Przy uzgadnianiu dodatku urlopowego warto jednak zwrócić uwagę na kilka szczególnie istotnych dla pracodawcy kwestii. Poniżej najważniejsze informacje: komu przysługuje prawo do dodatku urlopowego, ile wynosi jego przeciętna wysokość, a także co zrobić, aby płacony przez ciebie jako pracodawcę dodatek zawsze był uznawany za dobrowolny.
Dodatek urlopowy to nie wynagrodzenie za czas urlopu
Wynagrodzenie za czas urlopu to płaca, jaką otrzymuje od ciebie pracownik w czasie przebywania na urlopie. Przysługuje mu do niego ustawowe prawo i każdy pracodawca musi je obligatoryjnie wypłacić. Zasady jego naliczania ujęte są w § 11 federalnej ustawy o urlopach wypoczynkowych (niem. Bundesurlaubsgesetz). Z kolei dodatek urlopowy to dodatkowe świadczenie na rzecz pracownika ze strony pracodawcy.
Zasadniczo jest on rodzajem dobrowolnego bonusu finansowego, tak samo jak np. premia bożonarodzeniowa. Pracownikom nie przysługuje ustawowe prawo do dodatku urlopowego, co oznacza, że to pracodawca decyduje, czy, kiedy i w jakiej wysokości chciałby wypłacić go swojemu personelowi.
Z czego może wynikać prawo do dodatku urlopowego?
Mimo że nie istnieje ustawowe prawo do dodatku urlopowego, pracodawca może być zobligowany do jego wypłaty z innych powodów. Prawo do dodatku urlopowego może wynikać między innymi ze zbiorowego układu pracy, porozumienia zakładowego, umowy o pracę, zobowiązania ze strony pracodawcy, tzw. zasady równego traktowania.
Zbiorowy układ pracy może obligować do wypłacenia dodatku urlopowego
Według badania przeprowadzonego przez Fundację im. Hansa Böcklera 71% pracowników objętych zbiorowym układem pracy ma także prawo do dodatku urlopowego. Jeśli twój zakład jest objęty zbiorowym układem pracy lub układ ten został uznany za powszechnie obowiązujący w twojej branży i landzie, może się okazać, że jesteś zobligowany do wypłacania dodatku urlopowego. Uregulowanie wypłaty dodatku urlopowego za pomocą porozumienia zakładowego jest obecnie rzadko spotykane. Częściej pojawia się dobrowolne zobowiązanie pracodawcy do jego wypłaty, które w razie potrzeby może zostać zmienione lub całkowicie anulowane.
Ostrożnie z obietnicą wypłaty dodatku urlopowego zawartą w umowie o pracę
Wypłacanie dodatku urlopowego może zostać uregulowane w umowie o pracę. Właściwie niemożliwe jest jednak zawarcie w niej „dobrowolnego” dodatku urlopowego. Zgodnie z dotychczasowym orzecznictwem nie da się zapisać dodatku urlopowego w umowie o pracę, nie stwarzając jednocześnie stale przysługującego prawa do tego świadczenia. Nawet wielokrotne podkreślanie dobrowolności wypłaty nie chroni przed niezamierzonym zobowiązaniem się do niezmiennego wypłacania dodatku również w przyszłości.
Wskazówka: Nie wpisuj dodatku urlopowego do umowy o pracę, jeśli jako pracodawca swobodnie chciałbyś decydować, czy i w jakiej wysokości wypłacać dodatek urlopowy.
Dobrowolne zobowiązanie – wypłacanie dodatku jest i pozostanie w gestii pracodawcy
Dzięki tzw. dobrowolnemu zobowiązaniu każdego roku na nowo możesz zdecydować, czy i w jakiej wysokości wypłacisz dodatek urlopowy. W zależności od kondycji firmy możesz zrezygnować z dodatku lub zmienić jego wysokość. Dobrowolne zobowiązanie najlepiej zrealizować za pomocą indywidualnego pisma, skierowanego z osobna do każdego z pracowników. Ważne jest, by każdorazowo za pomocą tzw. zastrzeżenia dobrowolności podkreślić, że chodzi o świadczenie dobrowolnie wypłacane przez pracodawcę, do którego nie będzie przysługiwało prawo w przyszłości. Tylko w ten sposób można uniknąć tzw. zwyczaju zakładowego.
