Mimo że RFN jest krajem liberalnym i dalekim od nadmiernego kontrolowania swoich obywateli, to jednak w pewnych dziedzinach życia powołano specjalne instytucje, których zadaniem jest kontrolowanie i nadzór nad przestrzeganiem przepisów prawa. Zatem jeżeli pracują Państwo i mieszkają w Niemczech, powinniście poznać pewne urzędy. Nie chcemy tu mówić o takich znanych instytucjach jak Finanzamt (urząd skarbowy) czy policja, lecz mniej znanych, ale równie ważnych, o których istnieniu dobrze byłoby wiedzieć.

GEZ – by płacić abonament radiowo-telewizyjny w Niemczech

Opłaty za media publiczne w Niemczech podobnie jak w Polsce są obowiązkowe, z tą tylko różnicą, że nad Wisłą w sposób lekceważący podchodzi się do opłat abonamentu. Z kolei instytucją w RFN odpowiedzialną za pobieranie opłat za media publiczne, takie jak: ARD, ZDF, Deutschlandradio, Landesmedienanstalten, zajmuje się Gebühreneinzugszentrale der öffentlich-rechtlichen Rundfunkanstalten in der Bundesrepublik Deutschland, znany w skrócie jako GEZ. Jeśli posiadamy takie urządzenia jak telewizor, radioodbiornik, a nawet komputer podłączony do internetu czy smartfon, jesteśmy zobligowani do rejestracji w GEZ oraz wnoszenia opłat od odpowiednich urządzeń. Jeśli nie zarejestrujemy urządzenia w odpowiednim czasie w GEZ, a urząd będzie w stanie udowodnić, że od dawna je posiadamy, może dojść do sytuacji, że abonament będziemy musieli za ten okres nadpłacić. Musimy jednak wiedzieć, że gdyby odwiedził nas agent chcący skontrolować, czy posiadamy urządzenia medialne, nie mamy obowiązku wpuszczać go do mieszkania, nawet gdyby twierdził on inaczej. W roku 2011 media publiczne z kasy GEZ otrzymały łącznie ponad 7,5 miliarda €. Co ciekawe, w tym samym roku w Polsce wpływy z tytułu abonamentu wyniosły 205,4 miliona zł i były najniższe w historii polskiej telewizji publicznej.

Kto jest zwolniony z opłat?

Od opłaty abonamentu mogą być zwolnione w pewnych przypadkach osoby bezrobotne, poborcy świadczeń z opieki społecznej, osoby niewidome, głuche i niedosłyszące oraz studenci pobierający stypendium BaföG. Co ważne, zwolnienie z opłat nie jest możliwe z mocą wsteczną. Gdybyśmy na przykład, wracając do Polski, chcieli wymeldować się z GEZ, najlepiej zrobić to listem poleconym, za potwierdzeniem odbioru. Jeżeli chcielibyśmy się z kolei zameldować, możemy to zrobić, wykorzystując stronę internetową www.gez.de. Od roku 2013 GEZ zostanie przemianowany na ARD ZDF Deutschlandradio Beitragsservice. Po tej dacie każde gospodarstwo domowe będzie musiało zapłacić zryczałtowaną opłatę – bez względu na to, ile urządzeń medialnych posiada obecnie. Wówczas niezależnie od tego, ile sprzętu medialnego posiadamy, opłaty będą wynosić 17,98 € miesięcznie. Opłatę wniesiemy dla każdego dodatkowego mieszkania. Jednak nadal nie zapłacimy za posiadanie radia w samochodzie czy telewizora/radia na działce.

Gewerbeaufsicht – gdy prowadzisz działalność gospodarczą

Jeżeli zdecydujemy się na prowadzenie własnej firmy w Niemczech, powinniśmy być świadomi istnienia Gewerbeaufsicht. Jest to podstawowy organ kontroli działalności gospodarczej. Zadania urzędu koncentrują się wokół różnych dziedzin z zakresu prawa pracy, ochrony praw konsumentów oraz ochrony środowiska. W zależności od kraju związkowego (landu) może on działać pod nazwą Amt für Arbeitschutz (Urząd Ochrony Pracy) lub Staatliches Umweltamt (Państwowy Urząd Ochrony Środowiska). Jego kompetencje powinniśmy porównać do kompetencji polskiej Państwowej Inspekcji Pracy. Gdybyśmy jako pracownicy stwierdzili rażące zaniedbania związane np. z zasadami zatrudnienia młodzieży czy postępowaniem z materiałami niebezpiecznymi, powinniśmy powiadomić niniejszy urząd.

Finanzkontrole Schwarzarbeit – gdy pracujesz w delegacji lub „na czarno”

W strukturze niemieckiego urzędu celnego (Zollamt) powołano inną instytucję, której zadaniem jest kontrola pracodawców, a ściślej mówiąc – walka z nielegalnym zatrudnieniem. Urząd nosi nazwę Finanzkontrole Schwarzarbeit. Specjalnie wykwalifikowani inspektorzy tej organizacji przeprowadzają regularne kontrole we wszystkich firmach, które zatrudniają cudzoziemców lub pracowników oddelegowanych z innych krajów członkowskich do pracy na terytorium Niemiec. Zatem jeżeli mamy „szczęście” pracować w polskiej firmie, która tylko deleguje nas do Niemiec, prędzej czy później możemy spodziewać się że nasz pracodawca zostanie skontrolowany przez powyższy urząd. Kontrolerzy koncentrują się głównie na przestrzeganiu przepisów prawnych ustawy o nielegalnej pracy oraz ustawy o pracownikach delegowanych. Od roku 1998 każdy z inspektorów kontroli finansowej pracy na czarno uzyskał uprawnienia do przeprowadzenia karnego postępowania przygotowawczego, a nawet uprawnienia wynikające z przepisów procedury karnej. Zatem urzędnicy posiadają bardzo duże kompetencje, a nieprzestrzeganie przepisów, o których mowa powyżej, może prowadzić do poważnych konsekwencji, nawet z pozbawieniem wolności włącznie.