Okres próbny to czas, w którym pracownik może sprawdzić, czy podoba mu się dana praca, jak się czuje w firmie i czy to właśnie jest to, co chce robić. Z kolei pracodawca ma szansę sprawdzić, czy zatrudniony nadaje się na dane stanowisko i zobaczyć, jak sobie daje radę. Jeśli któraś ze stron nie będzie zadowolona, może zakończyć stosunek pracy. Czy jednak w tym czasie pracownik ma prawo do okresu wypowiedzenia (niem. Kündigungsfrist)? Oto najważniejsze pytania i odpowiedzi o zakończeniu stosunku pracy w trakcie okresu próbnego.

Jakie zasady obowiązują przy zakończeniu stosunku pracy w trakcie okresu próbnego?

Najczęściej okres próbny jest zawarty w umowie o pracę. Nie jest to jednak wymóg prawny. Należy odróżnić okres próbny, czyli Probezeit od Wartezeit, czyli pierwszych 6 miesięcy stosunku pracy, gdy nie ma ustawowej ochrony przed wypowiedzeniem umowy.

Jeśli pracownik zawarł z pracodawcą zapis o okresie próbnym w umowie o pracę, trwa ten najczęściej od 3 do 6 miesięcy. Ustawodawca zezwala na trwanie Probezeit maksymalnie pół roku.

Po tym czasie, czyli z końcem Wartezeit zaczyna obowiązywać ustawowa ochrona przed zwolnieniem (Kündigungsschutz). Porozumienia zakładowe lub ustalone w zbiorowym układzie pracy mogą nieco od tej zasady odbiegać.

Mówiąc w skrócie: Po upłynięciu 6 miesięcy od rozpoczęcia stosunku pracy, Kündigungsfrist wynosi zasadniczo 4 tygodnie. Podczas okresu próbnego czas ten może być w zależności od umowy krótszy.

Jak wypowiedzieć umowę o pracę w trakcie Probezeit?

W czasie trwania okresu próbnego zarówno pracodawca, jak i pracownik może zakończyć stosunek pracy z zachowaniem dwutygodniowego okresu wypowiedzenia umowy. Pracownik może otrzymać lub złożyć wypowiedzenie nawet w ostatnim dniu okresu próbnego.

Czy pracownik na okresie próbnym ma prawo do świadectwa pracy (niem. Arbeitszeugnis)?

Bardzo często pracodawcy nie chcą wystawiać osobom po okresie próbnym qualifiziertes Arbeitszeugnis. Stosunek pracy był ich zdaniem bowiem za krótki, by odpowiednio ocenić zachowanie i wyniki pracownika.

Tak jak nie ma obowiązku wystawienia qualifiziertes Arbeitszeugnis, nie ma też ram czasowych, za jaki czas może być wystawione.

Teoretycznie możliwe jest więc wystawienie świadectwa pracy po okresie próbnym. Jednak według jednej z decyzji sądu pracy w Kolonii stosunek powinien trwać przynajmniej 6 tygodni.

Kiedy w okresie próbnym obowiązuje specjalna ochrona przed wypowiedzeniem (niem. Sonderkündigungsschutz)?

W czasie okresu próbnego pracodawca i pracownik mogą zakończyć bez podania powodu stosunek pracy w ramach przestrzegania ustalonego okresu wypowiedzenia.

Natychmiastowe zakończenie stosunku pracy musi zostać dobrze uzasadnione. Wcześniej należy także nałożyć na pracownika naganę.

Dodatkowo niektóre grupy zawodowe są chronione specjalną ochroną przed wypowiedzeniem. Do tego zaliczają się:

• Kobiety w ciąży
• Osoby ciężko upośledzone.

Sonderkündigungsschutz nie zapewnia ochrony w trakcie choroby pracownika.

Kiedy wypowiedzenie umowy w trakcie okresu próbnego jest zakazane?

Nie zawsze wypowiedzenie umowy w trakcie Probezeit jest dozwolone. Niezależnie od Sonderkündigungsschutz, może zdarzyć się, że szef nie może zwolnić pracownika. Do tego zalicza się następujące sytuacje:

• Kiedy w umowie o pracę nie ma jednoznacznego ustalenia o okresie próbnym,
• Kiedy pracodawca zapomni poinformować radę zakładową o zakończeniu stosunku pracy,
• Kiedy wypowiedzenie umowy zostało wypowiedziane ze względu na osobisty charakter pracownika lub samowolnie. Zwolnienie jako akt zemsty, forma mobbingu lub ze względu na seksualność, lub wiarę pracownika jest zakazane.