W przypadku pracy w innym kraju członkowskim Unii Europejskiej, zarówno delegowany pracownik, jak i pracodawca muszą posiadać przy sobie poświadczony formularz A1. Dla zagranicznych organów kontrolnych jest on potwierdzeniem ubezpieczenia społecznego pracownika w jego macierzystym kraju. Formularz A1 stanowi informację, jakie przepisy prawne mają zastosowanie odnośnie do ubezpieczenia społecznego i jest on wystawiany w kraju, w którym odprowadzane są składki na ubezpieczenie społeczne danej osoby. W przypadku składania wniosku o zaświadczenie A1 możemy wyróżnić dwa przypadki:

• delegowanie do pracy w innym kraju członkowskim Unii Europejskiej
• zatrudnienie w kilku państwach członkowskich Unii Europejskiej

Zaświadczenia A1 w praktyce

1. Delegowanie do pracy w innym kraju członkowskim UE

Jeśli dana osoba delegowana jest przez swojego pracodawcę do innego kraju członkowskiego na przewidywany okres nieprzekraczający 24 miesięcy, pracodawca zobowiązany jest do złożenia wniosku o zaświadczenie A1 w kasie państwowego ubezpieczenia zdrowotnego lub w państwowej instytucji ubezpieczenia emerytalnego (jak np. ZUS w Polsce). To samo odnosi się do osób prowadzących działalność na własny rachunek, które swoją podstawową działalność prowadzą na terenie Niemiec, wykonując przy tym podobną działalność w innym państwie członkowskim przez okres nieprzekraczający 24 miesięcy. Do wniosku o zaświadczenie A1 należy dołączyć dokumenty stanowiące poświadczenie oddelegowania pracownika do innego kraju członkowskiego Unii Europejskiej (dotyczy delegacji nieprzekraczających 24 miesięcy) lub tymczasowej działalności zarobkowej w innym kraju Unii Europejskiej (w przypadku osoby prowadzącej działalność na własny rachunek w innym kraju Unii Europejskiej przez okres nie dłuższy niż 24 miesiące).

2. Zatrudnienie w kilku państwach członkowskich UE

Zatrudnienie w dwóch lub wielu państwach członkowskich ma miejsce wtedy, gdy dana osoba wykonuje działalność zarobkową w innym kraju Unii Europejskiej co najmniej przez jeden dzień w miesiącu lub przez 5 dni w obrębie kwartału.

Przykład

Przedsiębiorstwo rzemieślnicze z Niemiec co 2–3 miesiące deleguje swojego pracownika do Austrii w celu wykonania tam czynności montażowych. W tym przypadku spełnione są kryteria zatrudnienia w kilku państwach członkowskich, gdyż działalność zarobkowa wykonywana jest regularnie w dwóch krajach członkowskich – Niemczech i Austrii.  Dla pracownika zatrudnionego na umowę o pracę na czas nieokreślony zaświadczenie A1 może być wydane na okres maksymalnie 5 lat. W przypadku osoby prowadzącej działalność na własny rachunek będą to maksymalnie 2 lata.

Jeśli jesteś zatrudniony w kilku krajach członkowskich lub prowadzisz na ich terenie działalność na własny rachunek, obowiązują cię przepisy prawne danego państwa członkowskiego. Dokładnie określają to uregulowania zawarte w artykule 13 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 883/2004 w sprawie koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego.

Powyższe rozporządzenie ma zastosowanie dla:

• krajów Unii Europejskiej od 01.05.2010 roku
• Szwajcarii od 01.04.2012 roku
• państw EOG (Islandii, Liechtensteinu i Norwegii) od 01.06.2012 roku

Rozporządzenie nr 883/2004 zastąpiło obowiązujące wcześniej rozporządzenie Europejskiej Wspólnoty Gospodarczej nr 1408/1971.

Ustalenia, uregulowania

Jeśli zatrudnienie w kilku państwach członkowskich rozpoczęło się jeszcze przed wymienionymi wyżej terminami lub dotyczy ono członków personelu lotniczego/pokładowego, stosowane są odpowiednie uregulowania przejściowe. Ustalenie mających zastosowanie przepisów prawnych należy każdorazowo do kraju będącego ośrodkiem interesów życiowych danej osoby (państwo zamieszkania). W przypadku osób zamieszkałych na terenie Niemiec ustalaniem mających zastosowanie przepisów prawnych zajmuje się niemiecka instytucja łącznikowa Stowarzyszenia Państwowych Kas Chorych (GKV-Spitzenverband) z siedzibą w Bonn.

W razie pytań zapraszamy na
www.smuda-consulting.com
lub telefonicznie
0048 / 77 403 24 26