Okazuje się jednak, że po upływie okresu próbnego stosunek pracy może zostać wypowiedziany w ciągu 4 tygodni, do połowy lub do końca miesiąca (kalendarzowego). Termin wypowiedzenia jest wprost proporcjonalny do stażu pracy w firmie. Terminy związane z tą normą prawną zastępują inne, wynikające z ustaleń zawartych w umowie o pracę. Zazwyczaj jest to okres 6 tygodni do końca kwartału.

Przegląd sytuacji prawnej

Do niedawna obowiązywały ustawowe terminy wypowiedzenia dla pracowników, którzy ukończyli 25. rok życia. Jednak w 2007 roku uznano wyrokiem sądu w Berlinie, że owo prawo łamie postanowienia zawarte w kodeksie pracy. Uznano je więc za nieobowiązujące.

Data doręczenia – czynnik decydujący

Oprócz wieku ważną rolę przy ustanowieniu terminu wypowiedzenia odgrywa data jego doręczenia. Może ona być czynnikiem decydującym z uwagi na staż pracy pracownika w zakładzie. Tym samym jeśli dokument zostanie doręczony np. w dniu 8. rocznicy rozpoczęcia pracy, będzie obowiązywać inny ustawowy termin wypowiedzenia niż w przypadku, gdy ten sam dokument zostanie odebrany kilka dni wcześniej. Poniższa tabela jest tego odzwierciedleniem.

Ustawowe terminy wypowiedzenia zgodne z §622 niemieckiego kodeksu prawa cywilnego

Wyżej podana lista terminów obowiązuje jednak tylko przy wypowiedzeniach złożonych przez pracodawców. Pracownik może wypowiedzieć umowę w każdej chwili z zachowaniem terminu 4 tygodni do połowy lub końca miesiąca. Dla umowy o pracę oraz dla zbiorowego układu pracy może obowiązywać dla obu stron dłuższy termin wypowiedzenia.

Zasadniczo postanowienia wynikające z umowy powinny być zgodne z „zasadą swobody umów”. Nie można jednak zapominać o ustawowych ograniczeniach:

• W umowie nie mogą być zawarte terminy krótsze niż ustawowe terminy wypowiedzenia.
• Dla pracownika nie może obowiązywać dłuższy termin wypowiedzenia niż dla pracodawcy.

Wyjątki – drobne przedsiębiorstwa oraz siły pomocnicze

Tylko w dwóch przypadkach postanowienia umowy o pracę lub zbiorowego układu pracy mogą być traktowane na odmiennych warunkach. Pierwszym z nich są drobne przedsiębiorstwa zatrudniające nie więcej niż 20 pracowników. W przypadku takich zakładów termin wypowiedzenia może zostać skrócony, ale nie może być krótszy niż 4 tygodnie. Te same zasady obowiązują dla pracowników dorywczych oraz sił pomocniczych.

Okres próbny

W trakcie okresu próbnego pracownik nie jest chroniony z perspektywy prawa. Pracodawca może zakończyć stosunek pracy z zachowaniem terminu 2 tygodni, nie podając żadnych powodów. Jest to możliwe, ponieważ pracownik jest zatrudniony na okres próbny. Nawet jeżeli wypowiedzenie zostanie wręczone (lub wysłane) ostatniego dnia okresu próbnego, obowiązuje 2-tygodniowy termin wypowiedzenia. Fakt iż zakończenie stosunku pracy nastąpi już po zakończeniu okresu próbnego, nie ma w tym wypadku żadnego znaczenia. (§622 niemieckiego kodeksu cywilnego).

Przykład

Pracownik zostaje zatrudniony 1 stycznia na okres próbny trwający do 30 czerwca. Pracodawca bez podania konkretnych powodów zwalnia go 14 czerwca. Dwa tygodnie później wysyła odpowiednie pismo zainteresowanemu. Dokument zostaje dostarczony zgodnie z terminem wypowiedzenia – 30 czerwca. Wypowiedzenie ma moc prawną.

Także w przypadku przedłużonego okresu próbnego obowiązuje 2-tygodniowy termin wypowiedzenia. Eksperci jednak radzą, by zasięgnąć porady prawnej. Przedłużenie okresu próbnego jest oczywiście z punktu widzenia prawa możliwe, lecz w wielu przypadkach na drodze postępowania sądowego wychodzi na jaw, iż takowe przedłużenie nie jest dopuszczalne. Należy jednak pamiętać o tym, że długość okresu próbnego nie ma żadnego wpływu na ustawową ochronę przed wypowiedzeniem. Niezależnie od tego, czy przedłużenie okresu próbnego było możliwe czy nie, po upływie 6 miesięcy od momentu podjęcia pracy pracownik jest ustawowo chroniony przed wypowiedzeniem. W przypadku próby przedłużenia okresu próbnego przez pracodawcę, po upływie 6 miesięcy jego trwania pracownik powinien wnieść powództwo o ochronę przed wypowiedzeniem (§1 ustawy o ochronie pracowników przed nieuzasadnionym wypowiedzeniem umowy o pracę).