Pytania i odpowiedzi o Kurzarbeit w Niemczech

kurzarbeit, niemcy, dodatek, kug, kurzarbeitergeld
Foto: Depositphotos
Niemiecka gospodarka słabnie, a wiele miejsc pracy w przemyśle jest zagrożonych. Jednym ze sposobów zapobiegania bezrobociu jest dodatek za skrócony czas pracy, czyli Kurzarbeitergeld. Może on zabezpieczyć zatrudnienie, jeśli firmy muszą tymczasowo zmniejszyć liczbę godzin pracy swoich pracowników z powodów ekonomicznych. Oto najważniejsze kwestie związane z Kurzarbeit w Niemczech.

Czym jest Kurzarbeit w Niemczech, czyli skrócony czas pracy?

Kurzarbeit, czyli praca w skróconym wymiarze czasu oznacza, że wszyscy lub tylko niektórzy pracownicy firmy pracują mniej godzin niż normalnie. Możliwe jest też, że niektórzy pracownicy w ogóle nie pracują podczas skróconego czasu pracy. Jest to określane jako „zerowy skrócony czas pracy”, czyli tzw. Kurzarbeit null.

Dzięki Kurzarbeit pracodawcy mogą skrócić czas pracy swoich pracowników, ze względu na przestoje w firmie, które są pokłosiem kryzysu i małej ilości zleceń. Przykładowo firma może zredukować czas pracy z 40 h miesięcznie do 20 h miesięcznie. Powodem przejścia na Kurzarbeit w Niemczech może być np. mała ilość zleceń.

Jeśli przedsiębiorstwa zgłoszą skrócony czas pracy w Federalnym Urzędzie Pracy (niem. Bundesagentur für Arbeit), mogą otrzymać dla swoich zatrudnionych świadczenie Kurzarbeitergeld. Oznacza to, że BA przejmie część kosztów wynagrodzeniowych.

Pracodawcy mogą zgłosić skrócony czas pracy w Federalnej Agencji Pracy (BA) dla całej firmy, jej części lub danego działu. 

Kiedy Niemcy mogą zgłosić Kurzarbeit?

Dodatek za skrócony czas pracy, czyli Kurzarbeitergeld (w skrócie KUG),  jest wypłacany tylko wtedy, gdy utrata pracy powoduje, że dotknięci nią pracownicy otrzymują niższe wynagrodzenie. 

Obowiązuje następująca zasada: co najmniej jedna trzecia pracowników musi utracić wynagrodzenie o więcej niż 10% w danym miesiącu. 

Czy pracodawcy mogą sami zarządzić skrócony czas pracy? 

Nie, pracodawcy nie mogą jednostronnie zarządzić skróconego czasu pracy. Kurzarbeit zawsze wymaga:

  • porozumienia zakładowego między pracodawcą a radą zakładową lub
  • klauzuli w umowie o pracę lub
  • postanowienia w zbiorowym układzie pracy lub
  • zgody pracowników

Które firmy mogą wprowadzić Kurzarbeit? 

Wszystkie firmy komercyjne mogą ubiegać się o wprowadzenie Kurzarbeit, w tym firmy, które służą celom kulturalnym lub społecznym. Praca w skróconym wymiarze godzin nie zależy od wielkości firmy. Warunkiem jest zatrudnianie co najmniej jednego pracownika zależnego.

Jak wnioskować o skrócony czas pracy?

Aby ubiegać się o pracę w skróconym wymiarze godzin, należy wykonać następujące 3 kroki: 

  1. Pracodawca musi zgłosić skrócony czas pracy do agencji pracy 

Wniosek o dodatek z tytułu skróconego czasu pracy (Kurzarbeitergeld) zazwyczaj składa pracodawca. W tym celu musi on pisemnie powiadomić agencję pracy o pracy w skróconym wymiarze godzin. Do pisemnego zgłoszenia należy dołączyć oświadczenie rady zakładowej.

Aby móc złożyć zawiadomienie, pracodawca musi ogłosić decyzję o wprowadzeniu skróconego czasu pracy pracownikom, których to dotyczy. W tym celu pracodawca i rada zakładowa zazwyczaj zawierają porozumienie zakładowe. Jeśli nie ma rady zakładowej, wszyscy pracownicy, których dotyczy skrócony czas pracy, muszą podpisać oświadczenie o wyrażeniu zgody.

Aby miesiąc, w którym doszło do skrócenia czasu pracy, został wzięty pod uwagę, pisemne powiadomienie o skróceniu czasu pracy musi wpłynąć do agencji pracy najpóźniej ostatniego dnia tego miesiąca. 

