W ubezpieczeniu społecznym obowiązuje bowiem zasada, zgodnie z którą pracownik zatrudniony za wynagrodzeniem podlega obowiązkowi ubezpieczenia. W przypadku przerwy w wykonywaniu pracy należy najpierw stwierdzić, czy za jej okres przysługuje pracownikowi prawo do wynagrodzenia. Jeśli przerwa w wykonywaniu pracy powiązana jest z dalszą wypłatą wynagrodzenia, jak na przykład podczas zwolnienia chorobowego czy płatnego urlopu, nie ma to jakiegokolwiek wpływu na obowiązek ubezpieczeniowy w zakresie ubezpieczenia społecznego. Istnieje on wtedy w dalszym ciągu.

Miesięczny okres w przypadku strajku

Sprawa wygląda inaczej w przypadku przerw w wykonywaniu pracy, za które nie przysługuje prawo do wynagrodzenia, jak np. podczas strajku, lokautu, urlopu bezpłatnego czy nieobecności nieusprawiedliwionej. W takiej sytuacji podlegający obowiązkowi ubezpieczenia społecznego stosunek zatrudnienia utrzymuje się maksymalnie przez okres jednego miesiąca. W razie strajku pracownik nie jest już zobowiązany do świadczenia pracy na rzecz pracodawcy. Z drugiej strony pracodawca nie jest zobowiązany do wypłaty wynagrodzenia oraz do udzielania płatnego urlopu. Konkretnie oznacza to, że w przypadku strajku obowiązek ubezpieczeniowy w zakresie ubezpieczenia chorobowego, pielęgnacyjnego, emerytalno-rentowego oraz ubezpieczenia na wypadek bezrobocia zasadniczo utrzymuje się przez okres jego trwania, nie przekraczając jednak jednego miesiąca. Ma to również zastosowanie w sytuacji, gdy nie da się przewidzieć długości strajku lub kiedy z góry wiadomo, że będzie on trwał powyżej miesiąca.

Strajk zgodny czy niezgodny z prawem? Istotne znaczenie w odniesieniu do ubezpieczenia chorobowego i pielęgnacyjnego

Każda reguła ma swój wyjątek! Jeśli chodzi o ubezpieczenie chorobowe i pielęgnacyjne, należy rozróżnić, czy mamy do czynienia ze strajkiem zgodnym czy niezgodnym z prawem. W przypadku strajku zgodnego z prawem, członkostwo (a tym samym obowiązek ubezpieczeniowy) w ubezpieczeniu chorobowym i pielęgnacyjnym utrzymuje się przez cały okres jego trwania. W przypadku strajku niezgodnego z prawem jest to maksymalnie miesiąc. Powyższe zróżnicowanie nie ma znaczenia w ubezpieczeniu emerytalno-rentowym oraz ubezpieczeniu na wypadek bezrobocia. Obowiązek ubezpieczeniowy utrzymuje się tutaj jedynie maksymalnie przez miesiąc.

Dokonanie odpowiedniego zgłoszenia w przypadku strajku

Jeśli strajk trwa nieprzerwanie krócej niż miesiąc, jako pracodawca nie jesteś zobowiązany do dokonywania jakichkolwiek zgłoszeń. Ulega to jednak zmianie, gdy strajk trwa dłużej niż miesiąc. W tym przypadku znów należy dokonać rozróżnienia pomiędzy strajkiem zgodnym a niezgodnym z prawem. Jeśli zgodny z prawem strajk trwa powyżej miesiąca, wraz z upływem miesięcznego okresu należy dokonać wyrejestrowania z kodem przyczyny „35” (wyrejestrowania z powodu strajku trwającego powyżej miesiąca). Dzięki właściwemu kodowi przyczyny kasa chorych może rozpoznać, że członkostwo w ubezpieczeniu chorobowym i pielęgnacyjnym w dalszym ciągu istnieje. Kontynuacja (bezskładkowego) członkostwa zapewniana jest przez kasę chorych, a twój pracownik sam nie musi się o nic troszczyć. Jeśli chodzi o ubezpieczenie emerytalno-rentowe oraz ubezpieczenie na wypadek bezrobocia, obowiązek ubezpieczeniowy – jak już wspomniano – wygasa po miesięcznym okresie. Sprawy mają się inaczej w przypadku strajku niezgodnego z prawem. W takiej sytuacji obowiązek ubezpieczeniowy we wszystkich gałęziach ubezpieczenia społecznego kończy się po miesiącu. Wraz z upływem tego okresu jako pracodawca dokonujesz wyrejestrowania z kodem przyczyny „34” (wyrejestrowanie z powodu końca dalszego trwania stosunku zatrudnienia, podlegającego obowiązkowi ubezpieczenia społecznego).

Wskazówka: Jeśli twój pracownik zachoruje w trakcie strajku i będzie niezdolny do pracy, nie będzie przysługiwało mu prawo do wypłacanego przez pracodawcę wynagrodzenia chorobowego. Zasadniczo przysługuje mu jednak prawo do zasiłku chorobowego, wypłacanego przez jego kasę chorych.

Dni strajku to do upływu miesiąca również dni składkowe

Składki na ubezpieczenie społeczne płatne są za każdy dzień kalendarzowy członkostwa. Uregulowanie dotyczące dalszego trwania stosunku zatrudnienia w przypadku strajku nie dłuższego niż miesiąc ma również bezpośredni wpływ na wyliczenie odprowadzanych przez ciebie składek oraz być może na ich wysokość. Obowiązek ubezpieczenia społecznego, a tym samym członkostwo w nim twojego pracownika, utrzymuje się przez cały okres strajku. W zakresie ubezpieczenia chorobowego oraz pielęgnacyjnego dni strajku wykraczające poza miesięczny okres zgodnego z prawem strajku uznawane są za dni, w których pracownik podlegał obowiązkowi ubezpieczenia społecznego. Organizacje zabezpieczenia społecznego zalecają jednak pracodawcom, by w celu spójnego wyliczania składek z wynagrodzenia na wszystkie cztery gałęzie ubezpieczenia społecznego nie uznawać wykraczających poza miesięczny okres dni za dni podlegania obowiązkowi ubezpieczenia społecznego.

Uwaga: Wypłacany strajkującym przez związki zawodowe tzw. zasiłek strajkowy nie podlega opodatkowaniu ani oskładkowaniu w zakresie ubezpieczenia społecznego.