Krótkie nieobecności spowodowane przeziębieniem czy grypą nie sprawiają raczej problemów w pracy – obowiązki można w razie potrzeby łatwo nadgonić, a pracodawca jest wyrozumiały. Niestety, nie wszystkie problemy zdrowotne można rozwiązać w ciągu tygodnia czy dwóch. Jeżeli zanosi się na długą niezdolność do pracy, a pracownik jest nieobecny na swoim stanowisku przez długi czas lub grozi mu stała niezdolność do pracy, zaczyna obawiać się o swoje „być albo nie być” w firmie. Poniżej znajdziesz odpowiedzi na najczęściej zadawane pytania dotyczące tej kłopotliwej sytuacji.

Orzeczenie lekarskie (Arztzeugnis)

Kiedy muszę przedłożyć orzeczenie lekarskie?

Prawo nie podaje, kiedy powinieneś przedłożyć pracodawcy orzeczenie lekarskie. Informacje na ten temat często znajdują się w umowie o pracę lub w regulaminie pracowniczym. Jeżeli tam ich nie znajdziesz, udaj się do pracodawcy. Z reguły orzeczenie należy przedłożyć od trzeciego dnia trwania nieobecności.

Diagnoza

Czy muszę podać pracodawcy dokładny powód mojej niezdolności do pracy (Arbeitsunfähigkeit)?

Orzeczenie lekarskie zawiera dane o rozpoczęciu i długości trwania niezdolności do pracy, jak również jej stopniu. Poza tym można z niego wyczytać czy chodzi o chorobę, wypadek lub ciążę. Dokładna diagnoza objęta jest tajemnicą lekarską i nie musi zostać wyjawiona pracodawcy nawet w rozmowie w cztery oczy. Masz prawo sam zdecydować czy chcesz dokładnie poinformować pracodawcę i swoich kolegów o Twoim stanie zdrowia.

Wyznaczenie lekarza (Vertrauensarzt)

Mój pracodawca nie wierzy, że jestem chory, i żąda ode mnie, abym udał się do lekarza, którego sam wyznaczył. Czy muszę się na to zgodzić?

W takim przypadku szef ma prawo do wysłania Cię do lekarza, którego sam wybierze, o ile sam zapłaci za wizytę. Porozmawiaj z wyznaczonym lekarzem otwarcie o swoich problemach – również on jest związany tajemnicą lekarską i nie ma prawa informować o Twoim stanie zdrowia pracodawcy. Jego rola ogranicza się do potwierdzenia lub zanegowania Twojej niezdolności do pracy.

Kontynuacja wypłacania wynagrodzenia

Jak długo podczas choroby mam prawo do pełnego wynagrodzenia?

Prawo określa, że pracodawca ma obowiązek do wypłacania Ci pełnego wynagrodzenia przez określony czas, zależny od długości zatrudnienia. Jeżeli szczegóły nie zostały zawarte w umowie o pracę (lub w zbiorowej umowie o pracę), należy kierować się skalami, które stworzyły sądy (Basler, Berner, Zürcher Skala.)

Wiele przedsiębiorstw proponuje ubezpieczenie (Taggeldversicherung), które pokrywa od 80 do 100 procent wynagrodzenia podczas 720 dni – z maksymalnie trzema dniami, w których osoba niezdolna do pracy nie dostaje pieniędzy z ubezpieczalni (musi pokryć je pracodawca).Warto zatem zapytać pracodawcę o szczegóły takiego ubezpieczenia.

Wypadek

Jak wygląda moje zabezpieczenie finansowe po wypadku?

Wszyscy pracownicy są obowiązkowo ubezpieczeni od nieszczęśliwych wypadków. Osoby zatrudnione na niepełny etat, które pracują mniej niż osiem godzin tygodniowo, są ubezpieczone tylko od nieszczęśliwych wypadków przy pracy (i w drodze do pracy). Prócz kosztów leczenia i pobytu w szpitalu, ubezpieczenie pokrywa 80 procent wysokości wynagrodzenia (przy maksymalnych dochodach 148 200 franków rocznie). W przypadku częściowej niezdolności do pracy zasiłek wypłacany jest tylko w pewnej części. Pracownik otrzymuje je aż osiągnie pełną zdolność do pracy lub otrzyma rentę inwalidzką – nawet jeżeli w międzyczasie ustanie stosunek pracy.

Urlop

Z powodu wypalenia otrzymałem zwolnienie lekarskie. Za miesiąc chcieliśmy wybrać się na planowany od dawna urlop. Mój lekarz twierdzi, że zmiana otoczenia dobrze mi zrobi, ale jak to wygląda pod względem prawnym?

Niezdolność do pracy nie jest zawsze równoznaczna z niezdolnością do wyjazdu na urlop. Jeżeli Twój lekarz wyraża na niego zgodę, możesz wyjechać. Twoja nieobecność w pracy liczona jest jako normalny czas urlopowy, za który pracodawca musi wypłacić Ci pełne wynagrodzenie. Nie masz wtedy prawa do zasiłku chorobowego (Krankentaggeld).

Całkowita niezdolność do pracy

Pracuję na pół etatu w ogrodnictwie, do tego dorabiam w mojej prywatnej pracowni garncarskiej. Z powodu problemów z kręgosłupem lekarz stwierdził całkowitą niezdolność do pracy. Czy mimo to mogę w wolnym czasie tworzyć doniczki i je sprzedawać?

To Twój lekarz musi określić, co Ci wolno, a co nie. Zdaniem Sądu Federalnego, orzeczenie lekarskie traktujące o całkowitej niezdolności do pracy dotyczy pracy pracownika na danym stanowisku. Można być zatem częściowo niezdolnym do pracy lub zdolnym do innej pracy. W razie konieczności poproś lekarza o sprecyzowanie orzeczenia.

