Średnia pensja w Polsce w 2011 roku wyniosła 3400 zł brutto, czyli 2400 zł netto. A na jaki zasiłek może liczyć bezrobotny w Niemczech? Jakie warunki musi spełnić, by ów zasiłek otrzymać? Jakie są warianty jego wypłacania i jaka jest różnica między Arbeitslosengeld I a Arbeitslosengeld II? Na te wszystkie pytania odpowiadamy w dzisiejszym artykule. Otóż osoby pracujące lub przebywające na terenie Niemiec mogą uzyskać dwa typy świadczeń dla bezrobotnych – Arbeitslosengeld I (ALG I) oraz Arbeitslosengeld II (ALG II, zwany popularnie również Harz IV).

Jakie są warunki przyznania Arbeitslosengeld I?

Aby otrzymać wypłatę świadczenia konieczne jest, by:

• Osoba starająca się o zasiłek odprowadzała składki na ustawowe ubezpieczenie socjalne z tytułu bezrobocia tzw. Arbeitslosenversicherung przez minimum 12 miesięcy w trakcie ostatnich dwóch lat przed rejestracją.
• Osoba wnioskująca o zasiłek powinna pozostawać bez zatrudnienia.
• Osoba wnioskująca o zasiłek nie powinna przekraczać 65. roku życia.
• Osoba wnioskująca o zasiłek powinna zarejestrować się jako osoba bezrobotna w odpowiedniej ze względu na miejsce zamieszkania jednostce Bundesagentur für Arbeit (niemieckim odpowiedniku urzędu pracy, zwanym też Arbeitsamtem).

Jeżeli umowa była zawarta na czas określony i właśnie się kończy, fakt ten należy zameldować w urzędzie, jak najszybciej (jednak nie wcześniej niż 3 miesiące przed zakończeniem). Urzędy pracy oczekują od osób bezrobotnych, że również same będą starały się o znalezienie nowego miejsca zatrudnienia. Co ważne, urzędy pracy przejmą koszty pomocy prywatnego pośrednika, jak również zorganizują odpowiednie szkolenia czy dokształcanie. Warto zaznaczyć, iż do okresu zatrudnienia będzie wliczona także praca w innych krajach Unii Europejskiej (np. w Polsce). W tym celu osoba starająca się o zasiłek powinna przedłożyć w urzędzie formularz E301, który wystawi właściwa instytucja w jego kraju pochodzenia. W tym jednak wypadku zmienią się zasady i wysokość wypłacanego zasiłku.

Jaki jest okres i wysokość wypłacania ALG I?

Na wypłatę pełnego świadczenia mogą liczyć tylko te osoby, które straciły pracę nie z własnej winy i po stracie pracy niezwłocznie zarejestrowały się w urzędzie pracy. Wysokość zasiłku dla bezrobotnych Arbeitslosengeld I zależy od tego, czy osoba zarejestrowana w Bundesagentur für Arbeit ma na wychowaniu dzieci. Jeżeli tak jest, wówczas ubiegający się o zasiłek może liczyć na 67% pensji netto. Jeżeli to osoba bezdzietna, ma prawo do 60% pensji netto. Okres wypłacania zasiłku zależy z od okresu, w jakim opłacane były składki, oraz od wieku bezrobotnego. Osoby poniżej 45. roku życia, które przepracowały co najmniej 12 miesięcy, otrzymują zasiłek ALG I przez 6 miesięcy. Jeżeli osoby te pracowały co najmniej 16 miesięcy, dostają zasiłek przez 8 miesięcy. Szczegółową długość wypłaty zasiłku pokazaliśmy w tabeli poniżej:

Jednak najdłużej zasiłek można otrzymywać przez 32 miesiące. Takie prawo przysługuje bezrobotnym w wieku powyżej 57. roku życia, którzy pracowali co najmniej 64 miesiące w ciągu ostatnich 7 lat.
Do czasu zatrudnienia liczą się także okresy pobierania zasiłku chorobowego i wychowawczego oraz służba wojskowa.

Jakie są warunki przyznania Arbeitslosengeld II (Harz IV)?

Osoby przebywające w Niemczech, które nie mogą zapewnić sobie tzw. minimum socjalnego, wraz z początkiem roku 2005 uzyskały możliwość pomocy socjalnej w formie Arbeitslosengeld II. Ten zasiłek przysługuje osobom, które:

• znajdują się w bardzo trudnej sytuacji materialnej
• są zdolne do pracy
• mają nie więcej niż 65 lat
• na stałe zamieszkują w Niemczech

Zasiłek mogą otrzymać osoby, które mają status długotrwale bezrobotnych i – jak napisaliśmy powyżej – są zdolne do pracy i nie ukończyły 65. roku życia.
Od tego roku stawka ALG II zarówno w starych, jak i nowych landach wynosi 374 € miesięcznie. Dodatkowo na dzieci do 6. roku życia można otrzymać 215 €. Na dzieci między 6. a 15. rokiem życia 251 €. Na starsze dzieci do 25 lat (jeżeli mieszkają z rodzicami) przysługuje 287 €. Do tych podstawowych składek dojdzie jeszcze dodatek w formie tzw. Wohngeld (na opłacenie czynszu oraz kosztów ogrzewania). Wysokość tego dodatku jest jednak różna i zależy od liczby członków rodziny oraz wysokości płaconego czynszu. Osoby bezrobotne, ze względu na wiek czy stan zdrowia nie mogące podjąć pracy, mieszkający w jednym gospodarstwie domowym z bezrobotnym pobierającym ALG II, w szczególnych przypadkach mogą otrzymać tzw. Sozialgeld. W związku z rosnącą liczbą świadczeniobiorców, którzy niesłusznie pobierają zasiłek, Federalny Związek Przemysłu (BVMV) żąda obniżenia wysokości świadczeń zwłaszcza dla osób młodocianych. „Wiele młodych osób chętniej sięga po państwową pomoc, zamiast iść do pracy” – powiedział w wywiadzie dla „Bilda” przewodniczący BVMW. 

Fiskus powinien wiedzieć o pobieranym zasiłku!

Wysokość pobieranych zasiłków ALG I i ALG II należy bezwzględnie wykazać w urzędzie skarbowym (Finanzamt) w rocznym zeznaniu podatkowym.