Zwyczaj zakładowy może generować prawo do dodatku urlopowego
Jeśli pracodawca wielokrotnie wypłaca bonus finansowy, jak np. premię bożonarodzeniową, bez zastrzeżenia dobrowolności, może on niezamierzenie zobowiązać się do jego wypłacania w przyszłości. Prawo do niego powstanie na podstawie tzw. zwyczaju zakładowego. Oznacza to, że pracownik ma prawo wyjść z założenia, że dane świadczenie już zawsze będzie wypłacane. Dla pracodawcy największym problemem może być fakt, iż raz powstały zwyczaj zakładowy jest praktycznie nie do usunięcia. Należy więc pamiętać, by w swoim zobowiązaniu każdorazowo zawrzeć zastrzeżenie dobrowolności.
Przykład: Zastrzeżenie dobrowolności
„Wypłata dodatku urlopowego jest każdorazowo dobrowolna, a ewentualna cykliczność wypłat nie stanowi jakiejkolwiek podstawy do roszczenia sobie praw do tego świadczenia w przyszłości”.
Przy wypłacaniu dodatku urlopowego obowiązuje zasada równego traktowania
Zgodnie z zasadą równego traktowania pracodawca nie może traktować poszczególnych (grup) pracowników gorzej od pozostałych. Wyjątek stanowi jedynie sytuacja, w której ma on ku temu rzeczową przesłankę. Wypłacanie dodatku urlopowego jedynie osobom zatrudnionym w pełnym wymiarze czasu pracy nie będzie więc dozwolone. Możliwa jest jednak wypłata świadczenia dopiero po upływie 6 miesięcy zatrudnienia w firmie.
Uwaga: Limit wysokości zarobków w przypadku osób wykonujących minijob
W przypadku osób zatrudnionych w ramach minijob wypłata bonusu finansowego może doprowadzić do przekroczenia dopuszczalnego limitu wysokości zarobków.
Dodatek urlopowy jest uregulowany bardzo różnie
Dodatki urlopowe w zależności do branży zapisane są w zbiorowych układach pracy w bardzo zróżnicowany sposób. Również przy ich naliczaniu stosowane są bardzo różne sposoby, jak np. zryczałtowana kwota roczna, stała kwota za każdy dzień urlopu, procentowy dodatek do wynagrodzenia urlopowego.
Wysokość dodatku urlopowego
Według badania przeprowadzonego w 2018 roku przez Instytut Badawczy WSI wysokość dodatku urlopowego wynosiła:
– w branży hotelowej i restauracyjnej przy 25–30 dniach urlopu 240 euro (Niemcy zachodnie) lub 189,60 euro (Niemcy wschodnie)
– w przemyśle chemicznym przy 30 dniach urlopu 613,50 euro (całe Niemcy)
– w przemyśle motoryzacyjnym przy 30 dniach urlopu 1699 (Niemcy zachodnie) lub 1644 euro (Niemcy wschodnie)
– w handlu hurtowym przy 30 dniach urlopu 643,56 euro (Niemcy zachodnie) lub 409,03 euro (Niemcy wschodnie).
Kiedy zwykle wypłacany jest dodatek urlopowy?
Termin wypłaty dodatku urlopowego jest równie zróżnicowany jak sam sposób jego wyliczania. Często wypłacany jest on wraz z wynagrodzeniem za czerwiec. W niektórych firmach jest on też połączony z wypłatą wynagrodzenia za czas urlopu.
Więcej na ten temat:
