Czym różnią się Kündigung (wypowiedzenie umowy), Entlassung (zwolnienie) i einvernehmliche Auflösung (rozwiązanie umowy za porozumieniem stron)?

Istnieje wiele możliwości zakończenia stosunku pracy. Jeśli umowa o pracę obowiązuje na czas określony, stosunek pracy kończy się automatycznie w momencie upłynięcia określonego w umowie terminu.

Stosunek pracy na czas nieokreślony może zostać zakończony przez pracodawcę przy utrzymaniu konkretnych terminów poprzez wypowiedzenie umowy. Entlassung, czyli zwolnienie kończy stosunek pracy natychmiastowo. W tym przypadku podstawą takiej decyzji musi być jednak ważny powód, który zezwala na takie działanie (np. rękoczyny w stosunku do współpracowników lub przełożonego).

Einvernehmliche Auflösung ma miejsce, gdy obie strony umowy są zgodne co do zakończenia stosunku pracy.

Co, jeśli pracodawca zmusza pracownika do podpisania dokumentów związanych z wypowiedzeniem umowy?

Pod żadnym pozorem nie należy od razu podpisywać dokumentów. Należy się zastanowić, dlaczego pracodawca chce tak szybko zakończyć stosunek pracy. Przed każdym podpisem pracownik powinien dokładnie przejrzeć dokument. Warto także skonsultować się z radą zakładową lub związkiem zawodowym.

Jakich terminów należy dotrzymać przy wypowiedzeniu umowy?

Termin wypowiedzenia umowy to czas, w którym ogłoszone zostanie wypowiedzenie stosunku pracy. Jeśli pracodawca chce wypowiedzieć pracownikowi stosunek pracy, możliwym terminem może być 31 marzec, 30 czerwiec, 30 wrzesień lub 31 grudzień (koniec kwartału). Pracodawca może także ustalić indywidualnie z zatrudnionym, że możliwe jest zakończenie stosunku pracy 15 dnia każdego miesiąca, jak i z jego końcem.

Jako okres wypowiedzenia umowy uznaje się czas między wypowiedzeniem umowy a zakończeniem stosunku pracy. Długość tego okresu jest zależna od czasu pracy w firmie i wynosi przynajmniej sześć tygodni.

Okres wypowiedzenia umowy dla pracowników

Okres i termin wypowiedzenia umowy o pracę przez pracownika są ustalone w zbiorowym układzie pracy. Jeśli ten nie obowiązuje, odpowiednie informacje można znaleźć także w umowie o pracę. Gdy także tam jej nie ma, obowiązuje 14-dniowy okres wypowiedzenia.

UWAGA! Od 1 stycznia 2021 okresy i terminy wypowiedzenia umowy przez pracowników będą takie same, jak w przypadku zakończenia stosunku pracy przez pracodawcę.

Czy to prawda, że pracodawca nie może wypowiedzieć pracownikowi umowy w trakcie urlopu, zwolnienia chorobowego lub okresu próbnego?

Nie. Zarówno podczas obowiązywania chorobowego jak i urlopu wypoczynkowego umowa o pracę może zostać wypowiedziana. Należy dotrzymać jednak obowiązujących terminów i okresów wypowiedzenia umowy. Jeśli chorobowe trwa dłużej, niż okres zakończenia stosunku pracy, pracownik dalej ma prawo do otrzymywania wynagrodzenia do zakończenia okresu choroby, nie dłużej jednak niż chory ma prawo do pobierania wynagrodzenia za czas choroby.

Okres próbny nie może obowiązywać dłużej niż jeden miesiąc. W tym czasie zarówno pracodawca, jak i zatrudniony może wypowiedzieć stosunek umowy bez podania jakiegokolwiek powodu.

Często po wypowiedzeniu umowy pracownik jest zwolniony z obowiązku pracy i ma wykorzystać pozostałe dni urlopowe. Czy tak można?

W sprawie urlopu pracodawca musi dogadać się z pracownikiem. Żadna ze stron nie może zadecydować jednostronnie. Bardzo często pracownicy otrzymują po wypowiedzeniu umowy dokumenty, według których są zwolnieni z obowiązku pracy i zobowiązani do wykorzystania pozostałych dni urlopowych. Po podpisaniu takiego dokumentu urlop musi zostać wykorzystany.

Co, jeśli po zakończeniu stosunku pracy nie wykorzystałem wszystkim dni urlopowych?

W takiej sytuacji obliczone zostanie wynagrodzenie proporcjonalne do urlopu. Wynagrodzenie za pozostałą liczbę dni urlopowych zostanie wypłacone przy zakończeniu stosunku pracy.

Czy są tzw. Postensuchtage?

Pracownicy, którym szef wypowiedział umowę o pracę, mają prawo do Postensuchtage, czyli płatnego czasu przeznaczonego na poszukiwanie nowej posady w czasie obowiązywania okresu wypowiedzenia. Postensuchtage przysługują w zakresie 1/5 standardowego czasu pracy (1 dzień przy 40 h tygodniowo) na żądanie.

Co należy zrobić po otrzymaniu wypowiedzenia umowy?

Osoby zwolnione powinny w takiej sytuacji zarejestrować się w urzędzie AMS jako bezrobotni. Tylko w taki sposób będą miały prawo do pobierania zasiłku dla bezrobotnych (niem. Arbeitslosengeld). Prawo do świadczenia zależy także od czasu zatrudnienia przed bezrobociem. Zasiłek jest wypłacany dopiero, gdy pracownik nie otrzymuje od pracodawcy już żadnych pieniędzy.

Czy zwolniony pracownik ma prawo do świadectwa pracy?

Tak. Pracownik ma prawo do świadectwa pracy (niem. Dienstzeugnis), w którym zawarte są takie informacje jak:

• Ogólne dane pracownika,
• Czas trwania stosunku pracy,
• Rodzaj stosunku pracy.

Koszty za wystawienie dokumentu przejmuje pracodawca.

Pracodawcy nie mają jednak obowiązku wystawienia świadectwa pracy z informacjami o jakości pracy (niem. Qualifiziertes Dienstzeugnis). Prawo zabrania wystawiania świadectw pracy, które utrudnią znalezienie nowej pracy.

Czym jest plan socjalny (tzw. Sozialplan) i co zapewnia?

Gdy w firmach dochodzi do wielkich zmian, jak przejęć, fuzji czy zamknięć, przy których istnieje zagrożenie redukcji pracowników, właściciel firmy jest zobowiązany do poinformowania rady zakładowej. Ta tworzy porozumienie zakładowe i ustala działania, które mają w jak największym stopniu zredukować negatywne skutki dla pracowników. To określane jest w Austrii jako Sozialplan.

Czy można zadziałać przeciwko wypowiedzeniu umowy?

W austriackim prawie pracy zapisano kilka powodów, które zabraniają pracodawcy wypowiedzenia umowy. Według jednego z zapisów pracownik, który podważył wypowiedzenie umowy, musi pozostać zatrudniony w firmie. Przykładowo zatrudniony podważył wypowiedzenie umowy, ze względu na to, że został zwolniony przez swój wiek.

Pracownik może także podważyć wypowiedzenie umowy ze względu na tzw. Sozialwidrigkeit. Taka sytuacja ma miejsce, gdy wypowiedzenie umowy szkodzi pracownikowi w dużym stopniu. W takiej sytuacji pod uwagę bierze się przede wszystkim możliwość znalezienia pracy na podobnym stanowisku, przewidywany czas bezrobocia i oczekiwany co najwyżej niski dochód. By do tego doszło, pracownik musiał być zatrudniony w firmie przynajmniej sześć miesięcy.