Jak ustalana jest wysokość płacy minimalnej w Niemczech?
Jesienią ubiegłego roku płaca minimalna w Niemczech została podwyższona z 10,45 euro do 12 euro poprzez przegłosowanie stosownej ustawy w niemieckim parlamencie. Zwykle odpowiedzialna za to jest jednak Komisja ds. Płacy Minimalnej (niem. Mindestlohnkommission). Składa się ona z trzech wysokich rangą przedstawicieli pracodawców i związków zawodowych, dwóch naukowców i przewodniczącą/ego, którzy dyskutują co dwa lata o podwyżce płacy minimalnej. Uwzględniany jest przy tym stan i zmiany w zbiorowych układach pracy w kraju. Następnie Komisja przedstawia wniosek, który rząd zazwyczaj wprowadza drogą rozporządzenia.
Podwyżka Mindestlohn. Dlaczego tym razem było inaczej?
Po raz pierwszy przedstawiciele pracodawców i pracowników w Komisji nie zgodzili się co do kwoty podwyżki. Przedstawiciele związku domagali się znacznie wyższej podwyżki płacy minimalnej. Aby przełamać impas między obiema stronami, w grę wchodziło uchwalenie ustawy o płacy minimalnej: przewodnicząca komisji Christiane Schönefeld przedstawiła propozycję mediacji. Ale ponieważ i tą drogą nie uzyskano większości, Schönefeld skorzystała ze swojego prawa głosu (przewidzianego w takiej sytuacji) i pomogła uzyskać większość. Strona związkowa została przegłosowana.
Ile osób pracuje obecnie za płacę minimalną w wysokości 12 euro?
Nie da się tego dokładnie określić. Według najnowszych informacji Federalnego Urzędu Statystycznego (niem. Statistisches Bundesamt), w październiku w sektorze niskich płac zatrudnionych było około 6 milionów pracowników (15%). Obszar niskich płac obejmuje prace, za które płaci się mniej niż 12,76 euro za godzinę. Z informacji wynika, że na podwyżce płacy minimalnej do 12 euro w październiku skorzystało ok. 5,8 miliona osób, które wcześniej zarabiały mniej niż 12 euro za godzinę.
Czy płaca minimalna w Niemczech jest brutto, czy netto?
Chodzi o kwotę brutto. Według Federalnego Ministerstwa Pracy (niem. Bundesarbeitsministerium) pracownicy pracujący w 40 godzin tygodniowo za płacę minimalną zarabiają około 2080 euro brutto miesięcznie. Jak zwykle to, ile z tego pozostaje netto po odliczeniu podatków, składek na emeryturę, ubezpieczenia zdrowotnego, pielęgnacyjnego i ubezpieczenia od bezrobocia, zależy od różnych czynników, takich jak klasa podatkowa, stan cywilny czy liczba dzieci.
Co grozi pracodawcy, który płaci mniej niż przewiduje prawo?
Pracodawcy, który płaci mniej niż jest to przewidziane przez prawo, grozi grzywna do 500.000 euro. Ponadto firma może zostać wykluczona z przetargów dotyczących zamówień publicznych.
Wskazówka:
Na stronie internetowej Federalnego Ministerstwa Pracy (niem. Bundesarbeitssministerium) znajduje się „kalkulator płacy minimalnej”: wprowadzając wynagrodzenie brutto i tygodniowy czas pracy, można sprawdzić, czy wynagrodzenie nie jest niższe od płacy minimalnej. W przypadku naruszeń, we właściwym urzędzie celnym dostępna jest infolinia dotycząca płacy minimalnej (niem. Mindestlohn-Hotline), z której można skorzystać, by zgłosić nieprawidłowości.
Czy stażyści, uczniowie i zatrudnieni na Minijob również mają prawo do płacy minimalnej?
Zatrudnieni na tzw. drobnym etacie, czyli Minijob w Niemczech, są objęci ustawą dot. płacy minimalnej. Jeśli natomiast chodzi o uczniów i praktykantów, to obowiązują odrębne zasady. Praca uczniów generalnie nie podlega płacy minimalnej: każda osoba w wieku poniżej 18 lat, która nie posiada jeszcze kwalifikacji zawodowych, nie kwalifikuje się. W przypadku staży, jeśli są dobrowolnymi „stażami orientacyjnymi” towarzyszącymi studiom lub szkoleniom, nie przysługuje wynagrodzenie minimalne, chyba że trwają one dłużej niż trzy miesiące. Również podczas odbywania „praktyk obowiązkowych”, które należy odbyć w ramach kursu, prawo o płacy minimalnej nie ma zastosowania.
Jak kształtowała się płaca minimalna w porównaniu z inflacją od czasu jej wprowadzenia?
Od czasu jej wprowadzenia w 2015 r. płaca minimalna stopniowo wzrastała z 8,50 euro do 12 euro – wzrost o 41%. Szczególnie duże wzrosty nastąpiły w ubiegłym roku. Pod koniec 2021 roku płaca minimalna wynosiła 9,60 euro. Następnie w trzech krokach wzrosła do 12 euro w 2022 roku. Według Federalnego Urzędu Statystycznego (niem. Statistisches Bundesamt) ceny konsumpcyjne (żywność, energia, czynsz, odzież itp.) wzrosły o 16,6% w latach 2015-2022, w oparciu o średnią roczną wartość inflacji.
