Wraz z wprowadzeniem ustawy o ochronie tajemnicy handlowej niemiecki ustawodawca zrealizował wytyczną Unii Europejskiej w sprawie ochrony tak zwanego niejawnego know-how i niejawnych informacji handlowych (tajemnic przedsiębiorstwa) przed ich bezprawnym pozyskiwaniem, wykorzystywaniem i ujawnianiem. Dzięki nowemu zbiorowi przepisów pojawiła się w końcu samodzielna ustawa o ochronie tajemnicy handlowej. Ustawa ta – podobnie jak RODO – dotyczy każdego przedsiębiorstwa, niezależnie od tego, czy jest to jednoosobowa działalność gospodarcza, średniej wielkości firma czy duży koncern.

Kogo obejmuje ustawa o ochronie tajemnicy handlowej?

Obok Ogólnego rozporządzenia o ochronie danych (RODO) nakłada ona na przedsiębiorstwa szereg nowych obowiązków. O ile prawo ochrony danych koncentruje się przede wszystkim na ochronie danych osobowych, ustawa o ochronie tajemnicy handlowej – jak sama nazwa wskazuje – ma na celu przede wszystkim ochronę tajemnicy przedsiębiorstwa. Chodzi więc o ochronę przed ujawnieniem tajemnicy przedsiębiorstwa nieuprawnionym osobom/podmiotom trzecim. Ważne informacje handlowe powinny zostać odpowiednio zabezpieczone, niezależnie od tego, czy zawierają one podlegające ochronie dane osobowe. Posiadaczem tajemnicy handlowej może być każda osoba fizyczna lub prawna sprawująca legalną kontrolę nad tajemnicą handlową. W jednakowy sposób dotyczy to przedsiębiorstw typu spółka z ograniczoną odpowiedzialnością, spółka akcyjna, spółka przedsiębiorców z ograniczoną odpowiedzialnością, spółka kapitałowa, jak również właścicieli jednoosobowych firm handlowych, osób wykonujących działalność na własny rachunek czy też pracujących w tzw. wolnych zawodach. Pojęcie posiadacza obejmuje także podmioty/osoby korzystające z cudzych dóbr niematerialnych (tzw. licencjobiorcy). Nie mają przy tym znaczenia wielkość, obroty, branża przedsiębiorstwa czy liczba zatrudnionych w nim pracowników. Dzięki temu ustawa gwarantuje ochronę know-how wszystkich, także tych mniejszych firm.

Czym jest tajemnica handlowa?

Tajemnica handlowa to kluczowe pojęcie w nowej ustawie, która zresztą dokładnie je definiuje. Zgodnie z jej zapisami tajemnica handlowa to informacja, która nie jest powszechnie znana i/lub dostępna bez jakichkolwiek trudności jako całość lub w poszczególnych jej częściach i z tego powodu ma wartość gospodarczą oraz jest objęta przez jej właściciela stosownymi do okoliczności procedurami, mającymi na celu zapewnienie jej bezpieczeństwa i poufności. Chodzi więc o informacje o określonej wartości gospodarczej, które nie są powszechnie znane i dostępne bez żadnych trudności. Mogą się do nich zaliczać wszelkie informacje, których nie chciałbyś ujawnić komukolwiek spoza twojej firmy. Ich przykładem są chociażby plany budowy, receptury, spisy klientów czy warunki udzielania rabatów. Jak widać, pojęcie tajemnicy w biznesie jest więc dość szerokie. Niezwykle istotne znaczenie ma jednak fakt, iż ustawa chroni tylko te informacje, które są zabezpieczone za pomocą stosownych środków i procedur ochronnych. Jest to duża zmiana w stosunku do dotychczasowego stosowania ustawy. Dotąd wystarczyło, że jako przedsiębiorca uznasz za tajemnicę handlową każdą informację, którą chciałbyś chronić. Niektóre z informacji były nawet automatycznie uznawane za tajemnicę handlową ze względu na swoją treść. Wprowadzona ustawa wymusza na przedsiębiorcy podjęcie konkretnych działań mających na celu ochronę tajemnicy przedsiębiorstwa. Zaleca się, aby możliwie jak najszybciej wprowadzić środki i procedury bezpieczeństwa. Dopóki twoje informacje nie będą właściwie zabezpieczone, nie będziesz miał możliwości dochodzenia kary umownej czy odszkodowania.

Rodo a tajemnica handlowa

Wraz z wprowadzeniem ustawy o ochronie tajemnicy handlowej niemiecki ustawodawca zrealizował wytyczną Unii Europejskiej w sprawie ochrony tak zwanego niejawnego know-how i niejawnych informacji handlowych (tajemnic przedsiębiorstwa) przed ich bezprawnym pozyskiwaniem, wykorzystywaniem i ujawnianiem. Dzięki nowemu zbiorowi przepisów pojawiła się w końcu samodzielna ustawa o ochronie tajemnicy handlowej. Ustawa o tajemnicy handlowej – podobnie jak RODO – dotyczy każdego przedsiębiorstwa, niezależnie od tego, czy jest to jednoosobowa działalność gospodarcza, średniej wielkości firma czy też duży koncern.

