaby konserwatywną i liberalną część społeczeństwa. Historyk Georg Kreis argumentował, że kiedy narodziła się Konfederacja, ludzie woleli zakładać, że państwo zostało ustanowione prawnie niż jako twór rewolucyjnego spisku.
Jak obchodzone jest święto narodowe?
1 sierpnia jest tradycyjnie obchodzony w całej Szwajcarii z uroczystościami, przemówieniami, muzyką, ogniskami i fajerwerkami. Przemówienia wygłaszają radni federalni, podobnie jak wybitne osobistości ze świata polityki, biznesu i kultury. Ogniska przypominają natomiast o wypędzeniu obcych rządców w XIV wieku, co podobno zostało w ten sposób zasygnalizowane. Budynki publiczne i prywatne zdobią flagi szwajcarskie, kantonalne i miejskie. Począwszy od 1899 roku Rada Federalna poprosiła kantony również o bicie w dzwony wieczorem 1 sierpnia.
Jak 1 sierpnia stał się dniem wolnym od pracy?
Początkowo 1 sierpnia był normalnym dniem roboczym. Dopiero od 1994 roku święto narodowe zostało uznane za dzień wolny od pracy. W poprzedzającym to wydarzenie roku w referendum 83,8% poparło inicjatywę Szwajcarskich Demokratów. 26 września 1993 roku dobre 1,5 miliona obywateli głosowało za inicjatywą 1 sierpnia, tylko dobre 300.000 chciało, aby święto narodowe było normalnym dniem roboczym.
Co jest wyjątkowego w tym roku?
W tym roku Szwajcaria również obchodzi 175 lat nowoczesnego państwa federalnego. 12 września 1848 roku stara Konfederacja stała się państwem federalnym, a tym samym pierwszą od starożytności demokracją w Europie. Najważniejszymi filarami szwajcarskiej konstytucji były: Rada Federalna jako władza wykonawcza, Zgromadzenie Federalne z jego dwiema izbami, Rada Narodowa i Rada Państw, zasada trójpodziału władzy, federalny podział zadań między Konfederacją a kantonami, wolne wybory i podstawowe prawa obywateli.
Źródło: Blick
