Jak zostać Szwajcarem?

Zgodnie ze szwajcarskim prawem federalnym istnieją trzy sposoby uzyskania szwajcarskiego obywatelstwa.

1. Jedno z rodziców ma obywatelstwo szwajcarskie

Dziecko obywatela Szwajcarii automatycznie otrzymuje szwajcarskie obywatelstwo. Dotyczy to również osób urodzonych za granicą. Muszą oni jednak zarejestrować się w szwajcarskim urzędzie przed ukończeniem 25 roku życia. W przeciwnym razie tracą obywatelstwo, chyba że nie mają innego.

2. Nadanie obywatelstwa Szwajcarii, czyli naturalizacja

Naturalizacja jest aktem urzędowym. Istnieją cztery opcje naturalizacji w Szwajcarii.

• Zwykła naturalizacja: Warunek konieczny – mieszkasz w Szwajcarii co najmniej 10 lat, przez ostatnie co najmniej trzy do pięciu lat przed złożeniem wniosku. Ponadto musisz posiadać zezwolenie na pobyt stały C. Kantony mogą określić dodatkowe wymagania dotyczące nadania obywatelstwa, np. dłuższy minimalny okres pobytu.
• Związek małżeński: Pozostajesz w związku z obywatelem Szwajcarii od trzech lat i mieszkasz co najmniej 5 lat w tym kraju. Trzeba przekształcić zarejestrowany związek partnerski w związek małżeński. Lata związku będą wliczane do lat małżeństwa.
• Trzecie pokolenie: Jeśli jesteś trzecim pokoleniem imigrantów mieszkających w Szwajcarii, miejscem urodzenia także jest ten kraj. To rozporządzenie dotyczy również osób małoletnich, którzy mieszkają w Szwajcarii od ponad pięciu lat.
• Ponowna naturalizacja.

3. Obywatelstwo przez adopcję

Wymagania dotyczące nadania obywatelstwa przez adopcję są następujące: osoba adoptowana nie jest jeszcze pełnoletnia. Adopcja daje dziecku pełny status prawny dziecka naturalnego.

Co oznacza „erleichterte Eingebürgerung”, czyli ułatwiona naturalizacja w Szwajcarii?

Ułatwioną naturalizacją zajmuje się Państwowy Sekretariat ds. Migracji (SEM – Staatssekretariat für Migration). Zwykła naturalizacja jest zazwyczaj przeprowadzana przez gminę zamieszkania. Ponieważ nadanie obywatelstwa odbywa się za pośrednictwem SEM, nie trzeba zdawać testu. Należy jednak wykazać się wystarczającymi umiejętnościami językowymi i znajomością Szwajcarii.

W przypadku uproszczonej naturalizacji obowiązuje krótszy minimalny okres pobytu niż w przypadku zwykłego nadania obywatelstwa. Ponadto nie ma minimalnego okresu zamieszkania dla kantonów.

Inne wymagania dotyczące naturalizacji:

• Pomyślne zintegrowanie i zaznajomienie ze szwajcarskimi warunkami życia. Oznacza to między innymi, że:
• pracujesz lub kończysz edukację w Szwajcarii,
• posiadasz wystarczające umiejętności językowe,
• przestrzegasz wartości szwajcarskiej konstytucji federalnej.
• Nie stanowisz zagrożenia dla wewnętrznego i zewnętrznego bezpieczeństwa Szwajcarii.

Szwajcarski paszport, a koszty dla obcokrajowców

Obywatele Szwajcarii mają potrójne prawo do obywatelstwa. Są obywatelami kraju, kantonu i gminy. Jeśli chcesz zostać Szwajcarem, musisz nabyć te trzy nierozłączne prawa. 

Koszty zwykłej naturalizacji

W przypadku zwykłej naturalizacji należy uiścić opłaty na wszystkich trzech poziomach:

• Kraj: 100 CHF dla osoby dorosłej, 150 CHF dla par z małoletnimi dziećmi lub bez.
• Kanton: do 2 000 CHF za osobę.
• Gmina: od 500 do 1 000 CHF za osobę.

W zależności od miejsca zamieszkania, za naturalizację może być konieczne opłacenie do 3 100 CHF za osobę. Do tego dochodzą koszty wymaganych dokumentów.

Koszty uproszczonej naturalizacji

Uproszczone nadawanie obywatelstwa w Szwajcarii kosztuje maksymalnie 900 CHF dla osób dorosłych. Składają się na nią koszty:

• ułatwionej naturalizacji: 500 CHF,
• przygotowania raportów z badań: maksymalnie 400 CHF,
• dodatkowe koszty naturalizacji.

Opłaty za nadanie obywatelstwa zazwyczaj obejmują jedynie koszty oficjalnej procedury. Trzeba ponieść jeszcze dodatkowe koszty za potrzebne dokumenty, kursy językowe i certyfikaty, kurs obywatelski i test oraz za sam paszport i dowód.

Koszty nadania obywatelstwa w Szwajcarii według kantonów

Poniższa tabela pokazuje, ile kosztuje zwykła naturalizacja w poszczególnych kantonach. Koszty dotyczą jednej osoby. Jeśli nie ma zakresu podanego przez kanton dla kosztów gminy, największe gminy są uwzględnione jako przykłady.

Jak otrzymać szwajcarskie obywatelstwo – procedura naturalizacji

Proces nadawania obywatelstwa różni się w zależności od kantonu. W większości przypadków jednak wniosek przechodzi przez następujące etapy, choć kolejność nie zawsze jest taka sama:

1. Składanie wniosku o naturalizację w odpowiednim urzędzie w kantonie lub gminie zamieszkania.
2. Gmina zazwyczaj przeprowadza badanie wstępne. Obejmuje ono:

a) aktualność danych i rejestru stanu cywilnego,

b) sprawdzenie wymogów i kompletności dokumentów,

c) sprawdzenie predyspozycji, na przykład podczas rozmowy kwalifikacyjnej lub testu podstawowej wiedzy.

3. Jeśli wszystkie wymagania zostaną spełnione, gmina przyzna obywatelstwo miejskie.
4. Kanton rozpatruje wniosek. Jeśli wszystkie szczegóły i dane są poprawne, kanton przyzna obywatelstwo kantonalne.
5. Kanton przesyła wszystkie dane do SEM w celu sprawdzenia. Sprawdza on na przykład, czy nie zagraża się bezpieczeństwu wewnętrznemu i zewnętrznemu Szwajcarii.
6. Jeśli wszystkie wymogi formalne i materialne zostały spełnione, kantonalny organ ds. naturalizacji otrzyma zezwolenie na naturalizację od SEM. 
7. Następnie władze kantonalne podejmą ostateczną decyzję w sprawie naturalizacji. Zgodnie z prawem trzeba to zrobić w ciągu jednego roku. Gdy tylko decyzja władz kantonalnych stanie się ostateczna, otrzyma się pełne obywatelstwo szwajcarskie. Jednocześnie otrzyma się również obywatelstwo gminy i kantonu.