Od 2022 r. w Zurychu obowiązuje zasada: Ci, którzy piszą dla miasta i chcą dotrzeć do wszystkich płci, mogą to zrobić za pomocą terminów neutralnych lub za pośrednictwem tzw. gwiazdy płci (niem. Genderstern). Jak to wygląda w Szwajcarii?
Miasta i szkoły otwarte na gwiazdy płci
Zurych jest jednym z pierwszych miast w Szwajcarii, które umieściło gwiazdę płci w swoim regulaminie. Chodzi jednak wyłącznie o to, w jaki sposób władze miasta komunikują się z mieszkańcami Zurychu na piśmie. Nie oznacza to, że szkoły i uczelnie w kantonie muszą używać języka neutralnego płciowo.
Uniwersytet w Zurychu pozwala studentom swobodnie korzystać z pisowni, o ile jest ona dostosowana do adresata i jednolita. Szkoły podstawowe i średnie dążą się do podniesienia świadomości na temat równouprawnienia płci. Program 21 dotyczy płci i ról związanych z nimi związanych, ale nie zawiera szczegółowych wytycznych dotyczących stosowania gwiazd płci.
W Szwajcarii nie istnieje jednolity wymóg używania języka dostosowanego do płci w szkołach.
Inne miasta nie czekały długo
Spojrzenie na regulamin drugiego co do wielkości miasta w kantonie Zurych pokazuje, że Winterthur używa w swojej komunikacji głównie liczby mnogiej, rezygnując z gwiazdy płci. Miasto Berno wprowadziło ją w 2022 w tym samym czasie co Zurych, a miasto Lucerna dopiero niedawno, 1 września 2024 roku.
Zaledwie kilka kilometrów dalej na północ, w Emmen, znak specjalny nie jest tematem, jak donosi „Luzerner Zeitung”. Rada Gminy uważa, że ważne jest, aby zwracać się do wszystkich ludzi, ale znaki specjalne są niewłaściwą drogą. Wniosek o zakazanie gwiazd płci w gminie Emmen został jednak odrzucony. Inne gminy, takie jak Muhen, ogłosiły to oficjalnie: w czerwcu mieszkańcy Mühel odrzucili zmianę regulaminu z gwiazdą płci.
Wytyczne na podstawie Dudena
Użycie gwiazd płci tworzy przepaść między urzędami miejskimi i kantonalnymi. Kantony patrzą w górę. W ten sposób większość niemieckojęzycznych kantonów kieruje się wytycznymi Kancelarii Federalnej. Na swoich stronach internetowych wyraźnie odsyłają na różne sposoby do nich.
Zgodnie z wytycznymi, preferowana powinna być forma zbiorowa, czyli tzw. Paarform (np. Schweizerinnen und Schweizer – Szwajcarki i Szwajcarzy), pisownia oszczędnościowa (np. Richterin/der Richter) w tabelach, rzeczowniki oraz oznaczenia zbiorowe. Znaki takie jak podkreślenie, dwukropek i gwiazda płci są niedozwolone. Jedynym wyjątkiem jest ukośnik (np. Bürger/-innen) w tekstach, które mają ograniczone miejsce, takich jak tabele.
Wytyczne Urzędu Kancelarii Federalnej są podobne do wytycznych Dudena. Najwyższa instancja niemieckiej pisowni nie obejmuje w oficjalnym zbiorze przepisów różnych rodzajów pisowni wrażliwych na płeć. Nie ma w tym zakresie oficjalnych standardów. Duden opisuje znaki specjalne jako sposób na równe traktowanie wszystkich płci pod względem językowym, przy czym „gwiazda staje się coraz bardziej powszechna w praktyce pisarskiej”.
Źródło: blick
