Z nowych uregulowań skorzystają przede wszystkim rodzice, którzy podczas pobierania zapomogi rodzicielskiej Elterngeld pracują w niepełnym wymiarze godzin. Świadczenie Elterngeld Plus umożliwi im elastyczniejsze podzielenie między sobą urlopu rodzicielskiego oraz dłuższe pobieranie świadczenia Elterngeld.

Nowe zasady obowiązują wyłącznie w stosunku do dzieci urodzonych od 1 lipca 2015. Wprawdzie nowa ustawa weszła już w życie z dniem 1 stycznia 2015, lecz najistotniejsze nowe uregulowania mają zastosowanie w stosunku do pracowników, których dzieci przyszły na świat po 1 lipca 2015.

Świadczenie Elterngeld może być pobierane aż 28 miesięcy

Dzięki nowym zasadom rodzice pracujący w niepełnym wymiarze godzin mogą pobierać zapomogę rodzicielską Elterngeld dwa razy dłużej niż dotychczas. Miesiąc pobierania „zwykłego” Elterngeld staje się już dwoma miesiącami pobierania Elterngeld Plus. Tzw. Elterngeld Basis (czyli Elterngeld w dotychczasowej, tradycyjnej wersji), Elterngeld Plus oraz miesiące partnerstwa (niem. Partnerschaftsmonate, czyli okres, w którym oboje rodziców sprawują opiekę nad dzieckiem) mogą być ze sobą łączone na różne sposoby. Odpowiednio zróżnicowany będzie też okres pobierania Elterngeld.

Przykład – okres pobierania świadczenia Elterngeld

Jeśli jedno z rodziców całkowicie zrezygnuje z pracy zawodowej, świadczenie Elterngeld w tradycyjnej wersji może być pobierane w pełnej wysokości, tak jak dotychczas, przez maksymalnie 14 miesięcy. Jeśli jednak rodzic będzie pobierał wyłącznie Elterngeld Plus, świadczenie to wypłacane będzie aż do 24 miesięcy. Jeśli dodatkowo zostaną spełnione warunki do uzyskania bonusu partnerstwa (niem. Partnerschaftsbonus), okres pobierania Elterngeld może trwać nawet 28 miesięcy. Są tutaj możliwe różne warianty.

Elterngeld Plus: Dzięki bonusowi partnerstwa można zyskać 4 dodatkowe miesiące wypłaty Elterngeld

Dzięki tzw. bonusowi partnerstwa każdy z obojga rodziców otrzymuje możliwość pobierania świadczenia Elterngeld Plus przez 4 kolejne miesiące. Muszą jednak zostać przy tym spełnione takie warunki jak: oboje rodziców pracują w niepełnym wymiarze godzin (przeciętnie 25–30 godzin tygodniowo) i ma to miejsce w okresie pobierania Elterngeld Plus lub następuje bezpośrednio po nim. Tak zwane miesiące partnerstwa mogą być pobierane tylko w jednej części, bez dokonywania podziału na krótsze okresy. Bonus partnerstwa w postaci dodatkowych 4 miesięcy świadczenia Elterngeld Plus otrzymują również matki i ojcowie samotnie wychowujący dzieci, mający wspólne prawo do opieki nad potomkiem.

Zmiany w urlopie rodzicielskim

Tak jak dotychczas, każdy z obojga rodziców będzie mógł skorzystać z maksymalnie 3-letniego urlopu rodzicielskiego. Nowością, obowiązującą rodziców dzieci urodzonych po 1 lipca 2015, jest możliwość swobodniejszego kształtowania przebiegu ww. urlopu i pojawiły się tu następujące możliwości: urlop rodzicielski może zostać podzielony na maksymalnie trzy części (dotychczas były tylko dwie), 24 miesiące urlopu rodzicielskiego (dotychczas 12) mogą zostać wykorzystane pomiędzy 3. a 8. rokiem życia dziecka.

Jeśli jednak trzecia część urlopu rodzicielskiego przypada w okresie pomiędzy trzecimi a ósmymi urodzinami dziecka, jako pracodawca masz prawo do odrzucenia takiego wniosku w ciągu 8 tygodni, o ile istnieją ku temu ważne przesłanki podyktowane sytuacją firmy.

Uwaga: Twoja zgoda nie jest już konieczna!

Dotychczas przeniesienie części urlopu wychowawczego na okres pomiędzy 3. a 8. rokiem życia dziecka było możliwe wyłącznie za zgodą pracodawcy. Od teraz, tj. w przypadku narodzin od 1 lipca 2015, twoja zgoda nie jest już konieczna.

