Jednak dzięki potrącanym składkom na ubezpieczenie społeczne uzyskujemy możliwości leczenia, pobierania zasiłków w momencie utraty pracy, rent i emerytur, itp. Dziś przyjrzymy się ustawowemu ubezpieczeniu społecznemu w Niemczech. Czy pracując nad Renem, musimy tam płacić składki ubezpieczeniowe i jakie są koszty ubezpieczeń społecznych w RFN?

Systemy zabezpieczenia społecznego

Praca za naszą zachodnią granicą, o ile nie zaistnieją dodatkowe okoliczności, nieodłącznie wiąże się z niemieckim systemem ubezpieczeń społecznych. Pracownicy zarabiający mniej niż przeciętnie są objęci ustawowym programem ubezpieczeń społecznych. Osoby o wysokich dochodach mogą sobie wybrać jeden z programów komercyjnych towarzystw ubezpieczeniowych. My skupimy się na pracownikach ubezpieczonych w ustawowym systemie ubezpieczeń społecznych. Musimy mieć także świadomość, że pracownik pracownikowi nierówny. Osoby prowadzące działalność gospodarczą, studentów, rolników, artystów czy inne grupy społeczne obowiązują inne zasady. Poniższy tekst będzie zatem odnosić się do typowego pracownika.

Deutsche Sozialversicherung a porozumienia unijne

W Niemczech system zabezpieczenia społecznego jest ściśle powiązany z poziomem naszego wynagrodzenia. Składki na ustawowe ubezpieczenia społeczne potrącane są z naszego wynagrodzenia brutto przez naszego pracodawcę i następnie wpłacane do systemu ubezpieczeń. Teoretycznie, pracując w Niemczech, powinniśmy być tam i tylko tam ubezpieczeni, gdyż według regulacji Unii ubezpieczenie powinno być tylko w miejscu wykonywania pracy. Wyjątkiem tutaj będą osoby, które są oddelegowane do pracy w Niemczech. W tym przypadku istnieje możliwość pozostania w systemie ubezpieczenia kraju wysyłającego. Dotyczy to najczęściej pracowników budowlanych zatrudnionych w Polsce i oddelegowanych na budowy do Niemiec. Te osoby przez 24 miesiące mogą opłacać ubezpieczenia w Polsce. Opłacanie składek na ubezpieczenia socjalne w Niemczech pozwala nam na korzystanie ze wszystkich profitów z tego płynących, w każdym z krajów wchodzących w skład Unii. Przyjrzyjmy się zatem bliżej filarom ustawowego ubezpieczenia społecznego.

Ustawowe ubezpieczenie chorobowe w Niemczech (Gesetzliche Krankenversicherung – GKV)

Ogólna stawka składki na publiczne ubezpieczenie zdrowotne od 1.01.2011 wynosi 15,5% wynagrodzenia brutto i jest ponoszona zarówno przez pracodawcę (7,3%) oraz pracownika (8,2%). W przypadku praktykantów zarabiających do 325 € miesięcznie składki są finansowane samodzielnie przez pracodawcę. Chory ma obowiązek zawiadomić o chorobie w ciągu trzech dni swojego pracodawcę. Nie ma natomiast obowiązku złożenia w kasie chorych w bardzo krótkim czasie zaświadczenia o niezdolności do pracy.

Ustawowe ubezpieczenie pielęgnacyjne (Pflegeversicherung – PV)

Pflegeversicherung obejmuje świadczenia na wypadek, konieczności opieki z powodu choroby lub upośledzenia, która obejmuje min. 6 miesięcy. Obecna wysokość składki Pflegeversicherung wynosi 1,95% naszego wynagrodzenia. Pracodawca, jak i pracownik płacą po 0,975%. Inaczej jednak ma się sprawa w Saksonii, gdzie pracownik płaci 1,475%, a pracodawca tylko 0,475%. Osoby bezdzietne oraz osoby urodzone po 31.12.1939 zobowiązane są do opłacana dopłaty w wysokości 0,25% wynagrodzenia. Inne regulacje dotyczą studentów i osób bezrobotnych

Ubezpieczenie emerytalne w Niemczech (Rentenversicherung – RV)

Na rzecz ubezpieczenia emerytalnego potrącane składki wynoszące od 1 stycznia 2012 19,6% wynagrodzenia brutto. Składka jest płacona solidarnie przez pracodawcę i pracownika. O zasadach przyznawania świadczeń emerytalno-rentowych pisaliśmy we wcześniejszych naszych artykułach.

Ubezpieczenie na wypadek utraty pracy (Arbeitslosenversicherung – ALV)

Zasiłki dla bezrobotnych finansowane są głównie ze składek. Prawo do roszczeń z tytułu bezrobocia nabywa się po przepracowaniu w ciągu dwóch ostatnich lat co najmniej 12 miesięcy. Okres ten liczony jest od momentu rejestracji w urzędzie pracy. Ubezpieczeniu podlegają osoby zatrudnione z wyjątkiem pracowników niepełnoetatowych oraz praktykantów. Od lutego 2006 składki na to ubezpieczenie mogą dobrowolnie płacić osoby prowadzące własną działalność gospodarczą. Tak jak w przypadku ubezpieczenia rentowego Arbeitslosenversicherung jest solidarnie po połowie płacona przez pracodawcę i pracownika.
Od 1 stycznia 2011 wysokość składek ubezpieczenia na wypadek bezrobocia wzrosła z 2,8% do 3% wynagrodzenia brutto.

Ustawowe ubezpieczenie wypadkowe (Gesetzliche Unfallversicherung – UV)

Przede wszystkim ubezpieczenie wypadkowe ma na celu skuteczne zapobieganie wypadkom i związanym z pracą chorobom zawodowym, jak i zagrożeń dla zdrowia czy chorobom zawodowym. Dzięki opłacanym składkom w razie wypadku przy pracy lub choroby zawodowej ubezpieczony jest objęty kompleksowym systemem rehabilitacji i odszkodowań. 
W odróżnieniu od wcześniej wymienionych ubezpieczeń w tym wypadku pracownik nie ponosi żadnych kosztów związanych z opłacaniem niniejszej składki, ponieważ w całości pokrywa ją pracodawca.