Ochrona przed wypowiedzeniem (Kündigungsschutz)

Czy mogę zostać zwolniony będąc niezdolnym do pracy?

Podczas częściowej lub całkowitej niezdolności do pracy jesteś przez pewien czas całkowicie chroniony przed zwolnieniem z pracy. Obowiązują następujące terminy (od momentu stwierdzenia niezdolności do pracy): 30 dni w pierwszym roku pracy, 90 dni od drugiego do piątego roku pracy, 180 dni od 6 roku pracy.

Jeżeli pracodawca zwolni Cię w tym czasie, jego decyzja jest nieważna. W momencie kiedy skończy się okres ochronny lub kiedy odzyskasz zdolność do pracy – zwolnienie jest dozwolone (nawet jeżeli jeszcze jesteś pod opieką lekarską).

Jeżeli niezdolność do pracy nastąpi podczas trwania okresu wypowiedzenia, następuje jego zawieszenie – maksymalnie do końca trwania okresu ochrony przed zwolnieniem. Stosunek pracy ulega wydłużeniu i kończy się z nadchodzącym po nim miesiącem.

Okres wypowiedzenia (Kündigungsfrist)

Złożyłem wypowiedzenie umowy o pracę, a zaraz potem zachorowałem na trzy tygodnie. Mój pracodawca twierdzi, że muszę nadrobić czas, w którym nie byłem zdolny do pracy. Czy rzeczywiście tak jest?

Nie, nie masz takiego obowiązku. Zwolniłeś się sam, dlatego twoja choroba nie zmienia długości trwania okresu wypowiedzenia, który uległby wydłużeniu, gdyby to pracodawca Cię zwolnił.

Obowiązek współdziałania (Mitwirkungspflicht)

Ubezpieczalnia mojego pracodawcy wypłacająca mój zasiłek chorobowy chce mojego pełnomocnictwa, aby otrzymać wgląd w moją dokumentację lekarską, ubezpieczeniową oraz innych urzędów. Muszę je podpisać?

Masz obowiązek współdziałania z ubezpieczalnią. Oznacza to, że musisz umożliwić ubezpieczycielowi sprawdzenie czy słusznie wypłaca zasiłek. Często niezbędne jest właśnie wtedy udzielenie Twojego pełnomocnictwa.

Masz jednak możliwość jego zawężenia. Możesz na przykład upoważnić tylko lekarza polecanego przez ubezpieczalnię do zaczerpnięcia informacji u Twojego lekarza. Ustal wszystko z ubezpieczalnią, aby znaleźć odpowiednie rozwiązanie – inaczej ryzykujesz utratą zasiłku chorobowego z powodu odmówienia współpracy.

Ubezpieczenie chorobowe (Krankentaggeldversicherung) w przypadku zwolnienia

Zwolniono mnie po okresie ochronnym, pomimo, że nadal jestem chory. Czy w dalszym ciągu będę otrzymywać zasiłek chorobowy?

Wszystko zależy od Twojej umowy z ubezpieczalnią. Jeżeli jej ochrona kończy się z momentem ukończenia stosunku pracy, a Ty stajesz się bezrobotny, możesz zamienić ubezpieczenie dotychczasowego pracodawcy na ubezpieczenie indywidualne. Zachowasz wtedy zasiłek, ale składki będziesz musiał pokrywać z własnej kieszeni – często nie są one niskie.

Ubezpieczenie rentowe (IV, Invalidenversicherung)

Odniosłem duży uszczerbek na zdrowiu i obawiam się, że nie będę mógł wrócić do pracy w moim wymagającym zawodzie. Co mam zrobić?

Jeżeli Twoja niezdolność do pracy trwa dłużej niż 30 dni, powinieneś skontaktować się z odpowiednią placówką, w której opłacasz składki na ubezpieczenie rentowe i zgłosić ryzyko inwalidztwa (Früherfassung). Aby nie utracić żadnych świadczeń, należy zrobić to najpóźniej po sześciu miesiącach okresu niezdolności do pracy. Ubezpieczalnia skontaktuje się z Tobą i stwierdzi czy grozi Ci inwalidztwo. Ustali również czy możesz w dalszym ciągu pracować na swoim miejscu pracy lub czy może jest szansa, aby Twój pracodawca zaproponował Ci inne. Możesz zyskać pomoc w dostosowaniu miejsca pracy do Twoich potrzeb, ukończenia kursów, w zakresie pośrednictwa i doradztwa pracy. Jeżeli okazałoby się, że nie jesteś w stanie wrócić do pracy, należy przeanalizować kwestię renty.

Okres przejściowy aż do renty inwalidzkiej (IV-Rente)

Jestem trwale niezdolny do pracy i straciłem swoją pracę. Złożyłem wniosek o rentę inwalidzką. Na jaką pomoc finansową mogę liczyć aż do rozpatrzenia wniosku?

Podczas okresu oczekiwania powinieneś zgłosić się do ubezpieczalni, w której opłacasz składki na wypadek utraty pracy (Arbeitslosenversicherung). Nie kłóci się to z Twoim wnioskiem o rentę inwalidzką. Oba świadczenia uzupełniają się byś w ten sposób nie pozostał bez środków finansowych.

Zanim otrzymasz prawo do renty inwalidzkiej, odpowiada za Ciebie ubezpieczalnia wypłacająca zasiłek dla bezrobotnych. W momencie, kiedy zostanie przyznana Ci renta inwalidzka, ubezpieczalnie dogadają się miedzy sobą i nastąpi spłata świadczeń z tytułu bezrobocia.