Możliwość pracy w niepełnym wymiarze godzin podczas urlopu rodzicielskiego

Podczas urlopu rodzicielskiego dozwolona jest praca w wymiarze nie przekraczającym 30 godzin tygodniowo. Zmianie nie uległa zasada, zgodnie z którą pracownikom w trakcie urlopu wychowawczego dwukrotnie przysługuje prawo do zmniejszenia wymiaru czasu pracy, jeśli zostaną spełnione następujące warunki: stosunek pracy trwa od co najmniej 6 miesięcy; czas pracy ma zostać zmniejszony na co najmniej 2 miesiące do przeciętnie 15–30 godzin tygodniowo; pracodawca zatrudnia powyżej 15 pracowników; nie istnieją żadne ważne, podyktowane sytuacją firmy przesłanki, które uniemożliwiałyby dokonanie takiej redukcji czasu pracy. Ważną przesłanką może być tu np. fakt, że jako pracodawca pomimo usilnych starań nie jesteś w stanie znaleźć zastępstwa za częściowo nieobecnego pracownika, ewentualnie nie jest możliwe dokonanie zmian w podziale obowiązków poszczególnych osób lub też nie ma możliwości obsadzenia pracownika po takiej redukcji czasu pracy. Należy jednak pamiętać, że w przypadku ewentualnego sporu przed sądem sytuację taką trzeba będzie bardzo dokładnie udokumentować.

Wskazówka: Prawo do pracy w niepełnym wymiarze godzin nie obowiązuje w małych firmach, zatrudniających maksymalnie 15 pracowników (nie licząc osób odbywających naukę zawodu).

Nowe terminy zgłaszania pracodawcy urlopu rodzicielskiego oraz chęci pracy w niepełnym wymiarze godzin

Jeśli pracownik chce skorzystać z urlopu rodzicielskiego przed ukończeniem 3. roku życia dziecka, musi poinformować o tym pracodawcę najpóźniej 7 tygodni przed jego rozpoczęciem. Taki sam okres obowiązuje również w przypadku chęci podjęcia pracy w niepełnym wymiarze godzin. Brak informacji zwrotnej ze strony pracodawcy (również odnośnie do ewentualnego podziału czasu pracy) jest równoznaczny z udzieleniem zgody. Inaczej sytuacja wygląda w przypadku urlopu rodzicielskiego po 3. urodzinach dziecka. Wówczas jako pracodawca musisz zostać poinformowany o tym już 13 tygodni przed planowanym urlopem. To samo dotyczy wniosku o zmniejszenie wymiaru czasu pracy – musi on zostać złożony również 13 tygodni wcześniej. Jeśli w ciągu 8 tygodni od złożenia wniosku nie udzielisz pracownikowi informacji zwrotnej, jest to równoznaczne z twoją akceptacją.

Zmiany w zakresie ustawowej ochrony przed wypowiedzeniem

Okres ochrony przed wypowiedzeniem w trakcie urlopu rodzicielskiego również został odpowiednio zmieniony i obecnie rozpoczyna się on wraz ze złożeniem wniosku – najwcześniej 8 tygodni przed rozpoczęciem urlopu rodzicielskiego w przypadku urlopu do 3. roku życia dziecka; najwcześniej 14 tygodni przed rozpoczęciem urlopu rodzicielskiego w przypadku urlopu po 3. roku życia dziecka.

Uwaga:Podczas urlopu rodzicielskiego nie jest możliwe zwolnienie pracownika, również w formie wypowiedzenia w trybie natychmiastowym z ważnej przyczyny. Tylko w szczególnych przypadkach możliwe jest wypowiedzenie umowy za urzędową zgodą.

Nowe reguły obowiązują w odniesieniu do urodzeń od lipca 2015

Jeśli dziecko twojego pracownika przyszło na świat przed 1 lipca 2015, w dalszym ciągu mają zastosowanie stare zasady. Oznacza to między innymi, że każdy z obojga rodziców może podzielić swój urlop rodzicielski na maksymalnie dwie części; tylko 12 miesięcy urlopu może zostać wykorzystanych w okresie pomiędzy 3. a 8. rokiem życia dziecka; dodatkowo zgodę musi wyrazić pracodawca; ww. część urlopu musi zostać zgłoszona pracodawcy w formie pisemnej najpóźniej 7 tygodni przed jej rozpoczęciem, ochrona przed wypowiedzeniem rozpoczyna się więc odpowiednio na 8 tygodni przed początkiem takiego urlopu. Obowiązujące dotychczas przepisy dotyczące adoptowanych dzieci nie uległy zmianom po 1 lipca 2015.

Obsada personelu stanie się trudniejsza

Nowe uregulowania umożliwią rodzicom o wiele swobodniejsze rozporządzanie urlopem rodzicielskim. Jednak od ciebie, jako pracodawcy, będzie wymagało to jeszcze większej elastyczności. Bonus partnerstwa może prowadzić do większej ilości wniosków o pracę w niepełnym wymiarze godzin w czasie urlopu rodzicielskiego. W twojej firmie może dojść również do sytuacji, w której zatrudniany będzie pracownik mający prawo do urlopu rodzicielskiego „przeniesionego” na okres przypadający po 3. roku życia dziecka. Ponieważ zgoda pracodawcy nie jest już konieczna, prawo do takiego przeniesionego urlopu jest wiążące również dla nowego pracodawcy. Jeśli jednak pracownik ten poinformuje cię o chęci skorzystania z pozostałej części urlopu rodzicielskiego, masz prawo zażądać od niego zaświadczenia o urlopie wykorzystanym już u poprzedniego pracodawcy.