Co to jest Schwingen?
Schwingen (znany również potocznie jako Hosenlupf) to sztuka walki praktykowana niemal wyłącznie w Szwajcarii. Jest to pojedynek związany z zapasami w stylu wolnym bez podziału na kategorie wagowe, który odbywa się na ringu wykonanym z trocin.
Zawodnicy stosują różne techniki rzutów, które mają na celu zachwianie równowagi przeciwnika i położenie go na plecach. Przeciwnicy trzymają się nawzajem za skórzany pas i specjalne spodnie.
Tym tradycyjnym szwajcarskim zapasom towarzyszą różne turnieje i wydarzenia. Występ ocenia skład sędziowski, a wynik wykorzystuje się do określenia ogólnego zwycięzcy kilku pojedynków. Ten rodzaj sportu w Szwajcarii stał się nie tylko kulturalnym symbolem i integracją społeczności, ale także atrakcją turystyczną.
Skąd się wziął ten rodzaj sportu?
Schwingen to wielowiekowy sport. Te tradycyjne szwajcarskie zapasy ożywił pierwszy festiwal alpejski w Unspunnen w 1805 roku, w czasie, gdy Szwajcaria była pod rządami Francuzów. Powodem organizacji tego festiwalu było wyraźne podniesienie szwajcarskiej świadomości narodowej. W XIX wieku zapasy wprowadzono również do populacji miejskiej poprzez festiwale zapaśnicze i instruktorów gimnastyki. W ten sposób pierwotna walka pasterzy i rolników stała się dzisiejszym szwajcarskim sportem narodowym.
Schwingen były postrzegane jako okazja do zmierzenia siły mężczyzn z jednej doliny przeciwko tym z innych regionów. Od czasu założenia Szwajcarskiej Federacji Zapaśniczej (Eidgenössischer Schwingerverband) w 1895 roku, są to zinstytucjonalizowany zawody.
Jak Schwingen stało się sportem narodowym Szwajcarii?
Schwingen to tradycyjna szwajcarska sztuka walki, która ma swoje korzenie w wiejskiej środkowej Szwajcarii. Pierwotnie były to zawody chłopskie, które odbywały się podczas Alpzug lub festiwali ludowych. Z czasem zapasy rozwinęły się w wysoce symboliczną dyscyplinę, która dziś uosabia szwajcarską tożsamość.
W szczególności w XX wieku media, stowarzyszenia i wydarzenia krajowe pomogły spopularyzować Schwingen w całej Szwajcarii. Połączenie wyników sportowych z obyczajami, tradycyjnymi strojami i szwajcarskimi krajobrazami sprawiło, że stał się on sportem narodowym, który jednoczy ludzi ponad granicami językowymi i kulturowymi.
Jak wygląda Festiwal Schwingen?
Typowy festiwal zapaśniczy odbywa się na świeżym powietrzu i przyciąga tysiące odwiedzających. Jego centralnym punktem jest trocinowy ring, na którym zapaśnicy, czyli Schwingerzy rywalizują ze sobą w tradycyjnych strojach — zazwyczaj jutowych spodniach i koszulach. Sportowej akcji towarzyszą pokazy lokalnej muzyki, tradycyjne grupy kostiumowe i lokalne specjały.
Szwajcarski Festiwal Zapaśniczy i Alpejski (ESAF — Eidgenössische Schwing- und Älplerfest), który odbywa się raz na trzy lata, jest największym i najbardziej prestiżowym wydarzeniem. Na potrzeby imprezy wznosi się tymczasową arenę z miejscami siedzącymi dla 50 000 osób. Pokazuje on bogactwo lokalnych zwyczajów. W trakcie festiwalu uprawiane są bowiem tradycyjne szwajcarskie sporty narodowe: Schwingen, Hornussen i Steinstossen. Zapasy zajmują jednak centralne miejsce całego wydarzenia. Wraz z Unspunnenfest i Kilchberger Schwinget są to najważniejsze zawody w Schwingen i rzucie kamieniem.
Dlaczego festiwal szwajcarskich zapasów jest świętem w całej Szwajcarii?
Schwingfest to znacznie więcej niż tylko wydarzenie sportowe — to ważne wydarzenie kulturalne, które łączy ludzi ze wszystkich regionów i społeczności językowych w Szwajcarii. Jest symbolem tradycyjnych wartości, takich jak uczciwość, przyziemność i poczucie wspólnoty, które są wysoko cenione w Szwajcarii. Dla wielu Szwajcarów festiwal jest rzadką okazją do doświadczenia jedności narodowej w silnie sfederalizowanym społeczeństwie. Obecność mediów — z transmisjami na żywo w telewizji — zapewnia również, że cały kraj przyłącza się do emocji. Festiwal Schwingen ma zatem nie tylko znaczenie w kulturze, ale jest żywym symbolem szwajcarskiej tożsamości, którą za każdym razem świętuje się na nowo.
Czym są Kränze?
W Schwingen „wieńce” (niem. Kränze) mają szczególne znaczenie symboliczne. Są to nagrody honorowe, które przyznaje się zapaśnikom na głównych zawodach — zwłaszcza na festiwalach. Schwinger, który zbierze wystarczającą liczbę punktów i pokaże dobre wyniki, otrzymuje na koniec dnia wieniec z liści dębu na głowę. Wieniec ten jest nie tylko zaszczytem, ale także symbolem statusu. Zapaśnicy z wieloma wieńcami są uważani za doświadczonych i szanowanych.
Szczególnym zaszczytem jest tytuł „Eidgenössischer Kranzschwinger”, czyli zapaśnika z wieńcem. Tylko ci, którzy wygrają wieniec na Eidgenössisches Schwing- und Älplerfest otrzymują ten tytuł. Schwingerzy mogą również nosić gwiazdki na spodniach — widoczny znak ich sukcesu. Im więcej gwiazdek zapaśnik ma na spodniach, tym wyższa jest jego ranga. Dla wielu młodych sportowców ich pierwszy wieniec jest emocjonalnym kamieniem milowym w karierze. Nawiasem mówiąc, wieńce nie są sprzedawane — trzeba na nie zapracować poprzez walki. To sprawia, że ich wartość sentymentalna jest jeszcze większa.
Jakie są zasady Schwingen?
Zapaśnicy noszą krótkie spodnie wykonane z drelichu. Wywiodły się one prawdopodobnie z tradycyjnych spodni, które były po prostu podwijane podczas zapasów. Ring do walki jest obficie wyściełany trocinami i ma średnicę od 7 do 14 metrów.
Dwaj przeciwnicy najpierw podają sobie ręce, a następnie chwytają tak zwane “Zwilchhosen” – spodnie zapaśnicze mocowane pasem. Dzięki różnych technikom chwytów zawodnicy próbują zmusić przeciwnika do położenia się na plecach, wykonując „Schwingen”, czyli rozmachy bez puszczania spodni. Cel walki to obalenie przeciwnika. Obie łopatki rywala muszą dotykać ziemi. Czas pojedynku to od 10 do 12 minut, a zwycięzca otrzymuje maksymalnie 10 punktów.
Najważniejszym festiwalem zapaśniczym jest Szwajcarski Festiwal Zapaśniczy i Alpejski, który odbywa się co trzy lata i obejmuje 8 rund. Zwycięzca tego turnieju zostaje ogłoszony Schwingerkönig. Nagrodą jest tradycyjnie Muni (byk).
Jak ubierają się zawodnicy Schwingen?
Zapaśnicy noszą specjalną odzież zawodniczą, która jest głęboko zakorzeniona w tradycji. Charakteryzują się one wytrzymałymi jutowymi spodniami, które są noszone na zwykłych spodniach sportowych lub roboczych. Schwingerzy chwytają te spodnie podczas walki, dlatego muszą być one szczególnie wytrzymałe. Zawodnicy zazwyczaj występują boso lub w solidnych butach, w zależności od nawierzchni.
Niektórzy Schwingerzy noszą również ochronę uszu lub głowy, aby chronić się przed obrażeniami. Zwłaszcza, żeby nie doszło do okaleczeń spowodowanych krwawieniami w uchu. Pomimo rustykalnego wyglądu, odzież jest funkcjonalna i przyczynia się do uczciwości i bezpieczeństwa. Uderzające jest również to, że zapaśnicy nie noszą żadnych koszulek z reklamami — sport ten pozostaje wierny swojej wiejskiej szwajcarskiej prostocie.
Jakie rytuały towarzyszą szwajcarskim zapasom?
Schwingen to coś więcej niż sport — to kawałek żywej szwajcarskiej kultury z wieloma tradycyjnymi rytuałami. Każdy mecz rozpoczyna się od pełnego szacunku uścisku dłoni — symbolizuje to uczciwość i koleżeństwo.
Same zawody składają się z tak zwanych „Gänge”, czyli rund, w których zapaśnicy próbują położyć przeciwnika na plecach. Kiedy runda jest nierozstrzygnięta, czyli jest remis, mówi się o “Gestellter”.
Po walce zwycięzca tradycyjnie ściera trociny z pleców przegranego — jest to oznaka szacunku. Rytuał ten podkreśla uczciwego i koleżeńskiego ducha tradycyjnych szwajcarskich zapasów.
Foto: Wikimedia Commons