Jakie środki bezpieczeństwa należy wprowadzić

Za „stosowne środki bezpieczeństwa” w zakresie ochrony tajemnicy handlowej przedsiębiorstwa uznaje się przede wszystkim:

• odpowiednie zapisy w umowach, jak np. oświadczenie o obowiązku zachowania tajemnicy służbowej, umowa o zachowaniu poufności
• działania w zakresie organizacyjnym: uregulowania dot. uprawnień użytkowników programów i systemów komputerowych, systemy alarmowe, ochrona obiektu
• środki techniczne: zapora sieciowa, zabezpieczenie hasłem, szyfrowanie.
  Adekwatność poszczególnych środków należy oceniać indywidualnie dla każdego przypadku, ponieważ każde przedsiębiorstwo, branża, lokalizacja etc. mogą być pod tym względem mocno zróżnicowane. Przy ocenie brane są pod uwagę różne kryteria, jak np. gospodarcza wartość informacji, przewaga konkurencyjna, ewentualna nagła sytuacja kryzysowa lub innego rodzaju problemy dotyczące zachowania poufności.

Konieczność wdrożenia odpowiednich środków technicznych i organizacyjnych istnieje zresztą już od momentu wejścia w życie RODO. W związku z tym przy realizacji założeń ustawy o ochronie tajemnicy handlowej z powodzeniem można kierować się wytycznymi wynikającymi z zapisów Ogólnego rozporządzenia o ochronie danych osobowych.
Podmioty, które dotychczas nie wprowadziły w życie wytycznych w zakresie ochrony danych osobowych, muszą teraz ostatecznie przemyśleć kwestię zaimplementowania konceptu ochrony swoich tajemnic handlowych. Koncept ten musi zostać dobrze udokumentowany, a następnie właściwie zastosowany w codziennej praktyce.

Jakie dokładnie kwestie reguluje ustawa

Czyny karalne
Zgodnie z ustawą o ochronie tajemnicy handlowej nie może ona zostać uzyskana przez „nieuprawniony dostęp, bezprawne zawłaszczenie czy bezprawne kopiowanie dokumentów, przedmiotów, materiałów czy elektronicznych danych, które podlegają legalnej kontroli posiadacza tajemnicy handlowej i które zawierają tajemnicę handlową (lub z których może ona wynikać)”. Sprawcą może być każda osoba fizyczna bądź prawna (spółka z o.o., spółka przedsiębiorców etc.), która w opisany wyżej bezprawny sposób wchodzi w posiadanie tajemnicy handlowej, wykorzystuje ją bądź ujawnia.

Czyny dozwolone
Zgodnie z zapisami ustawy tajemnica handlowa może jednak zostać zdobyta poprzez:

• samodzielne odkrycie bądź stworzenie, tzw. inżynierię odwrotną (reverse engineering), czyli obserwację, badanie działania, rozmontowanie lub testowanie produktu, jeśli został on udostępniony publicznie lub znajduje się w legalnym posiadaniu osoby prowadzącej obserwację, badanie działania, rozmontowanie lub testowanie; dodatkowo osoba ta nie może podlegać obowiązkowi ograniczenia możliwości uzyskania tajemnicy handlowej
• wykonywanie przysługującego pracownikom prawa do informacji oraz prawa do złożenia wyjaśnień.

Poza tym tajemnica przedsiębiorstwa może oczywiście zostać uzyskana, wykorzystana bądź ujawniona także wtedy, gdy zezwalają na to zapisy ustawowe bądź dokonane czynności prawne.

Co daje przedsiębiorstwom nowa ustawa

Posiadacz informacji handlowej ma prawo do następujących roszczeń wobec osoby, która naruszyła ustawę o ochronie tajemnicy przedsiębiorstwa:

• usunięcie i zaniechanie
• zniszczenie, odwołanie, usunięcie i wycofanie z rynku
• informacja o produktach naruszających prawo
• odszkodowanie w przypadku naruszenia obowiązku informacyjnego.

Roszczenia te mogą być jednak wykluczone, jeśli ich spełnienie byłoby w danym przypadku nieadekwatne do sytuacji. Może się tak zdarzyć na przykład wtedy, gdy wartość tajemnicy handlowej jest zbyt niska lub gdy wprowadzone środki ochrony tajemnicy przedsiębiorstwa okazały się niewystarczające.

Ważne!

Przedsiębiorca może wysunąć swoje roszczenia nie tylko wobec faktycznego sprawcy, lecz również na przykład wobec właściciela firmy, jeśli sprawca jest w niej zatrudniony bądź działa na jego zlecenie. W przyszłości przedsiębiorstwom grozić będą również roszczenia odszkodowawcze za niezgodne z prawem zachowania ich pracowników, jeśli te będą naruszać zapisy ustawy o ochronie tajemnicy handlowej. Sankcje mogą dotyczyć zarówno dużych, jak i średnich oraz małych przedsiębiorstw.

Jakie kary grożą w przypadku naruszeń

Ustawa o ochronie tajemnicy handlowej zawiera również zapisy dotyczące sankcji za jej naruszenia. Karze podlegać mają osoby/podmioty naruszające ustawę z zamiarem wspierania własnej bądź cudzej przewagi konkurencyjnej, działające dla własnej korzyści, na korzyść osób/podmiotów trzecich lub z zamiarem wyrządzenia szkody właścicielowi przedsiębiorstwa. W zależności od konkretnej czynności faktycznej ustawa przewiduje karę pozbawienia wolności do lat pięciu bądź grzywnę.