W związku ze zniesieniem z końcem lipca 2008 roku austriackiego podatku od spadków i darowizn, Republika Federalna Niemiec z dniem 31 grudnia 2007 wypowiedziała istniejąca umowę o unikaniu podwójnego opodatkowania w zakresie podatku spadkowego, aby uniknąć niepożądanych luk w prawie podatkowym. Nowa umowa o unikaniu podwójnego opodatkowania odnosząca się do podatku dochodowego oraz podatku od majątku zastąpiła jej starszą wersję i ma obecnie zastosowanie w odniesieniu do następujących podatków: podatki od dywidend, odsetek oraz opłat licencyjnych wypłacanych od 1 stycznia 2003 roku oraz od pozostałych podatków, przypadających od 1 stycznia 2003 roku.

Obszar zastosowania umowy

Umowa ma zastosowanie w stosunku do osób fizycznych i prawnych mieszkających (mających stałą siedzibę) na terenie Niemiec lub Austrii. W przypadku osób fizycznych decydującym kryterium jest ich miejsce zamieszkania. Jeśli dana osoba ma miejsce zamieszkania w obydwu państwach, istotne jest, gdzie znajduje się jej tzw. centrum interesów życiowych. Jeśli nie można go określić, jako siedzibę danej osoby wyznacza się państwo jej pobytu zwyczajowego. Gdy jednak ma ona pobyt zwyczajowy w obydwu krajach umowy, decydującym kryterium będzie jej obywatelstwo. W przypadku, gdy ma ona obywatelstwo obydwu krajów umowy, jej miejsce stałego pobytu zostanie ostatecznie ustalone w ramach procedury wzajemnego porozumienia pomiędzy dwoma państwami umowy. W odniesieniu do osób prawnych (spółki akcyjne, spółki z ograniczoną odpowiedzialnością) główną siedzibą będzie kraj, w którym znajduje się miejsce faktycznego zarządzania podmiotem.

Które podatki obejmuje umowa?

Najważniejsze niemieckie podatki, których dotyczy umowa, to podatek dochodowy, podatek od osób prawnych, podatek od działalności przemysłowej i handlowej oraz podatek gruntowy. Z kolei w Austrii są to: podatek dochodowy, podatek od osób prawnych oraz podatek gruntowy. Podatek od majątku został zniesiony w obu krajach. Istnieje jednak pewna osobliwość w odniesieniu do podatku lokalnego (niem. Kommunalsteuer). Był on ujęty w starej umowie z Niemcami o unikaniu podwójnego opodatkowania, ponieważ wymieniony w niej był z nazwy „podatek od działalności przemysłowej i handlowej”. W nowej umowie nie został on już uwzględniony.

Wskazówka

Dzięki specjalnej regulacji również firmy mające swą siedzibę w Niemczech mogą być zwolnione z podatku lokalnego w ramach obowiązywania nowej umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania pomiędzy Austrią a Niemcami, o ile jest to przypadek, w którym Austria gwarantuje innemu państwu członkowskiemu UE zwolnienie z podatku lokalnego. Obecnie dzieje się tak w odniesieniu do niektórych państw UE.

Podział najważniejszych praw do opodatkowania

1. Dochody z majątku nieruchomego – podlegają opodatkowaniu w państwie, w którym znajduje się majątek (państwo położenia nieruchomości). Zaliczają się do nich przede wszystkim dochody z wynajmu i dzierżawy majątku w nieruchomościach.

2. Dochody z działalności gospodarczej oraz z samodzielnej działalności – zasadniczo prawo do opodatkowania całkowitego zysku ma państwo, w którym znajduje się główna siedziba przedsiębiorcy.

Wyjątek:

Jeśli przedsiębiorca ma siedzibę firmy w drugim państwie, wówczas to właśnie ten kraj jest uprawniony do opodatkowania zysków. Państwo będące główną siedzibą przedsiębiorcy może wtedy opodatkować tylko pozostałą część zysków.

Pod pojęciem „siedziby firmy” rozumiane jest każde stałe miejsce prowadzenia działalności/produkcji, w którym w pełni lub częściowo odbywa się działalność przedsiębiorstwa (jak np. centrum zarządzania przedsiębiorstwa, filia, zakład produkcyjny etc.). Place budowy i miejsca wykonywania prac montażowych uznawane są za siedzibę firmy tylko wtedy, gdy trwają dłużej niż 12 miesięcy. Stałe lokalizacje pełniące jedynie funkcję pomocniczą (np. terminale magazynowe czy miejsca ekspozycji) nie są uznawane za siedzibę firmy. Zasady te odnoszą się również do dochodów z udziałów w spółce osobowej. Ponadto w swojej istocie mają również zastosowanie w odniesieniu do działalności w wolnych zawodach.

3. Dochody z niesamodzielnej działalności, zasada podstawowa – wynagrodzenia za pracę zasadniczo podlegają opodatkowaniu w kraju, w którym wykonywana jest działalności zarobkowa. Prawo do opodatkowania przez państwo, w którym wykonywana jest działalność zarobkowa, związane jest z faktem, że to właśnie w nim dochody te zostały pierwotnie opodatkowane (klauzula „subject-to-tax”). W przeciwnym razie prawo do opodatkowania przechodzi na państwo, w którym dana osoba ma swoje stałe miejsce zamieszkania.

Wyjątek – reguła 183 dni

Mimo wykonywania pracy w innym państwie wynagrodzenie za pracę będzie opodatkowane w miejscu stałego zamieszkania pracownika (a nie w miejscu wykonywania działalności zarobkowej), jeśli pracodawca nie ma siedziby firmy w kraju wykonywania pracy i nie jest ona wykonywana dłużej niż przez 183 dni w danym roku kalendarzowym. Również w przypadku osób zatrudnionych transgranicznie dochody osiągnięte z działalności zarobkowej wykonywanej w innym kraju będą opodatkowane w państwie, w którym na stałe zamieszkują.

Uwaga: W przypadku transgranicznego leasingu pracowników zasadniczo nie obowiązuje reguła 183 dni.