Ubezpieczenie społeczne – co to jest? Jak działa austriacki system?
Austria to państwo opiekuńcze, które chce zapewnić bezpieczeństwo socjalne wszystkim obywatelom. Z tego powodu istnieje system ubezpieczeń społecznych, a wszyscy mieszkańcy Austrii, którzy zarabiają, płacą składki mogą z niego korzystać. Dzięki temu są oni ubezpieczeni w przypadku trudnych sytuacji życiowych, w których nie mogą pracować. Te obejmują nie tylko choroby i niezdolność do pracy, ale także emeryturę w odpowiednim wieku.
Za systemem ubezpieczeń społecznych stoi idea społecznej równości. Każdy musi wnosić swoją część, aby wszyscy byli zabezpieczeni. Wysokość składki na ubezpieczenie społeczne w Austrii zależy od dochodu.
Uwaga!
W przypadku prywatnych ubezpieczeń jest inaczej. Osoby, które są narażone na większe ryzyko, np. z powodu wcześniejszych chorób, płacą wyższe składki. Natomiast w systemie ubezpieczeń społecznych obowiązuje zasada solidarności.
Co obejmuje Sozialversicherung w Austrii?
Sozialversicherung w Austrii obejmuje:
- Ubezpieczenie emerytalne – tzw. Pensionsversicherung
- Ubezpieczenie zdrowotne – tzw. Krankenversicherung
- Ubezpieczenie wypadkowe – tzw. Unfallversicherung
- Ubezpieczenie na wypadek bezrobocia – tzw. Arbeitslosenversicherung
Inaczej niż w przypadku pierwszych trzech ubezpieczeń, ubezpieczenie na wypadek bezrobocia nie jest obsługiwane przez organizacje ubezpieczeń społecznych, takie jak Austriacka Kasa Zdrowia (niem. Österreichischen Gesundheitskasse). Zajmuje się tym Austriacki Urząd Pracy (AMS).
Kto jest objęty ubezpieczeniem w Austrii?
Ubezpieczenie społeczne jest obowiązkowe. Każdy pracownik jest więc nim automatycznie objęty. Jedynym wyjątkiem są osoby zatrudnione na umowach o pracę w minimalnym wymiarze godzin (tzw. „geringfügig beschäftigt”, czasami określane jako Minijob): mają one tylko ubezpieczenie wypadkowe i muszą się samodzielnie ubezpieczyć w pozostałych kwestiach.
Również osoby prowadzące działalność gospodarczą i przedsiębiorcy płacą składki na ubezpieczenie społeczne. Jednak ubezpieczenie na wypadek bezrobocia nie jest dla nich obowiązkowe.
Innymi słowy – dopóki masz pracę, obejmuje Cię ubezpieczenie. Oznacza to, że np. będziesz chroniony, jeśli zachorujesz lub doznasz wypadku. Jeśli stracisz pracę lub zrezygnujesz z niej, ochrona ubezpieczeniowa obejmuje Cię przez sześć tygodni od dnia wypowiedzenia umowy. Jest to tzw. okres ochronny. Masz wtedy czas, aby zarejestrować się jako osoba bezrobotna w odpowiedniej placówce AMS lub znaleźć nową pracę.
Ile wynosi składka na ubezpieczenie społeczne w Austrii?
Wysokość składki na ubezpieczenie społeczne w Austrii zależy od uzyskiwanego dochodu – oblicza się ją na podstawie wynagrodzenia. Jednak nie musisz się tym martwić skomplikowanymi obliczeniami, ponieważ składki na tzw. Sozialversicherung pracodawca potrąca z wynagrodzenia razem z podatkiem dochodowym (niem. Lohsteuer). Na Twoje konto wpłynie tylko wynagrodzenie netto.
Oprócz składek potrącanych z wynagrodzenia, pracodawca również płaci dodatkowe składki. Są to tzw. koszty pracy (niem. Lohnnebenkosten), które muszą ponosić wszystkie przedsiębiorstwa. Część tych składek również trafia do systemu ubezpieczeń.
Jakie składki płaci pracodawca, a jakie pracownik?
Składkę na ubezpieczenie społeczne oblicza się w procentach dochodu. Poniższa tabela pokazuje na przykładzie pracowników, ile składki w 2025 roku płaci pracodawca, a ile pracownik.
| Ubezpieczenie | Pracownik (procent) | Pracodawca (procent) |
| Ubezpieczenie zdrowotne | 3,87% | 3,78% |
| Ubezpieczenie wypadkowe | 0% | 1,10% |
| Ubezpieczenie emerytalne | 10,25% | 12,55% |
| Ubezpieczenie na wypadek bezrobocia | 0 – 2,95% | 2,95% |
Składki na ubezpieczenie na wypadek bezrobocia zależą od uzyskiwanego dochodu. Na przykład, jeśli zarabiasz mniej niż 2.074 € brutto, nie musisz płacić składek na to ubezpieczenie. Istnieje również tzw. najwyższa podstawa składki (niem. Höchstbeitragsgrundlage). Tym samym nawet przy bardzo wysokich dochodach, w 2025 roku maksymalnie 6.450 euro miesięcznie trafi na ubezpieczenie społeczne.
Oprócz ubezpieczeń wymienionych w tabeli, od wynagrodzenia odprowadzane są także inne składki, takie jak składka na izbę pracy (niem. Arbeiterkammerumlage) czy składka na fundusz mieszkaniowy (niem. Wohnbauförderung).
Ubezpieczenie społeczne, a bezrobocie
Wszyscy pracownicy i osoby prowadzące działalność gospodarczą w Austrii płacą składki na ubezpieczenie społeczne. Co jednak się dzieje, jeśli nie masz pracy? Nawet wtedy jesteś objęty ubezpieczeniem społecznym w Austrii.
W takim wypadu bowiem państwo pokrywa za Ciebie składki. Gdy tylko zarejestrujesz się w AMS jako bezrobotny, masz ubezpieczenie zdrowotne, wypadkowe, a składki na ubezpieczenie emerytalne są odprowadzane. Są one jednak niskie, dlatego zawsze warto jak najszybciej szukać nowej pracy.
