Czytając niniejszy tekst, poznasz najważniejsze informacje dotyczące czasu pracy i będziesz mógł wybrać model, który jest najbardziej wygodny dla twojego przedsiębiorstwa. A czas trwania pracy określa w pierwszej kolejności ustawa o długości czasu pracy. Wyjątkowe regulacje znajdują się z kolei w ustawie o ochronie młodzieży oraz macierzyństwa. Natomiast ustawa o długości czasu pracy określa maksymalny dzienny czas pracy, czasowy wymiar czasu pracy, przerwy oraz czas wolny od pracy i pracę w niedziele i święta.

Uwaga: niektóre grupy zawodowe są objęte specjalnymi regulacjami

W przypadku kierowców pojazdów pierwszeństwo przed ustawą o długości czasu pracy mają przepisy Unii Europejskiej. Dotyczy to również innych szczególnych grup zawodowych, dla których ze względów bezpieczeństwa czy z przyczyn technicznych wprowadzono osobne regulacje prawne. Nad przestrzeganiem przepisów dotyczących czasu pracy czuwa urząd inspekcji przemysłowej względnie urząd do spraw ochrony pracy. Za naruszenie przepisów dotyczących czasu trwania pracy grozi pracodawcy kara pieniężna. Pracownik, który zostaje zmuszony do pracy wbrew przepisom, może odmówić jej wykonania.

Podstawowe zasady tygodniowego czasu pracy

Ogólnie rzecz biorąc, twój pracownik może pracować w dni robocze maksymalnie 8 godzin dziennie. Traktując o dniach roboczych (od poniedziałku do soboty, łącznie 6 dni), ustawa wyznacza maksymalny tygodniowy czas pracy o długości 48 godzin. Czas pracy może zostać tymczasowo (w przypadku uwarunkowania przez sezon bądź zlecenia) zwiększony do 10 godzin dziennie, co daje 60 godzin pracy tygodniowo, jeżeli w ciągu 6 miesięcy (24 tygodni) wynosi on średnio 8 godzin dziennie.

Uwaga: dłuższy czas pracy musi zostać odnotowany

Jeżeli w twoim zakładzie pracuje się dłużej niż 8 godzin, musisz zapisać godziny rozpoczęcia i zakończenia pracy pracowników, których zmiany dotyczą, i zachować je na piśmie przez minimum dwa lata. W niektórych przypadkach organ nadzorczy może zezwolić na dłuższy czas pracy. W przypadkach, od których zależy „być albo nie być” twojego przedsiębiorstwa (np. powódź), pracownicy mogą pracować dłużej. Również zbiorowy układ pracy może przewidywać dłuższy czas pracy i dłuższy czas wyrównawczy. W takich sytuacjach o rozplanowaniu czasu pracy na poszczególne dni czy tygodnie decyduje rada zakładu.

Przerwy kształtują się według codziennego czasu pracy

Czas trwania przerwy zależy od czasu trwania pracy. Pracownik może pracować bez przerwy maksymalnie 6 godzin. Jeżeli pracuje od 6 do 9 godzin dziennie, przysługuje mu łącznie 30 minut przerwy (dwa razy 15 minut lub raz 30 minut). Długość przerwy musi być ustalona wcześniej. Wystarczy, że wyznaczysz przedział czasowy, w którym mają się odbywać.

Uwaga: przestrzegaj przerw!

Jako pracodawca jesteś zobowiązany do zadbania o to, by twój pracownik korzystał z wyznaczonych przerw. Nie możesz pozwolić, by na przykład poszedł wcześniej do domu „przepracowany”. Po zakończeniu pracy pracownikowi przysługuje 11 godzin spoczynku. Istnieje jednak kilka wyjątków, w których czas ten się zmienia, np. w zakładach opieki, hotelach, restauracjach czy zakładach komunikacji miejskiej. Przepisy dotyczące maksymalnego czasu pracy, spoczynku, pracy nocnej lub w czasie świąt obowiązują niezmiennie w pracy na zmiany. Jeżeli w twoim przedsiębiorstwie pracownicy pracują na zmiany, z regularnymi zmianami dziennymi i nocnymi, spoczynek niedzielny lub świąteczny możesz przesunąć do przodu lub do tyłu maksymalnie o 6 godzin. Warunkiem jest jednak 24-godzinny postój przedsiębiorstwa. Osobne regulacje prawne znajdują zastosowanie w przypadku osób niepełnoletnich.

Ci pracownicy pracują na szczególnych zasadach

Jeżeli twój pracownik nie ukończył jeszcze 18 lat, może on pracować maksymalnie 40 godzin tygodniowo. Możesz go zatrudnić tylko od poniedziałku do piątku, chyba że prowadzisz np. piekarnię, hotel, restaurację albo dom starców. Jeżeli osoba niepełnoletnia pracuje w niektóre dni mniej niż 8 godzin, może pracować o pół godziny dłużej w pozostałe. Inaczej rzecz się ma również z przerwami, które muszą być dłuższe. Już po 4,5 godziny pracy musi nastąpić 30-minutowa przerwa. Czas spoczynku pomiędzy dwoma dniami roboczymi musi wynosić 12 godzin. Jeżeli w twojej branży jest dopuszczalne zatrudnianie osób niepełnoletnich w niedziele, musisz zagwarantować pracownikowi przynajmniej dwie niedziele w miesiącu wolne. W przypadku kobiet w ciąży i matek karmiących czas trwania pracy w dwóch tygodniach (tzw. „Doppelwoche”) nie może przekroczyć 80 godzin. Praca w nocy, w niedziele i święta jest dopuszczona tylko w niektórych przypadkach.

W razie pytań zapraszamy na
www.smuda-consulting.com
lub telefonicznie
0048 / 77 403 24 26