Niemieckie przepisy techniczne ustalają standardy

Minimalne wymagania dla temperatur w pomieszczeniach pracowniczych są zasadniczo ustalone w niemieckim prawie pracy. Tam można jednak znaleźć tylko informację, że pomieszczenia pracownicze powinny mieć sprzyjającą zdrowiu temperaturę odpowiednią do stopnia pracy i wysiłku zatrudnionych.

Rozporządzenie Arbeitsstättenverordnung zostało jednak rozszerzone przez tzw. Technische Regeln für Arbeitsstätten (przepisy techniczne dla pomieszczeń pracowniczych). W nich zawarto już bardziej precyzyjne zasady. Przede wszystkim wysiłek w pracy został podzielony na trzy poziomy: mały, średni i duży.

W przypadku małego wysiłku fizycznego często jest mowa o pracy biurowej, podczas gdy prace rzemieślnicze są uznawane za średni wysiłek. Duży wysiłek fizyczny ma miejsce, gdy pracownicy muszą wykonywać całym ciałem przez dłuższy czas swoje obowiązki. Noszenie i podnoszenie ciężkich elementów należy przykładowo do tej kategorii. 

Jak więc kategoryzować odpowiednie obowiązki pracowników? O tym firma musi zdecydować dla każdego przypadku osobno. Głos w tej sprawie ma także rada zakładowa.

Temperatura minimalna w miejscu pracy w Niemczech

Temperatura minimalna, która powinna panować w miejscu pracy, jest określana na podstawie stopnia wysiłku fizycznego:

• Jeśli pracownik wykonuje łatwe lub średniotrudne obowiązki w większości w pozycji siedzącej, w pomieszczeniu musi panować temperatura przynajmniej 19-20 stopni Celsjusza. 
• W przypadku pracy stojącej musi panować 19 stopni Celsjusza przy małym wysiłku lub 17 stopni Celsjusza przy średniotrudnych obowiązkach. 
• W przypadku dużego wysiłku fizycznego temperatura nie może spaść poniżej 12 stopni Celsjusza. 

Z kolei w pomieszczeniach sanitarnych i przeznaczonych na przerwę musi panować przynajmniej 21 stopni Celsjusza.

Do obowiązków rady zakładowej należy sprawdzanie, czy pracodawca trzyma się standardów prawnych.

Praca w zimnie – kiedy pracodawca musi zadziałać?

Jeśli temperatura spadnie w pomieszczeniach poniżej wyżej podanych granic minimalnych, pracodawca musi zapewnić środki ochrony. Może to być przykładowo dodatkowy grzejnik, dodatkowy czas na ogrzanie lub odpowiednie ubranie. Rada zakładowa musi mieć prawo głosu w tej sprawie, oceniając czy wprowadzone rozwiązania, są wystarczające.

Jeśli pracodawca nie podejmie żadnych kroków w celu zmniejszenia uczucia zimna w miejscu pracy, zatrudnieni nie mogą tak po prostu przestać wykonywać swoich obowiązków. Najpierw rada zakładowa musi zażądać od niego podjęcia konkretnych działań. Jeśli pracodawca mimo to nic nie zrobi, a temperatura powietrza będzie tak niska, że będzie miała negatywny wpływ na zdrowie pracowników, ci będą mogli zaprzestać wykonywania obowiązków.

To może okazać się jednak problematyczne. Zatrudnieni musieliby w takiej sytuacji udowodnić bowiem, że temperatura w miejscu pracy stwarza ryzyko dla zdrowia. Przed zaprzestaniem pracy, warto więc najpierw zwrócić się do rady zakładowej. Inaczej taki ruch może skończyć się naganą lub zwolnieniem.

Praca w chłodniach i na świeżym powietrzu w Niemczech – co mówi prawo?

Jeśli zatrudnieni pracują w chłodniach lub na świeżym powietrzu, pracodawca jest zobowiązany do zapewnienia odpowiednich środków ochrony zdrowia. Jego obowiązkiem jest specjalne ubranie chroniące przed zimnem, jak i osobne pomieszczenia na ogrzanie i przebranie. W przypadku bardzo trudnych warunków pracy (od -5 stopni Celsjusza) pracodawca musi zamówić specjalne urządzenia do ogrzania i suszenia ubrań chroniących przed zimnem.

Zatrudnieni pracujący w pomieszczeniach poniżej -25 stopni Celsjusza, mają prawo do regularnych badań medycznych.

Dodatkowo prawo stanowi, jak długo pracownicy mogą wykonywać swoje obowiązki w zimnie. W przypadku temperatur do -5 stopni Celsjusza po 2,5 h pracy należy pójść na przerwę. Przy temperaturach od -5 do -30 stopni Celsjusza przerwy muszą następować po 1,5 h pracy.

W przypadku pracy w zimnie na świeżym powietrzu dodatkowo mają miejsce często niekorzystne warunki pogodowe, jak wiatr czy opady. W takiej sytuacji pracodawca jest zobowiązany do zapewnienia pracownikom odpowiedniego stroju ochronnego i wyposażenia lub chronienia ich przed wiatrem i opadami za pomocą odpowiednich działań. 

Oblodzone powierzchnie należy posypać specjalnym środkiem, śnieg jak najszybciej usunąć z miejsca pracy. W ten sposób ryzyko wypadku zostanie znacząco zmniejszone.

Kiedy należy się dodatek za pracę w zimnie, czyli Kältezuschlag w Niemczech?

W branżach, w których pracownicy mają do czynienia z ekstremalnymi warunkami i mogą nawet ryzykować swoje zdrowie, często otrzymują tak zwany dodatek za trudne warunki pracy, czyli Erschwerniszuschlag. Jest to rodzaj dodatku, który pracownicy otrzymują oprócz regularnego wynagrodzenia lub pensji. 

W zależności od powodu przyznania dodatku, jest on również potocznie nazywany dodatkiem za niebezpieczeństwo (niem. Gefahrenzulage), dodatkiem za brud (niem. Schmutzzulage) lub dodatkiem za pracę w zimnie (Kältezulage). 

Pracownicy mają prawo do dodatku za trudne warunki pracy, jeśli zostało to uzgodnione w zbiorowym układzie pracy, umowie o pracę lub umowie indywidualnej. Uprawnienie to może również wynikać z tak zwanej praktyki zakładowej. Dzieje się tak w przypadku, gdy firma wypłacała premie przez długi czas, nawet jeśli nie zostały one nigdzie określone na piśmie. Pracownicy mogą wówczas powoływać się na zwyczaj zakładowy.

Najczęstszym przypadkiem przyznania dodatków jest sytuacja, w której występuje wysoki poziom obciążenia fizycznego. Obejmuje to na przykład pracę przy linii montażowej lub pracę wymagającą podnoszenia i przenoszenia ciężkich ładunków. Jednak szczególnie silne wpływy środowiskowe mogą również uzasadniać przyznanie dodatku za trudne warunki pracy. Obejmują one na przykład narażenie na brud, ciepło, zimno, opary itp. 

Przykładowo, pracownicy zatrudnieni w chłodniach zazwyczaj otrzymują dodatek za pracę w trudnych warunkach (w tym przypadku dodatek za pracę w niskich temperaturach).