Uwaga: jeśli powiadomienie o skróconym czasie pracy wpłynie zbyt późno – na przykład z powodu zakłóceń w procesie pocztowym – świadczenia z tytułu skróconego czasu pracy mogą zostać przyznane dopiero od następnego miesiąca. Dlatego wskazane jest skorzystanie z drogi cyfrowej za pośrednictwem e-usługi Federalnej Agencji Pracy. 

  1. Podstawowe zatwierdzenie skróconego czasu pracy przez Federalną Agencję Pracy

Federalna Agencja Pracy sprawdza, czy spełnione są warunki uprawniające do zasiłku z tytułu skróconego czasu pracy. Jeśli wynik kontroli jest pozytywny, dodatek z tytułu skróconego czasu pracy zostanie przyznany od miesiąca, w którym otrzymano zgłoszenie.

  1. Miesięczny wniosek pracodawcy o przyznanie dodatku z tytułu skróconego czasu pracy (Kurzarbeitergeld)

Pracodawca oblicza dodatek za skrócony czas pracy Kurzarbeitergeld i wypłaca go pracownikom. Następnie pracodawca składa wniosek do odpowiedniej agencji pracy o zwrot wypłaconej kwoty. 

Dlaczego Kurzarbeit jest lepsze niż zwolnienie?

Miejsca pracy są zachowane i możliwy jest elastyczny powrót do pracy. Firma unika tym samym długich procesów aplikacyjnych, rekrutacyjnych i zapoznawczych. Przeszkoleni specjaliści pozostają w firmie.

Pracodawcy powinni pamiętać, że zwolnienia podlegają także okresom wypowiedzenia, a osoby nimi dotknięte mają prawo do pełnego wynagrodzenia, niezależnie od tego, czy są nadal zatrudnione, czy nie.

Dodatek za skrócony czas pracy – Kurzarbeitergeld, ma na celu zabezpieczenie płynności finansowej pracodawców oraz tym samym zachowanie miejsc pracy. Jeśli późniejsze zwolnienie jest nieuniknione, Kurzarbeit nie wlicza się do kwoty i czasu trwania zasiłku dla bezrobotnych.

Czy można odmówić pracy w skróconym wymiarze godzin?

Odmowa pracy w skróconym wymiarze czasu pracy jest prawnie dopuszczalna, ale w praktyce jest bardzo trudna. Jest to możliwe tylko wtedy, gdy:

  • praca w skróconym wymiarze godzin nie jest już uregulowana w umowie o pracę,
  • nie ma porozumienia między radą zakładową a pracodawcą,
  • nie ma obowiązującego układu zbiorowego pracy, który przewiduje taką możliwość.

Praca w skróconym wymiarze godzin oznacza zmianę podstawy umowy o pracę. Zmiana ta musi zostać zatwierdzona przez pracowników lub radę zakładową.

Jeśli zgoda ta nie zostanie udzielona, pracodawca nie może zwolnić pracownika z tego powodu. Może jednak złożyć wypowiedzenie lub zwolnienie. Jako pracownik powinieneś zatem odrzucić pracę w skróconym wymiarze godzin tylko wtedy, gdy masz ochronę przed zwolnieniem na mocy ustawy o ochronie przed zwolnieniem lub specjalną ochronę przed zwolnieniem. 

Czy pracodawca może zmniejszyć wymiar urlopu podczas Kurzarbeit?

Pracodawcy mogą zmniejszyć uprawnienia urlopowe do zera tylko w przypadku pracy w skróconym wymiarze godzin.

Czy pracodawca może zmusić do wykorzystania dni urlopowych?

Tak. Pracodawca może zawnioskować bowiem o Kurzarbeit dopiero wtedy, gdy przestój jest nieunikniony, a firma zrobiła wszystko, by mu zapobiec. Oznacza to, że pracownicy muszą wykorzystać godziny zebrane na koncie czasu pracy (niem. Zeitkonto) czy niewykorzystane nadgodziny.

Możliwe jest także wysłanie zatrudnionego na urlop, jeśli nie zezwolono jeszcze na urlop w konkretnym okresie. Wcześniej ustalony urlop z pracodawcą, nie może zostać przesunięty.

Czy w trakcie Kurzarbeit można iść na urlop?

Tak, jest to zasadniczo możliwe. Jednak niektóre firmy żądają od zatrudnionych, by ci wykorzystali swoje wolne dni dopiero po zakończeniu obowiązywania skróconego czasu pracy. Powodem tego są pieniądze. Pracodawca musi wypłacić w trakcie urlopu pełne wynagrodzenie, a nie jedynie jego część. Przez co nie ma możliwości oszczędzania pieniędzy z pomocą Kurzarbeit.

