Zasadniczo zabronione jest wykonywanie pracy w dniach ustawowo wolnych. Zakaz ten obowiązuje przez cały dzień, a więc przez całe 24 godziny od momentu rozpoczęcia danej doby. Za dni ustawowo wolne od pracy personelowi przysługuje normalne wynagrodzenie bez konieczności „odrabiania” ich w późniejszym terminie. Paragraf 10 niemieckiej ustawy o prawie pracy przewiduje jednak wyjątki od powyższej reguły.

Wyjątki – kiedy i konkretnie jakie?

Dotyczą one przykładowo pracowników ośrodków opieki, restauracji czy kin, którzy muszą pracować w dni ustawowo wolne od pracy, takie jak Boże Narodzenie, lub wziąć urlop w tym okresie. Ustawa przewiduje łącznie 16 wyjątków, obejmujących między innymi policjantów, lekarzy czy kelnerów. Poza tym zarówno 24 jak i 31 grudnia nie są oficjalnie dniami ustawo wolnymi od pracy. W związku z tym rządzą się one takimi samymi prawami jak każdy inny dzień roboczy. Jednak i w tej sytuacji to pracodawca ma prawo określić, kto musi pracować w okresie świąteczno-noworocznym. Zgodnie z paragrafem 106 ustawy o prowadzeniu działalności gospodarczej to szef podejmuje decyzję, kto z personelu jest zobligowany do pracy w Wigilię czy sylwestra. Decyzja ta musi być jednak podjęta zgodnie z tzw. zasadą słuszności, dlatego w przypadku wątpliwości większe szanse na wolne będą miały przykładowo osoby samotnie wychowujące dzieci.

Czy za pracę w Boże Narodzenie przysługuje dodatek do wynagrodzenia?

Wypłacanie dodatku za pracę w Boże Narodzenie leży w gestii danego pracodawcy. Z czysto ustawowej perspektywy pracownikom nie przysługuje prawo do dodatku za pracę w święta Bożego Narodzenia. Obowiązują tutaj analogiczne reguły jak w przypadku wszystkich innych świąt państwowych. Jeśli pracownik musi przyjść do pracy na przykład 26 grudnia, ma on jedynie prawo do otrzymania dnia wolnego w innym terminie, tak samo jak w przypadku pracy w niedzielę. Inne zasady dotyczą jednak pracy w porze nocnej, za którą obligatoryjnie przysługuje dodatek. Choć nie obligują do tego żadne zapisy ustawowe, wiele firm wypłaca pracownikom dodatek za pracę w Boże Narodzenie. Należy jednak zwrócić uwagę, że zwykle obejmuje on tylko dni będące ustawowo wolne od pracy. Osoby wykonujące pracę 24 lub 31 grudnia z reguły nie otrzymają więc żadnych dodatków. Wypłacanie dodatków przez firmę jest uregulowane w zbiorowym układzie pracy, umowie o pracę bądź w porozumieniu zakładowym. Jeśli dodatek do wynagrodzenia przewyższa 50 euro za godzinę, musi zostać opodatkowany. Wszelkie niższe kwoty są zwolnione z podatku, co odpowiada około 125 proc. płacy zasadniczej. Z kolei dodatki do wynagrodzenia za pracę w dniach 25–26 grudnia są zwolnione z podatku nawet aż do wysokości 150 proc. płacy zasadniczej.

Czy przysługuje mi dzień wolny za święto przypadające w weekend?

Jeśli Boże Narodzenie wypada w weekend i w związku z tym przypada dodatkowe wolne, niemieccy pracownicy mają zwyczajnie pecha. Inaczej wygląda to w innych krajach europejskich. Przykładowo Brytyjczycy czy Belgowie mają prawo do odbioru dnia wolnego za święto przypadające w niedzielę. Mimo to Niemcy wypadają całkiem nieźle na tle sąsiadów, ponieważ w prawie żadnym innym kraju nie ma aż tylu dni ustawowo wolnych od pracy.

Czy koniecznie muszę brać wolne w trakcie wyznaczonej przerwy urlopowej?

Zasadniczo pracodawca nie może narzucić terminu wykorzystania urlopu wypoczynkowego. Ma jednak prawo do wyznaczenia przerwy urlopowej w okresie świąteczno-noworocznym, która obejmuje wszystkich pracowników lub na przykład tylko pewne działy firmy. Jedynie rada zakładowa może pokrzyżować plany szefostwa, nie wyrażając zgody na przerwę urlopową w danym terminie. Pracodawca musi też pamiętać, że czas trwania przerwy urlopowej nie może przekraczać 3/5 rocznego wymiaru urlopu wypoczynkowego pracownika. Odstępstwo od tej reguły może mieć miejsce tylko w wyjątkowych przypadkach. Jeśli wszystko zostało ustalone zgodnie z prawem, pracownicy zobligowani są do pójścia na urlop w trakcie wyznaczonej przerwy. Indywidualne życzenia urlopowe muszą wówczas zejść na drugi plan.

Okres świąteczno-noworoczny 2017/2018

24 grudnia 2017 – niedziela

25 grudnia 2017 – dzień ustawowo wolny od pracy (I dzień Bożego Narodzenia)

26 grudnia 2017 – dzień ustawowo wolny od pracy (II dzień Bożego Narodzenia)

27–29 grudnia 2017 – trzy dni robocze

30 grudnia 2017 – dzień roboczy (tylko w przypadku 6-dniowego tygodnia pracy)

31 grudnia 2017 – sylwester (przypada w niedzielę)

1 stycznia 2018 – dzień ustawowo wolny od pracy (Nowy Rok)