Polska – czyli 500+ i zasiłek rodzinny

W Polsce rodziny z dziećmi mogą ubiegać się o dwa świadczenia: świadczenie rodzinne oraz świadczenie wychowawcze „500+”. O ile o pierwszym świadczeniu mało kto wie i w zasadzie mało kto się kwalifikuje do skorzystania z niego, ponieważ jest ono wypłacane na podstawie kryterium dochodowego, to świadczenie wychowawcze jest dostępne dla wielu rodzin, w których skład wchodzi minimum dwójka niepełnoletnich dzieci. O 500+ mogą również wnioskować rodzice jednej pociechy – wówczas podobnie jak w zasiłku rodzinnym, pod uwagę brane jest kryterium dochodowe.
O zasiłek rodzinny i wychowawczy należy wnioskować w miejscowym ośrodku pomocy społecznej.

Niemcy – Kindergeld

W Niemczech możemy skorzystać z zasiłku rodzinnego Kindergeld. Zasiłek ten przysługuje dzieciom od urodzenia do 25. roku życia – pod warunkiem, iż po uzyskaniu pełnoletności kontynuują one naukę. Kindergeld przysługuje rodzicom bądź osobom sprawującym opiekę nad dziećmi – osobom posiadającym prawa wychowawcze wobec dzieci (rodzina zastępcza, rodzice adopcyjni, dziadkowie). Warunkiem jest życie dziecka we wspólnym gospodarstwie domowym (wspólny meldunek). Dodatkowe kryteria, które powinny być spełnione, to:

• posiadanie meldunku bądź zwykły pobyt na terenie Niemiec;
• posiadanie statusu osoby o nieograniczonym obowiązku podatkowym w Niemczech; aby uzyskać ten status, należy uzyskiwać większość dochodu w Niemczech lub/oraz przebywać na terenie Niemiec w okresie powyżej 183 dni w danym roku rozliczeniowym; status ten można zweryfikować w niemieckim urzędzie skarbowym po złożeniu rozliczenia podatkowego.

Jeżeli powyższe warunki zostaną spełnione, wówczas nic nie stoi na przeszkodzie, aby złożyć wniosek w Familienkasse. Wnioski płynące z Polski powinny trafić do Familienkasse Sachsen (opracowywane są w Bautzen i Chemnitz). Jeśli dzieci wraz z rodzicami mieszkają w Niemczech, wnioskuje się w mniejszych kasach rodzinnych, zależnie od miejsca zamieszkania.

Od 2017 roku miesięczna kwota zasiłku wzrosła i kształtuje się następująco:
– dla pierwszego i drugiego dziecka miesięczny Kindergeld wynosi 192 euro;
– dla trzeciego dziecka wypłacane jest 198 euro;
– dla czwartego i kolejnych dzieci obowiązuje stawka w wys. 223 euro.

Austria – Familienbeihilfe

Austria wypłaca rodzinom zasiłek zwany Familienbeihilfe. Jest to odpowiednik świadczenia Kindergeld w Niemczech, jednak jest kilka istotnych różnic. O Familienbeihilfe mogą starać się rodzice dzieci, którzy pracują na terenie Austrii. Ważne jest, aby przepracować minimum pół roku. Wtedy mamy podstawy do otrzymania świadczenia, które podobnie jak w Niemczech wypłacane jest od urodzenia do 25. roku życia (pod warunkiem, iż dziecko kontynuuje naukę). O ile w Niemczech nie wymaga się udokumentowania nauki dziecka przed ukończeniem 18 lat, to Austria wymaga dostarczenia zaświadczeń nawet z przedszkola.
Komplet dokumentów oraz wniosek należy dostarczyć do Finanzamtu – czyli urzędu skarbowego, któremu się podlega w Austrii. To tam decyduje się o przyznaniu świadczenia. Decyzje wystawiane są z reguły na zaległy okres bądź na kilka miesięcy „do przodu”, dlatego też często konieczne jest wnioskowanie o przedłużenie świadczenia. Zdarza się również, że urząd sam przesyła ankiety sprawdzające (tak dzieje się w Niemczech, gdzie decyzje są zazwyczaj przyznawane do 18. roku życia dziecka, chyba że praca jest nieregularna i występują przerwy w zatrudnieniu), które wraz z odpowiednimi dokumentami należy odesłać do urzędu.

Kolejną różnicą pomiędzy świadczeniem Kindergeld (Niemcy) a Familienbeihilfe jest wysokość świadczenia. Zależy ona nie tylko od liczby posiadanych dzieci, ale także od ich wieku. Kształtuje się następująco:
Kwota podstawowa: 109,70 euro
– od 3. roku życia: 117,30 euro
– od 10. roku życia: 136,20 euro
– od 19. roku życia: 158,90 euro

Dodatki do kwoty podstawowej
– dla 2 dzieci: 6,70 euro/dziecko
– dla 3 dzieci: 16,60 euro/dziecko
– dla 4 dzieci: 25,50 euro/dziecko
– dla 5 dzieci 30,80 euro/dziecko
– dla 6 dzieci: 34,30 euro/dziecko
– dla 7 dzieci i więcej: 50,00 euro/dziecko

Dla dzieci ze stwierdzonym upośledzeniem wypłacany jest dodatkowo dodatek w wys. 150 euro.
Do całości należy doliczyć jeszcze tzw. Kinderabsetzbetrag w wys. 58,40 euro na każde z posiadanych dzieci.

Zasiłek z Polski i z zagranicy?

Faktem jest, iż ogromna liczba osób wyjeżdża w celach zarobkowych za granicę. Najczęściej znajdują pracę w Niemczech i w Austrii. Zarówno w jednym, jak i w drugim kraju działa dość bogaty system prorodzinny – wypłacane są zasiłki na dzieci, i to niezależnie od dochodu. Dlatego też często pojawia się pytanie, w którym kraju należy złożyć wniosek. Wiele osób preferowałoby pobieranie zasiłku tylko z zagranicy, ponieważ jest on wyższy niż zasiłki płacone w Polsce, jednak sprawa nie jest taka prosta, jak by mogło się wydawać, ponieważ o tym, które państwo powinno wypłacić świadczenie, decyduje kilka ważnych aspektów. Kształtują się one następująco:

• W pierwszej kolejności przy wnioskowaniu o zasiłek rodzinny – niezależnie od kraju – brane pod uwagę jest zatrudnienie – czyli krótko mówiąc: tam, gdzie jest zatrudnienie, odprowadzane są podatki, składki na ubezpieczenia społeczne, powinien też być wypłacany zasiłek rodzinny.
• W drugiej kolejności liczą się emerytury i renty – kraj, z którego się je otrzymuje, jest pierwszy w kolejności, jeżeli chodzi o wypłacanie świadczeń.
• Ostatnim aspektem branym pod uwagę, jeżeli chodzi o wypłacanie zasiłków, jest kraj zamieszkania dziecka/rodziny.
  Istnieje również koordynacja świadczeń – zasiłek rodzinny/wychowawczy może być pobierany zarówno w Polsce, jak i z zagranicy. Zagranica wypłaca wówczas tzw. dodatek dyferencyjny, aby suma polskiego świadczenia i świadczenia zagranicznego dorównywała wysokością zasiłkowi dającemu większe wsparcie finansowe rodzinie.