Czy osoby pracujące w formie Kurzarbeit mogą rozpocząć dodatkową pracę?

Jeśli przed wprowadzeniem skróconego czasu pracy pracownik miał już inną pracę w niepełnym wymiarze godzin, może ją kontynuować bez potrącania zarobków z tego tytułu z Kurzarbeitergeld. Pierwszy miesiąc, w którym obliczany jest dodatek za pracę w niepełnym wymiarze godzin, określa, czy dodatkowa praca została podjęta przed czy po wprowadzeniu dodatku za pracę w niepełnym wymiarze godzin. Jeśli zostanie podjęta nowa praca, zostanie ona zaliczona na poczet dodatku z tytułu skróconego czasu pracy. 

Czy można się szkolić i podnosić kwalifikacje podczas obowiązywania skróconego czasu pracy?

Okres skróconego czasu pracy można również wykorzystać na szkolenie lub podnoszenie swoich kwalifikacji. Pracodawcy mogą to zgłosić w BA i otrzymać zwrot części kosztów programu szkoleniowego, w zależności od wielkości firmy. Szkolenia muszą jednak trwać co najmniej 120 godzin oraz program i prowadzący muszą być certyfikowani. 

Zasadniczo nie są dostępne żadne środki finansowe na działania, które pracodawca jest zobowiązany wdrożyć na mocy przepisów federalnych lub stanowych. Zaleca się opracowanie planów podnoszenia kwalifikacji, aby w okresie nieuniknionej utraty pracy można było wykorzystać wolny czas na zaplanowane działania podnoszące kwalifikacje. 

Zakończenie pracy w skróconym wymiarze godzin ma dla agencji pracy pierwszeństwo przed wdrożeniem dalszego szkolenia. Oznacza to, że dalsze szkolenie nie jest powodem do przedłużenia Kurzarbeit. Niemniej jednak dalsze szkolenia nie muszą być przerywane lub odwoływane. Może być ono nadal finansowane przez agencję pracy nawet po zakończeniu Kurzarbeit.

Zwolnienie a Kurzarbeit

Istnieją 2 możliwe opcje zwolnienia z pracy w skróconym wymiarze czasu pracy: 

  • Zwolnienie z przyczyn operacyjnych przez pracodawcę
  • Zwolnienie przez pracownika

Niezależnie od tego, czy pracodawca lub pracownik złożył wypowiedzenie, obowiązują następujące zasady: 

  • Aby otrzymać dodatek za skrócony czas pracy, stosunek pracy nie może zostać rozwiązany.
  • Prawo do dodatku za skrócony czas pracy wygasa w momencie otrzymania wypowiedzenia, a nie w momencie, gdy wypowiedzenie staje się skuteczne. 
  • Okresy wypowiedzenia muszą być przestrzegane w każdym przypadku. 
  • Pracownik ma prawo do pełnego (nieobniżonego) wynagrodzenia do końca okresu wypowiedzenia, niezależnie od tego, czy pracodawca może (nadal) zatrudniać go w pełnym wymiarze godzin. 

Pracodawca nie może jednak tak łatwo zwolnić pracownika podczas skróconego czasu pracy. Fakt, że praca w skróconym wymiarze godzin została już zarządzona, wskazuje właśnie na jedynie tymczasową potrzebę redukcji zatrudnienia. Jeśli pracodawca chce rozwiązać stosunek pracy w skróconym wymiarze czasu pracy z powodu okoliczności spoza firmy, musi udowodnić, że jego pierwotna prognoza nie została zrealizowana. Musi zatem wyjaśnić, dlaczego potrzeba zatrudnienia została trwale anulowana.

Udostępnij:
0 0 votes
Oceń artykuł
guest
0 komentarzy
najstarsze
Najnowsze Most Voted
Inline Feedbacks
Zobacz wszystkie komentarze

Czy wobec trwającej epidemii niemiecki Finanzamt zmienił terminy dotyczące rozliczenia podatku z Niemiec? Na to i inne pytania związane z podatkami w Niemczech odpowiada Piotr Wietrzykowski z firmy Intertax24.

Czy do złożenia wniosku o Kindergeld jest potrzebny niemiecki numer PESEL? Dlaczego niektóre dokumenty dołączane

Przy okazji pytania nadesłanego przez Pana Adriana wyjaśniamy różnicę między niemieckim Steuernummer oraz Identifikationsnummer, radzimy

Zobacz również

Zobacz jeszcze to!