Podejmując pracę w ramach stosunku pracowniczego, pracownicy dzieleni są na fizycznych i umysłowych. Jaki zawód należy do danej grupy? 

Pracownik umysłowy (Angestellte)

Zgodnie z Ustawą o pracownikach umysłowych (Angestelltengesetz), należą do nich zatrudnieni, którzy świadczą usługi handlowe, inne ważne usługi niehandlowe (z należytym wykształceniem) lub wykonują prace urzędnicze (praca biurowa).

Pracowników obowiązują postanowienia Ustawy o pracownikach umysłowych. Pracownik wykonujący pracę pracownika umysłowego nie może być zatrudniony jako pracownik fizyczny.

Do pracowników umysłowych należą m.in.: pracownicy biurowi, referenci, handlowcy i sprzedawcy, księgowi, programiści i recepcjoniści.

Pracownik fizyczny (Arbeiter)

Nie istnieje osobna regulacja prawna określająca, kto jest pracownikiem fizycznym. Wiadomo jednak, że do jego zadań należą zarówno proste, manualne prace pomocnicze, jak i świadczenie wysoko wykwalifikowanych usług, wymagających wieloletniego kształcenia.

Pracownicy fizyczni podlegają pod Ustawę o działalności gospodarczej 1859 (Gewerbeordnung 1859) oraz Kodeks Cywilny (Allgemeines Bürglerliches Gesetzbuch). Obowiązują ich także postanowienia zbiorowego układu pracy dotyczącego branży, w której pracują.

Do pracowników fizycznych zaliczamy m.in.: bufetowych, kelnerów, szoferów, portierów, monterów, magazynierów.

Różnice prawne

Różnice pomiędzy pracownikami fizycznymi a umysłowymi dotyczą przede wszystkich długości okresu wypowiedzenia, wypłacania wynagrodzenia podczas choroby, jak i powodów nie stawienia się do pracy.

Dla przykładu: Okres wypowiedzenia umowy pracowników umysłowych jest regulowany przez Ustawę o pracownikach umysłowych. W przypadku pracowników fizycznych musi wynosić co najmniej sześć tygodni, a umysłowych – miesiąc. O okresie wypowiedzenia dla pracowników fizycznych mówi zbiorowy układ pracy. W zależności od branży może wynosić od jednego dnia (budownictwo) do pięciu miesięcy (przemysł).

Dodatkowo:

Należy pamiętać, że w niektórych dziedzinach prawa pracy, takich jak odprawa, czas trwania urlopu, godziny pracy itp. nie ma żadnych różnic.

Pracownicy fizyczni podlegają pod grupę ubezpieczenia społecznego A1, a umysłowi D1, co pływa na wysokość odprowadzanych składek.

Przejście pracownika fizycznego do stosunku pracy pracownika umysłowego

Prawo dopuszcza zatrudnienie pracownika fizycznego na zasadach pracownika umysłowego w celu poprawienia jego sytuacji prawnej.

W przypadku całkowitego przejęcia strony ustalają nie tylko przejęcie zasad typowych dla stosunku pracy pracowników umysłowych, ale również zastosowanie zbiorowego układu pracy dla pracowników umysłowych i regulacji dotyczących wynagrodzenia dla tej grupy zatrudnionych.

Częściowe przejęcie kończy się tylko na zastosowaniu Ustawy o pracownikach umysłowych lub dołączeniu niektórych jej postulatów do umowy. W takim wypadku pracownik pozostaje pod względem prawnym pracownikiem fizycznym, dlatego obowiązuje go wynagrodzenie ustalone w zbiorowym układzie pracy pracowników fizycznych (Arbeiterkollektivvertrag).