Osoby zatrudnione na tzw. „umowach cywilnoprawnych” (czyli „pracownicy podobni do pracowników etatowych”, inaczej freelancerzy) dotąd miały trudną sytuację. O co chodzi? Brak regulowanej minimalnej płacy, brak płatnego urlopu, brak dodatkowych świadczeń oraz brak ochrony w przypadku choroby. To ma się jednak zmienić. 

Od 1 stycznia 2026 roku możliwe będzie zawieranie układów zbiorowych (Kollektivverträge, KV) dla takich stosunków pracy. Dotyczy to około 14 tysięcy osób w Austrii. Markus Petritsch ze związku zawodowego vida cieszy się ze zmiany. „To odpowiedź na długoletnie postulaty związków zawodowych”, wyjaśnia. Zmiana jest szczególnie potrzebna w przypadku pracy dla platform internetowych, np. dostawców jedzenia, którzy obecnie pracują w bardzo trudnych warunkach.

Lieferando jako przykład

Firma Lieferando, która kilka miesięcy temu zwolniła około 1000 kurierów, później ponownie ich zatrudniła na umowach cywilnoprawnych – bez układu zbiorowego, bez minimalnej płacy, bez ochrony w razie choroby. „Ten przypadek pokazuje, jak pilna była ta reforma prawa”, mówi Petritsch. 

Dzięki nowym przepisom vida będzie mogła negocjować lepsze zasady dotyczące płac, urlopów i chorobowego. „Dzięki temu zyskaliśmy nowe narzędzie, które pozwala nam ograniczać wykorzystywanie pracowników przez firmy działające na platformach internetowych”, podkreśla działacz związkowy.

Okresy wypowiedzenia teraz uregulowane prawnie

Zmiany dotyczą także okresów wypowiedzenia. W przyszłości przy umowach cywilnoprawnych okres wypowiedzenia wynosić będzie co najmniej cztery tygodnie. Po dwóch latach pracy będzie to sześć tygodni. Wypowiedzenia będą mogły być składane tylko na dzień 15. lub na koniec miesiąca. „To wprowadza większą pewność prawną, ale nadal nie jest to poziom pełnych stosunków pracy. Tutaj konieczne są kolejne kroki”, zaznacza Petritsch. Dla porównania: w przypadku pracowników etatowych okres wypowiedzenia może być znacznie dłuższy. Po 26 latach wynosi nawet do pięciu miesięcy.

Nowy Kollektivvertrag dla freelancerów w Austrii nie wchodzi w życie automatycznie

Mimo zmian w prawie, zawarcie umowy zbiorowej nie odbywa się automatycznie. Umowę zbiorową należy jeszcze wynegocjować. Petritsch podkreśla: „Wszystko zależy od konkretnej realizacji i gotowości pracodawców do przejęcia odpowiedzialności społecznej”. Szczególnie dla kurierów Lieferando i innych firm platformowych, układ zbiorowy będzie niezbędny, by zapewnić im odpowiednią ochronę.

Źródło: 5min

Foto: Freepik