Grzyby i jagody są zasadniczo własnością właściciela lasu. Zbieranie na własny użytek jest jednak dozwolone, chyba że właściciel jednoznacznie tego zabroni, ograniczy lub zażąda zapłaty. Zakaz obowiązujący dla ogółu musi znajdować się w formie odpowiedniego znaku na terenie lasu. Jeśli właściciel milcząco toleruje takie zachowanie, należy założyć, że wyraża zgodę na zbieranie grzybów na własny użytek. Kto złamie jasny zakaz zbierania, musli liczyć się z donosem właściciela do odpowiednich służb.

Prawo leśne zakazuje:

• Nieupoważnionego zbierania grzybów, których ilość przekracza 2 kg dziennie,
• Przeprowadzania lub brania udziału w wydarzeniach wspólnego zbierania jagód/grzybów,
• Nieupoważnionego zbierania owoców, nasion czy roślin drzewnych określonych w prawie leśnym w celach zarobkowych.

Kto złamie te prawo, naraża się nie tylko na cywilnoprawne skutki, lecz także popełnia wykroczenie administracyjne. W zależności od sytuacji, kara może wynieść do 150 euro. W przypadku poważnych naruszeń mandat może wynieść aż 730 euro lub na winnego może zostać nałożona kara maksymalnie 7 dni pozbawienia wolności.

Także prawo krajowe określa zasady zbierania grzybów i jagód w lesie. Przykładowo zbieranie grzybów na terenie chronionym (park narodowy, rezerwat przyrody itp.) jest często ograniczone lub zakazane.

W celu przypilnowania przestrzegania prawa, istnieją specjalne organy ochrony lasów. Osoby w nich pracujące mają prawo wylegitymować winnych i zgłosić w odpowiednim urzędzie. Mogą także zarekwirować nielegalnie zebrane grzyby/jagody i w tym celu przeszukać pojazd podejrzanego. Na żądanie muszą przedstawić z kolei swoją legitymację służbową.

Kontrole może przeprowadzać także policja.