Dla tych szczególnych godzin pracy istnieją jednak osobne reguły dotyczące wynagrodzenia, na które trzeba zwrócić baczną uwagę. Jakie dokładnie prawo przysługuje pracownikowi, jak wygląda wynagrodzenie za te dni oraz na jakie punkty powinien zwrócić szczególną uwagę, wybierając i zatrudniając się w branżach wymagających pracy w niedziele i święta.

Reguły dotyczące pracy w niedziele i święta

To, w jakich zawodach oraz w jakim czasie można zatrudniać pracowników w niedziele i święta, uregulowane jest w prawie o czasie pracy (Arbeitszeitgesetz). Według tego prawa praca w niedziele i święta jest niedozwolona. Zakaz pracy w te dni obowiązuje od 0 do 24:00. Jako odszkodowanie za pracę w te dni trzeba pracownikom zagwarantować dzień wolny. Ważne są zapisy zawarte w umowie o pracę. Jeżeli jest zapisane, że czas pracy obejmuje dni od poniedziałku do piątku, zabroniona jest praca w niedziele.

Wyjątki

Od podanych wyżej reguł istnieją jednak wyjątki. Przy regularnej pracy na zmiany początek oraz koniec ciszy niedzielnej (Sonn- und Feiertagsruhe) może być do 6 godzin przesunięty. Warunkiem jest jednak, że całe przedsiębiorstwo przez 24 godziny wstrzymuje pracę. U kierowców może to zostać przesunięte do 2 godzin. Oznacza to na przykład, że kierowca może wyruszyć o godzinie 22:00 w niedzielę do pracy, a od 22:00 w sobotę nie może już pracować.

Istnieją zawody, które wymagają pracy w weekendy bądź święta, dlatego też mogą one być wykonywane. Chodzi tu o pracę w szpitalu, w hotelach, na targach, które zazwyczaj odbywają się w weekendy, w siłowniach, w ochronie imprez i obiektów. Piekarz może pracować w niedziele i święta tylko do 3 godzin. W sytuacjach kryzysowych, gdy przedsiębiorstwu zagraża niebezpieczeństwo (np. powódź, pożar) mogą w dni wolne zostać przeprowadzone prace prowadzące do uratowania firmy. W szczególnych przypadkach organ nadzorczy (Gewerbeaufsichtsamt) na wniosek pracodawcy może zadecydować o pracy w dniach wolnych. Dla pewności, gdy zostaniemy zmuszeni ze względu na zaistniałą sytuację do pracy w niedzielę bądź święto, można to sprawdzić i upewnić się w odpowiednim organie nadzorczym.

Odszkodowanie za pracę w niedziele i święta

Pracownik musi mieć zapewnione przynajmniej 15 niedziel wolnych w roku. Za pracę w niedzielę lub święto musi otrzymać jeden dzień wolnego. Za przepracowaną niedzielę też otrzymuje wolny dzień w kolejnych dwóch tygodniach, natomiast za przepracowane święto, które wypada w tygodniu, należy mu się w ciągu 8 tygodni dzień wolny. Niestety prawo nie przewiduje dodatku do wynagrodzenia za pracę w niedziele i święta. Należy jednak zwrócić szczególną uwagę na to, czy i co zawierają uregulowania w zbiorowym układzie pracy (Tarifvertrag). Jeżeli układ ten przewiduje dodatek za pracę w dni świąteczne, to jest to jedynie za dni ustawowo wolne od pracy. Nie dotyczy to dni takich jak Niedziela Wielkanocna (Ostersonntag) czy niedziela Zielone Świątki (Pfingstsonntag).

Reguły dotyczące pracy w godzinach nocnych

Praca w godzinach nocnych to praca powyżej 2 godzin między 23:00 a 6:00. Jeżeli ktoś pracuje do 24:00 lub zaczyna pracę o 4:00, to nie jest to praca w godzinach nocnych. Tak jak i w pracy w normalnych godzinach tygodniowych, tak też w godzinach nocnych praca powinna obejmować 8 godzin. Dozwolona jest też praca po 10 godzin, jednak wyrównanie za dłuższy czas pracy powinno nastąpić w ciągu miesiąca lub 4 tygodni, tak aby w tym okresie średni czas pracy wynosił 8 godzin dziennie.

Szczególne prawa dla pracy nocnej

Pracownik nocnych godzin to pracownik, który pracuje w godzinach nocnych lub przynajmniej 48 dni w roku świadczy pracę nocną. Pracownik ten ma prawo przed podjęciem pracy oraz w określonych przedziałach czasu do bezpłatnych badań w medycynie pracy. Jeśli jednak taki tryb pracy wyraźnie szkodzi zdrowiu pracownika, gdy ma on na utrzymaniu dziecko poniżej 12. roku życia lub chorą osobę, którą musi się opiekować, pracodawca ma obowiązek zapewnić mu na jego życzenie miejsce pracy nie obejmujące godzin nocnych! Pracodawca powinien jako wyrównanie za godziny nocne zapewnić takiemu pracownikowi płatne dni wolne bądź dodatek do wynagrodzenia. Sądy pracy uważają, że najbardziej odpowiednim dodatkiem jest dodatek nocny w wysokości 25 procent. Istnieje możliwość dodatku poniżej 25 procent, lecz wszystko jest zależne od wykonywanego zawodu. Wysokość dodatku jest zatem wolnym wyborem pracodawcy. Jeżeli pracownik się zwolni, a nie ma wybranych dni wolnych za nocną pracę, istnieje wtedy tylko możliwość dodatku do wynagrodzenia.

Dodatki za pracę w godzinach nocnych, w niedziele i święta

Dodatki za pracę w godzinach nocnych, w niedziele i święta są nieopodatkowane. Nie podlegają pod podatek od wynagrodzenia ani pod składki na ubezpieczenie społeczne. Dotyczy to dodatków:

• 25% za pracę nocną, 40% za pracę w szczególnych godzinach
• 50% za pracę w niedziele
• 125% za pracę w dni ustawowo wolne od pracy oraz 150% za pracę w święta.

Jeżeli zatem wybieramy zawód, który zobowiązuje nas do pracy w godzinach nocnych, w dni świąteczne lub niedziele, powinniśmy dokładnie się dowiedzieć, jakich reguł powinien przestrzegać pracodawca w kwestiach wynagrodzenia oraz w kwestii dni wolnych, które przysługują za pracę w te dni.