Jak definiowane jest pojęcie dochodu i jakie dochody brane są pod uwagę przy zasiłku dla bezrobotnych Arbeitslosengeld II?

Otóż każde wpływy gotówkowe lub mające określoną wartość materialną określane są mianem dochodu. Nie ma przy tym znaczenia, z jakiego źródła pochodzi dany dochód. Nie są wliczane jedynie pewne kwoty wolne od podatku, które zostaną omówione dokładniej w dalszej części tego artykułu. Za dochód, brany pod uwagę przy przyznawaniu Arbeitslosengeld II, uznawane są między innymi następujące wpływy: przychody z samodzielnej oraz niesamodzielnej działalności zarobkowej, świadczenia pieniężne typu zasiłek dla bezrobotnych czy zasiłek chorobowy, zyski z kapitału oraz z odsetek, świadczenia alimentacyjne, dochody z gospodarki rolnej i leśnej, wpływy z dzierżawy i wynajmu, renty/emerytury, zwroty podatku. W pewnych sytuacjach za dochód uznawany jest również zasiłek rodzinny Kindergeld oraz zasiłek wychowawczy Elterngeld.

Jakiego rodzaju dochody nie podlegają uwzględnieniu?

Do wpływów nie podlegających uwzględnieniu należą tzw. dochody uprzywilejowane (zgodnie z par. 11a II księgi Kodeksu socjalnego). Zaliczają się do nich w szczególności: świadczenia wynikające z II księgi Kodeksu socjalnego, tj. Arbeitslosengeld II, zasiłek socjalny (niem. Sozialgeld) oraz świadczenia przeznaczone na kształcenie, podstawowa renta/emerytura – w rozumieniu federalnej ustawy o świadczeniach na rzecz ofiar działań wojennych, zapomogi i renty w rozumieniu federalnej ustawy odszkodowawczej, wypłacane w związku z utratą życia, uszczerbkami na zdrowiu oraz obrażeniami ciała, przychody z programu dla bezrobotnych o nazwie „Ein-Euro-Job”, które zgodnie z ustawą o ubezpieczeniach społecznych nie są objęte obowiązkiem ubezpieczenia. A jak właściwie rozumieć pojęcie dochodów wspólnego gospodarstwa domowego? Otóż jeśli dana osoba zamieszkuje wspólnie ze swoim partnerem, zaliczany on będzie do tzw. wspólnego gospodarstwa domowego. O osobach pozostających we wspólnym gospodarstwie domowym możemy mówić w sytuacji, gdy kilka osób dzieli dane gospodarstwo domowe z osobami w wieku produkcyjnym i wspólnie je utrzymuje. W przypadku obliczania wysokości udzielanego świadczenia Arbeitslosengeld II pod uwagę zostanie więc wzięty dochód wszystkich osób wchodzących w skład wspólnego gospodarstwa domowego. Uwzględnione mogą zostać między innymi dochody małżonka, partnera lub nie będących w związku małżeńskim dzieci, żyjących we wspólnym gospodarstwie domowym. Jeśli sam wnioskodawca nie pozostaje w związku małżeńskim i ma poniżej 25 lat, wliczone zostaną również dochody i majątek jego rodziców.

Jakie składniki majątku uznawane są za „użyteczne”?

Majątek określany jest mianem użytecznego, gdy może służyć do bezpośredniego zapewnienia bytu lub też gdy można go wykorzystać do sprzedaży, wynajmu, dzierżawy lub jako zabezpieczenie pożyczki pod zastaw w celu częściowego lub całkowitego pokrycia kosztów utrzymania. Nie ma przy tym znaczenia, czy majątek jest pochodzenia krajowego czy zagranicznego. Za „użyteczne” wartości majątku mogą zostać uznane między innymi: gotówka, saldo rachunku oszczędnościowo-rozliczeniowego, zgromadzone oszczędności, bony oszczędnościowe, papiery wartościowe, własność domu, gruntu lub mieszkania, środki zgromadzone na kontach inwestycyjnych, kapitałowe ubezpieczenia na życie. Urząd zatrudnienia ma więc prawo wymagać, by przed przyznaniem świadczenia Arbeitslosengeld II wnioskodawca wyczerpał najpierw swoje oszczędności lub wypowiedział umowę kapitałowego ubezpieczenia na życie. W przypadku świadczenia dla bezrobotnych Hartz IV kwota wolna dla oszczędności emerytalnych wyliczana jest na podstawie liczby ukończonych lat pomnożonej przez 750. Przykładowo u 45-letniej osoby: 45 × 750 = 33 750 euro. Należy przy tym jednak przestrzegać maksymalnej wysokości kwoty wolnej, która prezentuje się następująco:

– dla osób urodzonych do roku 1957 – 48 750 euro,

– dla osób urodzonych w latach 1958–1963 – 49 500 euro,

– dla osób urodzonych w 1964 roku i później – 50 250 euro.

Jeśli wartość godziwa, czyli wartość odkupu kapitałowego ubezpieczenia na życie, okaże się wyższa od przewidzianej maksymalnej kwoty wolnej, powstała różnica będzie musiała zostać wykorzystana. Dopiero wtedy zostanie przyznane świadczenie Arbeitslosengeld II. Urząd może jednak wymagać rozwiązania umowy takiego ubezpieczenia tylko wtedy, gdy beneficjent świadczenia Hartz IV straci na tym nie więcej niż 10 procent wpłaconych wkładów własnych.